N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Provinciale Statenverkiezingen ‘Alliantie’ zal meedoen in drie provincies, en kan het politieke landschap veranderen – áls Pieter Omtzigt mee wil doen.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data94884931-f33e55.jpg)
Foto Bart Maat / ANP
Doet-ie het of doet-ie het niet? Een grote vraag die in Den Haag in de lucht hangt sinds het populaire onafhankelijke Tweede Kamerlid Pieter Omtzigt in de zomer van 2021 het CDA verliet: zal hij een eigen partij beginnen? Hoewel de populariteit van een niet-bestaande partij nauwelijks te peilen is, wordt een ‘lijst-Omtzigt’ in potentie een grote machtspositie toegedicht. Recent schatte opiniepeiler Maurice de Hond in dat die fictieve partij zelfs de grootste in de Tweede Kamer kan worden.
En nu heeft een groep sympathisanten van Omtzigt een nieuwe politieke partij opgericht die wil meedoen aan de Provinciale Statenverkiezingen in maart. ‘Alliantie’ is de naam die sinds deze week is geregistreerd bij de provinciale verkiezingsbureaus in Overijssel, Drenthe en Noord-Brabant. Bij de Kamer van Koophandel staat de partij ingeschreven als ‘Vereniging voor het politieke midden’.
Alliantie noemt zichzelf een „brede volksbeweging”. En, zo valt op de website te lezen, „een vereniging van burgers die zich niet langer neerleggen bij verkeerde overheidsbeslissingen”. Speerpunten van beleid dat volgens de nieuwe partij „zo snel mogelijk fundamenteel moet worden aangepast” zijn onderwerpen waar provinciebesturen niet (direct) over gaan: pensioenen, Europa, asiel, democratie en stikstof.
De initiatiefnemers van Alliantie hebben vrijwel allemaal banden met het CDA en ontpopten zich de laatste jaren als grote critici van de koers onder partijleider Wopke Hoekstra. Via de Stichting Sociale Christendemocratie wisten ze in 2021 een extra partijcongres te organiseren om de rommelig verlopen lijsttrekkersverkiezing te bespreken – Hugo de Jonge won die, maar trok zich later terug. Vervolgens werd niet Omtzigt als nummer 2, door het bestuur aangewezen als nieuwe lijsttrekker, maar Hoekstra.
De drie provinciale lijsttrekkers van Alliantie – Henriëtte van Hedel in Noord-Brabant, Marinus den Hartogh in Overijssel en Bart-Jan Heine in Drenthe – waren bij die stichting betrokken of bij de daaraan gelieerde Nieuwe Denktank van kritische CDA’ers. De echtgenoot van Van Hedel, Quinten Pluijmakers, volgde Den Hartog op als voorzitter van die denktank en schreef mee aan Omtzigts boek Een nieuw sociaal contract.
Volgens Van Hedel is Alliantie niet door Omtzigt „georkestreerd”. „Dit is niet de Omtzigt-partij.” De ongeveer vijftig nu aangesloten mensen bestaan ook uit „teleurgestelde” VVD’ers, D66’ers en „sociaal-democraten die geen zin hebben in een fusie met GroenLinks”. Wel, zegt Van Hedel, „lopen er links en rechts wat lijntjes” met Omtzigt. „En we weten wel dat ook hij voor een nieuwe brede politieke beweging is.”
Het is niet ondenkbaar dat bij een goede score in de komende Provinciale Statenverkiezingen Alliantie zetels in de Eerste Kamer weet te bemachtigen. En daarna? Van Hedel: „Bij succes willen we ons ook wel inschrijven voor Tweede Kamerverkiezingen”. Die zijn in principe in maart 2025.
En Omtzigt? Hij zegt een aantal leden van het nieuwe initiatief „goed te kennen” maar is „niet betrokken bij de Alliantie als partij”.
