N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Afval De inzameling van plastic flessen voldoet niet aan de verwachtingen, blijkt uit het jaarverslag van de Stichting Afvalfonds Verpakkingen. Wel zou statiegeld op kleine flessen hebben geleid tot minder van die flesjes in het zwerfafval.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data103780441-d074d2.jpg)
De inzameling en recycling van plastic flessen voldoet nog niet aan de wettelijke vereisten. Vorig jaar werd slechts 68 procent van de flessen met statiegeld ingeleverd, terwijl de wettelijke doelstelling 90 procent is. Dat blijkt uit het jaarverslag van Stichting Afvalfonds Verpakkingen, de organisatie die verantwoordelijk is voor het hergebruik en de recycling van Nederlandse verpakkingen uit het bedrijfsleven.
Het Afvalfonds, dat in handen is van bedrijven, houdt bij hoeveel er gerecycled en hergebruikt wordt in verschillende categorieën, zoals glas, karton en plastic. Het is voor het eerst dat de stichting in haar resultaten ook de inzameling van plastic flessen meeneemt. Eerder was daar geen wettelijke doelstelling voor, zoals die wel bestaan voor glas, papier en plastic in het algemeen. Sinds vorig jaar echter moeten bedrijven 90 procent van de uitgegeven plastic flessen recyclen.
De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) houdt toezicht op die doelstellingen. Als die niet gehaald worden, kan de inspectie maatregelen opleggen. Toen het Afvalfonds een paar jaar achter elkaar de doelstelling voor gerecycled glas niet haalde, moest het van de ILT in 2019 verplicht achthonderd extra glasbakken neerzetten. Nu voldoet de stichting wel aan de norm voor glas.
Meer inzamelpunten
Wat de consequentie zal zijn voor het niet halen van de doelstelling voor gerecyclede flessen, is nog niet bekend. De ILT zal eerst analyseren waarom de doelstelling niet behaald is, waarna vervolgstappen worden genomen, verklaarde de inspectie tegen persbureau ANP. Een zogeheten last onder dwangsom is daarbij een optie. Zelf zegt de stichting al toe meer inzamelpunten neer te zetten, al is nog niet bekend hoeveel. Momenteel zijn er 28.000 inzamelpunten.
Afgezien van de plastic flessen werd voor alle categorieën de doelstelling behaald. Bij hout ligt het recyclingpercentage op 60 procent, bij ferrometaal (metalen met ijzer als hoofdbestandsdeel) op 95 procent. Onderaan de lijst bungelt plastic (wat weer een aparte categorie is dan plastic flessen) met 46 procent – nog altijd meer dan de doelstelling van 42 procent.
Dat de percentages voor plastic zoveel lager zijn, komt vooral door twee oorzaken, zegt directeur van het Afvalfonds Hester Klein Lankhorst. Plastic wordt in Nederland sinds 2010 gerecycled. Glas, papier en karton al veel langer. Mensen zijn daar „blijkbaar nog steeds minder aan gewend”. Daarnaast is plastic „minder vaak eenvormig”: het bestaat weer uit verschillende soorten plastic, wat recyclen lastiger maakt.
Petbakjes bijvoorbeeld, de plastic schaaltjes voor maaltijdsalades, blijken minder goed recyclebaar dan petflessen, vanwege de verschillende etiketten die er niet goed af te wassen zijn. En ook zwarte bakjes zijn lastiger recyclebaar. Ze worden vaak niet herkend door de machine, die ze weer uitspuugt.
Afvalbakken op ‘snoeproutes’
Een van de doelstellingen van het Afvalfonds is om in 2050 volledig fossielvrije en circulaire verpakkingen te hebben in Nederland, zodat verpakkingen geen schadelijke invloed meer hebben op het milieu. Om dat te bereiken, zullen verpakkingen ook niet meer mogen opduiken in zwerfafval. „Dat is een lastige, want er is een groep die minder ontvankelijk is voor die boodschap”, zegt Klein Lankhorst. Pubers, bijvoorbeeld. „Iedereen weet zelf ook nog wel dat je als puber met heel andere dingen bezig bent. Zwerfafval is dan niet zo interessant.” Om ook die groep te bereiken, zet de stichting bijvoorbeeld meer prullenbakken neer op „snoeproutes”: routes van scholen naar plekken waar scholieren veel komen om snoep te kopen.
Ook het statiegeld op kleine plastic flessen, dat ruim twee jaar geleden is ingevoerd, moet bijdragen aan minder plastic afval. Volgens de zwerfafvalmonitor van Rijkswaterstaat, uitgevoerd in opdracht van het ministerie voor Infrastructuur en Waterstaat, is het aantal flesjes dat aangetroffen werd tussen het zwerfafval vorig jaar met 51 procent afgenomen vergeleken met 2020.
Eerder dit jaar werd ook statiegeld op blikjes ingevoerd. Omdat dit pas in april gebeurde, zijn daar nog geen cijfers over.
Het Afvalfonds kijkt samen met gemeenten naar oplossingen voor steden waar prullenbakken op straat worden geleegd door mensen die flesjes en blikjes zoeken, zoals doneerringen aan de buitenkant van bakken. Ook bewustwording onder consumenten moet helpen. Klein Lankhorst: „Als mensen die blikjes niet meer in de afvalbak gooien maar naar een inzamelpunt brengen, zoals dat nu hoort, heeft het voor anderen ook geen zin meer om prullenbakken open te trekken.”
