De premierskandidaat van de Partido Popular is kleurloos, maar niet smetvrij

Al ruim de helft van zijn leven is de 61-jarige Alberto Núñez Feijóo actief in de politiek. De verlegen Galiciër, geboren in het even ten noorden van Portugal gelegen, pittoreske gehucht Os Peares, wordt door veel Spanjaarden gezien als een oersaai politicus zonder charisma. Volgens de peilingen maakt zijn rechts-conservatieve partij Partido Popular aanstaande zondag kans om de grootste te worden bij de verkiezingen, en hij om de nieuwe premier van Spanje te worden. Kleurloos is evenwel niet smetteloos – zijn vriendschap met een crimineel wekt beroering.

Feijóo groeit op in een hecht gezin, met zijn oma Eladia als kostwinner. Met het geld dat zij verdient in haar kruidenierswinkeltje in het dorp kan Feijóo studeren. Zijn familie omschrijft hem in de Spaanse media als „plichtsgetrouw”, een imago waar Feijóo zelf graag van af wil. Zo vertelt hij in interviews dat hij als kind vanaf zijn fietsje ruiten ingooide en zich dan uit de voeten maakte.

Op zijn tiende sturen zijn ouders, Saturnino en Sira, hem naar een katholieke kostschool in de stad León, ruim tweehonderd kilometer naar het oosten. In het tv-programma El Hormiguero vertelde Feijóo dat hij dit een zware tijd vond. „Ze leerden me studeren, handballen, elke dag om half acht ’s ochtends opstaan. Er was geen schoonmaakpersoneel, dus moesten we zelf onze bedden opmaken en de hele school poetsen, inclusief de gootsteen, binnenplaatsen en onze slaapkamers”, lachte hij.

In het interview benadrukte hij ook het belang van zijn afkomst. „Als de Spanjaarden het willen, kan ik de eerste premier worden die op het Spaanse platteland is geboren.”

Zijn campagne begon hij daarom strategisch in zijn geboortedorp, waar hij de leegloop van het platteland aanstipte. Hij beloofde als premier meer aandacht voor achterblijvers te hebben.

‘Zakendoen’

Na de kostschool studeert Feijóo rechten in Santiago de Compostella. Daarna werkt hij als ambtenaar voor de Xunta de Galicia, de regionale overheid. In 1991 wordt hij de regionale secretaris-generaal van Landbouw, Veeteelt en Bosbouw. Al na drie maanden stapt hij over naar Volksgezondheid en Sociale Zaken, onder minister José Manuel Romay. Hij wordt er medeverantwoordelijk voor het privatiseren van de zorg, waarbij openbare ziekenhuizen als bedrijven moeten gaan werken. Dit vormt later de basis voor de zorg in andere regio’s, zoals Madrid.

Hij loopt ook zijn eerst politieke smetje op: vrienden uit zijn studententijd krijgen overheidsposities bij de Galicische gezondheidsdienst, Sergas. Critici noemen het corruptie. -Feijóo noemt het zakendoen.

Wanneer Feijóo in 2009 de Galicische regiopresident wordt, zet hij het privatiseren van het Galicische gezondheidssysteem door. Hij snijdt in de zorgbudgetten, waardoor er ziekenhuisbedden verdwijnen. In Galicië zijn er op dat moment drie bedden per duizend inwoners, terwijl de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) minimaal acht bedden per duizend inwoners aanbeveelt. Spanjaarden die zorg nodig hebben stuiten op lange wachtlijsten of moeten naar een dure particuliere kliniek. Ondertussen profiteren de farmaceutische multinationals en bedrijven – vaak vrienden van Feijóo – van het systeem.

Deze koers zal hij niet kunnen voortzetten als hij premier wordt. Het nationale zorgsysteem wankelt door enorme personeelstekorten, waardoor de eerstelijnszorg onder druk staat en er lange wachtlijsten zijn bij specialisten in openbare ziekenhuizen. Dit leidde afgelopen jaar al tot grote protesten. Begin juli presenteerde Feijóo daarom een stappenplan om de zorg te redden, een poging om kiezers te winnen.

De foto die hem achtervolgt

Feijóo heeft wat uit te leggen sinds de krant El País in 2013 een vakantiefoto uit 1995 publiceerde. Daarop zit een jonge Feijóo in zwembroek op een zeilboot, geflankeerd door Marcial Dorado, een beruchte drugshandelaar. Dorado werd in 2009 veroordeeld voor cocaïnesmokkel en in 2015 voor witwassen. Zijn tankstations voorzagen boten, vrachtwagens en vliegtuigjes van drugshandelaren van brandstof en dienden tevens als ‘witwasserette’. Onder Feijóos leiding sloot de regionale overheid in de jaren negentig contracten met Dorado: zijn tankbedrijf leverde brandstof aan ambulances en publieke ziekenhuizen.

Galicië is een berucht knooppunt voor de drugshandel vanuit Marokko en Latijns-Amerika naar de rest van Europa. Dat uitgerekend de president van die regio bevriend is met een veroordeelde crimineel, viel niet goed in de partij en daarbuiten. Feijóo hield lang vol dat hij niet wist van Dorado’s criminele activiteiten, maar gaf vrijdag toe. Oud-drugshandelaar Manuel Fernández Padín concludeerde al eerder, in een interview met de krant Público: „Feijóo wist heel goed dat hij met een crimineel omging. Geld maakt corrupt. Hij gebruikte cocaïne en genoot van de vriendschappen die hij had met mensen met zoveel economische macht.”

Toch blijft Feijóo zich profileren als een ‘volksjongen’, die bruggen wil bouwen tussen stad en platteland. Tijdens de start van zijn verkiezingscampagne, in zijn thuisbasis Os Peares, zei hij: „Ik sta met beide voeten op de grond en ga verder met bescheidenheid en nederigheid als baken van mijn politieke bestaan.”