N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
CBS Onderzoek van het CBS toont aan dat bij bijna een derde van de sterfgevallen sprake is van pijnverlichtende middelen die het overlijden kunnen bespoedigen.
Ongeveer de helft van de mensen die overleden in 2021 overleed aan kanker en hart- en vaatziekten. Foto Siese Feenstra/ANP
Een medische beslissing heeft een rol gespeeld bij ruim de helft van de 171.000 sterfgevallen in 2021. Dat blijkt uit het Sterfgevallenonderzoek 2021 van het CBS, Amsterdam UMC en Erasmus MC. Bij een derde van de sterfgevallen werden pijnverlichtende middelen toegediend die het overlijden van een patiënt konden bespoedigen.
Het Sterfgevallenonderzoek wordt sinds 1990 iedere vijf jaar ingevuld door artsen die medische beslissingen rondom sterfgevallen hebben moeten nemen. In 2020 ging het onderzoek niet door vanwege de coronapandemie en werd het verplaatst naar 2021.
Uit het onderzoek blijkt dat bij 18 procent van de patiënten werd besloten te stoppen met een behandeling. Bij bijna 6 procent van de gevallen werd een middel voorgeschreven om het levenseinde te versnellen, iets wat in bijna alle gevallen neerkwam op euthanasie.
Ongeveer de helft van de mensen die overleden in 2021 overleed aan kanker en hart- en vaatziekten. Bij kanker kwam het vaker dan gemiddeld voor dat een medische beslissing werd genomen om het overlijden te bespoedigen of pijn te verlichten. Bij hart- en vaatziekten werd juist een stuk minder ingegrepen: bij 61 procent van de gevallen namen artsen geen medische beslissing.
Koen Schuiling, burgemeester van de gemeente Groningen, stapt naar de rechter omdat hij een opgelegde boete van 250 euro voor „aanstootgevend gedrag” onterecht vindt. Dat heeft hij woensdag in een verklaring laten weten, schrijft Dagblad van het Noorden. Volgens hem is er sprake van „een pijnlijk misverstand”.
Schuiling reed begin dit jaar alleen in zijn auto. Naar eigen zeggen kreeg hij plotseling hevige buikpijn, waarna zijn poging om iets tegen die pijn te doen door een andere weggebruiker zou zijn opgevat als aanstootgevend. „Daar was uiteraard geen sprake van”, zegt Schuiling.
Schuiling, die binnenkort aftreedt als burgemeester van Groningen, zegt dat hij na het incident aan de politie uitlegde wat er was gebeurd. Ook zou hij een medische verklaring hebben gegeven. „Tot mijn verbazing heeft het OM toch een boete opgelegd.”
‘Schennis van eerbaarheid’
Het OM stelt dat Schuiling zich schuldig heeft gemaakt aan „schennis van de eerbaarheid” – blootstelling door een persoon van een deel van het lichaam op een manier die in strijd is met de lokale normen van gepast gedrag. Wat Schuiling precies zou hebben gedaan, is niet duidelijk. Het OM gaat niet in op details in de zaak.
Bij een strafbeschikking als deze legt het OM zelf een straf op. Zo wordt de rechter ontlast. Die moet zich nu alsnog over de zaak buigen, aangezien Schuiling het er niet mee eens is. Het is nog onduidelijk wanneer de rechter dit zal doen.
Schuiling maakte onlangs bekend vervroegd te stoppen als burgemeester. De opvangcrisis in Ter Apel en de afhandeling van de gaswinning in Groningen raakten hem diep en kostten hem dusdanig veel energie dat hij „niet langer de benodigde energie” heeft om nog veel langer aan te blijven. 23 oktober is zijn laatste werkdag, hij is dan precies vijf jaar burgemeester van Groningen geweest.
Lees ook
Na vijf jaar als burgemeester van Groningen is ‘de koek op’
Het Groningse college van Gedeputeerde Staten is woensdagavond gevallen. De ChristenUnie zegt geen vertrouwen in meer te hebben in de coalitie, bestaande uit de PvdA, ChristenUnie, BBB en Groninger Belang. Dit nadat de twee laatstgenoemde partijen tegen de komst van een windmolenpark stemden. Al jaren geleden was afgesproken dat dit park er zou komen.
Het windmolenpark moest worden aangelegd in de Eemshaven-West. Tien jaar geleden werd al afgesproken dat de 24 windturbines er zouden komen. De coalitie in Groningen sprak dit jaar in een hoofdlijnenakkoord af geen nieuwe windparken aan te leggen, maar de bestaande plannen, zoals in de Eemshaven, wel door te laten gaan.
Dat de BBB en een deel van de fractie van Groninger Belang woensdag alsnog tegen het windpark stemden, is voor ChristenUnie genoeg reden om de stekker uit de coalitie te trekken. Afspraken over ‘het belang van een betrouwbare overheid’, zoals afgesproken in het hoofdlijnenakkoord, zijn niet verenigbaar met de verdeelde stemming, zo stelt fractievoorzitter van de ChristenUnie Fredric Geijtenbeek.
‘Vertrouwen geschonden’
“Vandaag is het vertrouwen geschonden. Wij denken totaal anders over wat een betrouwbare overheid is”, zegt Geijtenbeek volgens RTV Noord. “Sommige coalitiegenoten hebben moedwillig chaos boven betrouwbaarheid verkozen en moedwillig andere spelregels gehanteerd. De mogelijke gevolgen voor de provincie zijn voor lief genomen. Dat staat voor ons haaks op betrouwbaar bestuur.”
Vlak voor de stemming werden BBB en Groninger Belang nog opgeroepen zich aan de afspraken uit het hoofdlijnenakkoord te maken. Na de stemming, toen beide partijen de komst van het windpark toch hadden afgewezen, vroeg ChristenUnie een schorsing aan, waarna werd besloten dat de coalitie geen toekomst meer heeft.
Een ijskoude, witte wolk glipt naar buiten als eigenaar Peter van Heezik de kleine grijze deur opent van de gigantische vriesloods op het Utrechtse industrieterrein Lage Weide. In deze opslag (150.000 vierkante meter, 25 meter hoog) vriest het zo’n 18 graden. De donkere loods is voorzien van torenhoge stellingen met pallets vol diepvriesvoedsel. Witte ijspegels hangen boven een vierkante poort waar de Ristorante-pizza’s, Iglo-spinazie en zakken ijsblokken dagelijks doorheen reizen naar hun bestemming: de supermarktschappen.
Sinds woensdag fungeert deze vriesloods ook als een soort grote batterij. Vijf bedrijven in Lage Weide, waaronder Van Heezik Vrieslogistiek en online supermarkt Picnic, stemmen sinds woensdag hun energieverbruik op elkaar af omwille van het overvolle stroomnet. Dit is de eerste zogenoemde energy hub in de provincie Utrecht.
In hun groepscontract spreken de bedrijven af dat wanneer het ene bedrijf een paar uur veel energie nodig heeft, de andere bedrijven even wat minder gebruiken. Dus wanneer Picnic veel kleine, witte, elektrische bezorgbusjes tegelijk wil opladen, vraagt het aan buurman Van Heezik of hij zijn vriescel even wat minder kan koelen. Vriesloodsen kunnen wel tegen wat temperatuurvariatie, zolang de temperatuur maar niet te veel van een gemiddelde afwijkt. En als de andere bedrijven weinig energie nodig hebben, kan Van Heezik de loodsen even flink koelen. Op een later moment hoeft hij dan minder energie te gebruiken en geeft hij de andere bedrijven meer capaciteit. Een beetje zoals een batterij dus. De lokaal opgewekte zonnestroom op de daken van de bedrijven proberen ze zo veel mogelijk gezamenlijk te gebruiken om het net niet te veel te belasten.
Minder grote pieken
Nederland moet om de klimaatdoelen te halen overstappen op groene elektriciteit. Alleen is er nu nog niet genoeg infrastructuur om al die extra elektriciteit te vervoeren van bron naar gebruiker. Op piekmomenten ontstaat file op het stroomnet: netcongestie. Utrecht is een van de provincies waar netcongestie het ergst is. Door energieverbruik op elkaar af te stemmen smeren gebruikers de totale vraag naar stroom uit over de dag. Zo zorgen ze voor minder grote pieken, en dus voor minder overbelasting van het stroomnet.
Lees ook
Tennet verzint een list om toch meer klanten aan te sluiten op het overvolle stroomnet
Netbeheerder Stedin is daar blij mee, maar ook de vijf bedrijven zelf profiteren. Zo mogen de bedrijven nu meer zonnepanelen en laadpalen plaatsen, wat eerder niet kon omdat daar geen ruimte voor was op het stroomnet. De bedrijven beloven aan Stedin dat ze die extra laadpalen alleen inzetten op momenten waarop de andere bedrijven daarvoor kunnen compenseren door minder stroom te gebruiken.
Een volgende stap volgens Stedin is een flexibele vergoeding, als de bedrijven hun verbruik verlagen op verzoek van een netbeheerder. Dan zouden zij bijvoorbeeld gezamenlijk minder stroom afnemen op een dag dat het niet zo hard waait. In een contract van een energiehub in het Zeeuwse Tholen, de eerste hub in Nederland, staat dat al.
Bijna drie jaar
De vijf bedrijven in Utrecht deden er bijna drie jaar over om een groepscontract op te stellen. Vergaderingen met juristen, financiers en adviseurs, teleurstelling wanneer een plan tóch niet bleek te werken. Het is niet makkelijk, als derde energiehub in Nederland, om te weten welke afspraken nodig zijn en wat wettelijk mag.
Supergoed dat we niet afwachten tot netbeheerders het net hebben verzwaard
Uiteindelijk komt het vooral erop neer dat de bedrijven en Stedin elkaar vertrouwen. Dat Stedin straks niet gelijk gaat handhaven als het collectief meer gebruikt dan afgesproken met Stedin. En dat de bedrijven onderling tot eerlijke afspraken kunnen komen. Wat als ze collectief toch boven het afgesproken maximum komen, wie is dan verantwoordelijk? De komende jaren zullen uitwijzen of de afspraken duidelijkheid geven voor iedere situatie.
„Supergoed dat we niet afwachten tot netbeheerders het net hebben verzwaard”, zegt Robert Harmsen, onderzoeker energiebeleid aan de Universiteit Utrecht. Zijn zorg is of de gemaakte afspraken robuust zijn op de lange termijn. „Als er iets groots verandert binnen een van de vijf bedrijven, zijn de gemaakte afspraken dan nog voldoende? En wat als een zesde bedrijf erbij wil? Of de contracten flexibel genoeg zijn, moet nog blijken.”
Lees ook
De energietransitie vereist creatief nadenken over energiegebruik
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2023/05/web-3005binziekenhuis.jpg)
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2023/03/data98362485-92a046.jpg)
