Kwam de dief die ‘pact met God’ sloot bijtijds tot inkeer?

De zitting Over het bewijs was iedereen het eens in de strafzaak tegen Iulian. Hem hangt twee jaar cel en uitzetting boven het hoofd vanwege een aantal diefstallen.

De Zitting

De zoveelste misstap van een verslaafde arbeidsmigrant? Of een wonderbaarlijke genezing precies voordat de cel, ongewenstverklaring en uitzetting dreigen? Zowel de rechters, de officier van justitie als de advocaat zijn vanmiddag licht geïntrigeerd door de verschijning van de 42-jarige Roemeen Iulian. Net twee weken vrij uit voorarrest, vers geknipt, keurig blauw overhemd. En tegen de rechters bekent hij alles en meer. Hij stal behalve een kostbare tas en vijf flesjes parfum niet één dure bril, „maar twee”.

Zijn verdediging berust op één argument. Hij is al z’n verslavingen kwijt. Heroïne wás al iets uit z’n verleden, maar cocaïne is nu ook voorbij. Net als drank. En vorige week is hij ook met roken gestopt. Van drinken kreeg hij namelijk zin in coke. En in het huis van bewaring was geen drank. Maar wel een „Russische priester” van wie hij leerde dat er na een misstap vergeving mogelijk is, en een schone lei. En dat is waar hij zich nu aan vasthoudt.

Iulian heeft een „pact met God” gesloten en is vaste kerkganger geworden. Bovendien is hij geaccepteerd door ten minste twee hulpinstanties die hem met huisvesting en dagbesteding willen helpen. En z’n advocaat stuurde de strafkamer op de valreep nog z’n belastingpapieren toe. Sinds 2019 werkte hij in Nederland, onder meer als gediplomeerd kok. En ook als orderpicker en schoonmaker.

Tijdens z’n voorarrest legde hij contact met een uitzendbureau – via WhatsApp – dat hem al wat mogelijkheden in de horeca bood. Hij werkte na z’n voorlopige vrijlating al een dag op proef bij een restaurant, waarvan hij de naam noemt.

Delicten zijn een rode draad in zijn bestaan, merkt de officier van justitie op

De rechtbank heeft een half uur langer nodig dan de vijf kwartier die ze voor de zaak had uitgetrokken. Binnen tien minuten is het bewijs rond – Iulian bekende, nu ook op zitting, er zijn camerabeelden en getuigen. De officier besteedt er drie minuten aan, de advocaat betwist niets. De echte vraag is of Iulian oprecht is, geloofwaardig en dus rehabiliteerbaar. Dit is z’n twaalfde misdrijf sinds 2019 in Nederland. „Delicten zijn een rode draad in zijn bestaan”, merkt de officier droogjes op. In Engeland en Italië bouwde hij eerder ook al zo’n dossier op.

Nog zo’n straf erbij zal weinig veranderen, weten alle togadragers in de zaal. Maar als hij nou echt z’n leven heeft gebeterd? Dan kan een celstraf dat juist weer kapotmaken. En hij lijkt niet kansloos – hij is immers niet dakloos, niet werkloos, misschien niet meer verslaafd en er is hulp… Maar is dat stevig genoeg?

Als getuige is de caseworker van de reclassering opgeroepen en die hangt aan de rem. Ze willen en kunnen Iulian niet begeleiden bij een eventuele voorwaardelijke straf. „Verdient meneer niet een kans?” vraagt de officier. De reclassering is niet overtuigd, ook omdat er bij Iulian geen sprake is van een „duidelijke hulpvraag”. Hij heeft zichzelf immers al overeind getrokken.

Is er dan geen „kale meldplicht” mogelijk, urinecontroles misschien, vraagt de rechter? De reclasseringswerker haalt haar schouders licht op. Uiteindelijk „komt dat neer op samen koffiedrinken”.

De officier is streng in haar requisitoir. De verdachte voldoet aan alle criteria voor de Maatregel Inrichting voor Stelselmatige Daders (ISD), wat op twee jaar cel neer kan komen. In Iulians geval dan zonder hulp, gevolgd door uitzetting. Ze vertrouwt z’n bekering tot God niet helemaal. „Waarom nu?” Zou er dan nu wel sprake zijn van een „intrinsieke motivatie” om zichzelf uit de put te krijgen? Toch geeft ze hem nog die kans. Ze eist de ISD-maatregel, maar dan voorwaardelijk, met een proeftijd van twee jaar.

De advocaat noemt in haar pleidooi de ISD-maatregel disproportioneel, want die is juridisch bedoeld als laatste redmiddel. En Iulian biedt juist nog perspectief. Een straf gelijk aan het voorarrest kan volstaan. Bij het laatste woord bedankt de verdachte de rechters die hem twee weken geleden uit voorarrest vrijlieten. „Dat heeft me kracht gegeven.”

Twee weken later volgt de rechtbank de officier. Hij krijgt de ISD-maatregel voorwaardelijk opgelegd en hoeft dus niet de cel in. Wel geldt een proeftijd van twee jaar. En hij krijgt een meldplicht bij de reclassering, een alcohol- en drugsverbod en hij moet meewerken met de verslavingszorg.