In aanloop naar het WK is de bravoure terug bij de speelsters van het Nederlands elftal

Na een lange zoektocht om de verdediging van het Nederlands elftal in aanloop naar het WK te testen, kwam bondscoach Andries Jonker (60) uit bij zijn oude Amsterdamse club. A.S.C. De Volewijckers. Bij het jongensteam van onder-18 welteverstaan. Tegen deze ploeg staat zondag om 11 uur de eerste trainingswedstrijd van de voorbereiding op het programma. Op veld 1 van de KNVB Campus in Zeist. Achter gesloten deuren. Pers en publiek zijn niet welkom bij dit ‘experiment’. Het is zelfs niet duidelijk of de uitslag bekend wordt gemaakt.

Jonker haalt er zelf zijn schouders bij op. Het resultaat is wat hem betreft van ondergeschikt belang. „Stel dat we met 8-0 verliezen. Nou, dan hadden we dus beter moeten verdedigen”, zegt Jonker in Zeist na een training aan de rand van het veld, dat door grote doeken en enkele bewakers wordt afgeschermd voor de buitenwereld.

„Kijk”, zegt Jonker, „we hebben negen wedstrijden onder mijn leiding gespeeld. En negen keer hebben we nauwelijks hoeven verdedigen. Maar ik wil dat voor het WK wél oefenen. Bij de vrouwen vind je niet zomaar een tegenstander die beter is. En die ons conditioneel echt uitdaagt. Want ook dát is belangrijk. Dus kwam ik bij een jongensteam van de Volewijckers terecht. De trainer van dat elftal ken ik al dertig jaar. Ik heb die jongens bekeken en zelf gesproken. Iedereen weet wat er van hem wordt verwacht. Ik zie geen enkel probleem.”

De uitleg van Jonker klinkt plausibel. Toch was er binnen de KNVB veel verzet tegen het plan. Zeker toen de pers er lucht van kreeg. Volgens een persvoorlichter van Oranje moet worden voorkomen dat de media uitpakken met „een wedstrijd tussen de jongens en de meiden”. Alsof het een battle of the sexes betreft. De bondscoach legde zelf zijn oor binnen de bond te luisteren en kreeg van meerdere kanten te horen dat het niet verstandig zou zijn om het duel in de openbaarheid te spelen. Jonker: „Vrijwel unaniem zeiden ze: ‘Moet je niet doen’. Nou ja, dan niet.”

Oude glans

Jonker is niet het type dat zich snel druk maakt over de beeldvorming. Hij heeft als bondscoach maar één doel voor ogen. Dat is zo goed mogelijk presteren op het WK voetbal in Nieuw-Zeeland en Australië. Daar staat voor Oranje op 23 juli in Dunedin om 9.30 uur (Nederlandse tijd) het eerste groepsduel met Portugal op het programma. Daarna volgen wedstrijden tegen de VS op 27 juli in Wellington (aftrap om 3 uur in de nacht) en op 1 augustus tegen Vietnam in opnieuw Dunedin (9 uur). Oranje hoopt zich als nummer één of nummer twee van groep E te plaatsen voor de achtste finale in Sydney of Melbourne.

Lees ook: een profiel uit 2022 van Oranje-ster Lieke Martens, die ondanks haar beroep niet graag in het middelpunt van de belangstelling staat

Nu de voorbereiding voor het WK echt is begonnen, komt het toernooi voor de internationals ook qua gevoel steeds dichterbij. Jonker is sinds zijn aanstelling op 24 augustus vorig jaar al bezig met de eindronde. De oud-voetballer van De Volewijckers nam de erfenis over van de bij Oranje mislukte Mark Parsons. Nadat Jonker met een benauwde zege op IJsland kwalificatie voor het WK afdwong, zette hij het elftal langzaam naar zijn hand. Hij bracht vooral weer de ‘Hollandse bravoure’ terug in het elftal.

Oranje kreeg onder Jonker weer het elan van de ploeg die het jarenlang onder Sarina Wiegman was. Over het teleurstellend verlopen EK van 2022, waar in de kwartfinale Frankrijk te sterk was, is niet meer gerept. „Er stond vanaf het begin een gretige groep speelsters voor mijn neus. Ze wilden collectief niet terugkijken, maar juist vooruit op weg naar het WK”, legt Jonker uit. De bondscoach bouwde in negen maanden aan een elftal dat als de vice-wereldkampioen van 2019 een eer hoog heeft te houden. Hij noemt het „een proces waarbij de natuur zijn werk doet” – ouderen zullen vanzelf uit de groep verdwijnen. Zoals de inmiddels gestopte keeper Sari van Veenendaal (33). Na het WK zetten Stefanie van der Gragt (30) en Kika van Es (31) ook een punt achter Oranje.

Jonker werkt met een mix van ervaren internationals zoals Lieke Martens (30), Jackie Groenen (28), Sherida Spitse (33) en Daniëlle van de Donk (31), die in 2017 Europees kampioen werden onder Wiegman, en jongere speelsters als Daphne van Domselaar (23), Esmee Brugts (19) en Kerstin Casparij (22), die zes jaar geleden posters aan de muur hadden hangen van de ‘Oranje Leeuwinnen’. „Dat mixt geweldig”, zegt Jonker. „Het is heel mooi om te zien hoe de ouderen de jongeren bij de hand nemen. En die jongeren laten zich ook leiden.”

Jonker verzette ook in tactisch opzicht enkele accenten. Zo wil hij dat Oranje op het WK meerdere systemen kan uitvoeren. Naast de ‘Hollandse huisstijl’ met een keeper, vier verdedigers, drie middenvelders, twee vleugelaanvallers en een centrale spits, wil Jonker dat zijn ploeg ook het modernere 1-3-5-2-systeem beheerst. De bevestiging daarvan kreeg hij in april van dit jaar toen Nederland met die tactiek het Duitsland in een oefenwedstrijd lastig maakte. Oranje ging in Sittard wel met 1-0 ten onder, het was de derde nederlaag onder Jonker.

Jonker wil op het WK het liefste resultaat en aantrekkelijk spel met elkaar combineren. Maar hij heeft daarvoor wel speelsters nodig die zowel fysiek als mentaal top zijn. Overbelasting is een van de grootste problemen in het voetbal. Jonker had het liefste op 19 juni zijn complete selectie al bijeen gehad, maar moest enkele concessies doen. Zo kregen Jill Roord, Dominique Janssen en Lynn Wilms, die op 3 juni met hun Duitse club VfL Wolfsburg in de finale van de Champions League stonden, toestemming om wat later aan te sluiten. Net als Lineth Beerensteyn van het Italiaanse Juventus – de beoogde vervangster van de geblesseerde topscorer Vivianne Miedema. Inmiddels zijn Romée Leuchter (Ajax) en Alieke Tuin (Fortuna Sittard) afgevallen. Op vrijdag 30 juni maakt Jonker de definitieve selectie van 23 internationals bekend.

Lieke Martens

Lieke Martens, die in 2017 in Oranje uitgroeide tot beste speelster van de wereld, is net als haar coach positief over de eerste trainingsweek in Zeist. Ze vat aan de rand van het trainingsveld in een paar zinnen het nieuwe enthousiasme onder Jonker samen: „Het gevoel is weer goed. We voelen dat er iets mogelijk is met deze groep. En dat heeft deels te maken met de manier van spelen. Die is toch wel wat anders dan op het EK. Toen speelde ik zowat als linksback. Ik voel me toch het beste als ik zelf aan de bal ben. En dat geldt denk ik voor de meesten van ons. Met z’n allen druk zetten naar voren. Daar halen we plezier uit. En dat is het belangrijkste.”

Als Martens wordt voorgelegd hoe ze tegen het duel met de jongensploeg van De Volewijckers aankijkt, grijpt de voorlichter van de KNVB in. Dat is geen vraag voor Martens, zo zegt ze. Er valt een korte stilte. „Ach”, zegt Martens vervolgens, „ik heb er geen enkel probleem mee, hoor. De bondscoach heeft ons uitgelegd waarom we dit doen. Ik vind het alleen maar goed om te worden uitgedaagd.”

De KNVB heeft blijkbaar weinig vertrouwen in het resultaat en houdt op de zondagochtend van de fandag – die middag in Zeist – de deuren gesloten. Geen voetbal voor de aanhang van Oranje, wel Spitse als dj in een silent disco en een handtekeningensessie.

De Nederlandse supporters moeten nog even geduld hebben om te kunnen zien hoe het elftal van Jonker er echt voorstaat. Op zondag 2 juli speelt Oranje tegen België in Sittard. Met een verdediging die dan is getest. En met publiek.