Pensioenwet neemt laatste horde: meerderheid tekent zich af in senaat

Pensioenen In de Eerste Kamer tekent zich een meerderheid af voor een van de grootste stelselwijzigingen sinds de Tweede Wereldoorlog.

Minister Carola Schouten (Pensioenen, ChristenUnie) tijdens een debat in de Eerste Kamer over de nieuwe pensioenwet.
Minister Carola Schouten (Pensioenen, ChristenUnie) tijdens een debat in de Eerste Kamer over de nieuwe pensioenwet. Foto Koen van Weel/ANP

Een jaar uitstel en de aanstelling van een nieuwe regeringscommissaris. Met die twee toezeggingen heeft minister Carola Schouten (Pensioenen, ChristenUnie) dinsdag ook in de Eerste Kamer zicht gekregen op een ruime meerderheid voor haar nieuwe pensioenwet.

Het is de laatste politieke horde voor een van de grootste stelselwijzigingen sinds de Tweede Wereldoorlog, waarbij miljoenen werknemers een persoonlijk pensioenpotje krijgen bij hun pensioenfonds. Er worden dan niet langer beloftes gedaan over de hoogte van hun toekomstige uitkering.

De senaat debatteerde maandag en dinsdag meer dan twintig uur over de wet, die in de Tweede Kamer steun kreeg van de regeringspartijen VVD, D66, CDA en ChristenUnie en van oppositiepartijen PvdA, GroenLinks, SGP en Volt. Die partijen hebben in de Tweede én Eerste Kamer bijna een tweederdemeerderheid.

Lees ook: Deze veranderingen heeft de Tweede Kamer afgedwongen in de pensioenwet

Toch hadden de senatoren van deze partijen nog veel kritische vragen aan Schouten, en vroegen ze haar om nieuwe tegemoetkomingen.

Vooral voor de deadline van 1 januari 2027 was weinig draagvlak. Dan moeten alle pensioenfondsen zijn overgestapt op het nieuwe stelsel.

„Dat is heel kort dag”, zei Roel van Gurp (GroenLinks). „Het zou voor fondsen en bestuurders a hell of a job zijn om dat op tijd klaar te krijgen.” CDA-senator Ria Oomen vreesde een „spitsuur” in 2026, waarbij alle fondsen tegelijk dezelfde ict’ers en accountants willen inhuren.

Maar waar het CDA om drie jaar uitstel vroeg en GroenLinks en PvdA om twee, houdt Schouten het voorlopig op één. Ze wees op de werkgevers en vakbonden, die de pensioenregelingen afspreken en de pensioenfondsen besturen. Zij vonden uitstel niet nodig. „Zij zeggen: meer uitstel kan ook tot onduidelijkheid leiden.”

Tegelijk hield de minister de optie open dat de deadline later opnieuw verzet wordt. Ze omarmde een idee van CDA’er Oomen om een onafhankelijke regeringscommissaris aan te stellen. Die zou de overgang van fondsen in de gaten moeten houden, en waarschuwen als er meer tijd nodig is.

Ook op andere punten kwam Schouten senatoren tegemoet, om hun grootste bezwaren weg te nemen. Maar ze ging niet mee in een vurige wens van PvdA en GroenLinks. Die vroegen om verlenging van de tijdelijke regeling die vroegpensioen aantrekkelijker maakt, bijvoorbeeld voor mensen met een zwaar beroep.

Schouten wilde alleen beloven dat ze dit zal bespreken met werkgevers en vakbonden. De Eerste Kamer wil meer: in een motie, ingediend door de PvdA, vraagt een Kamermeerderheid aan Schouten om een „voortzetting” en „verruiming” van de huidige regeling.

‘Uitvoeringsdrama’

Aan het einde van het debat klonken PvdA en GroenLinks positief. „Mijn samenvatting blijft: we moeten naar een nieuw stelsel”, zei Ferd Crone (PvdA). Minister Schouten is de Eerste Kamer „ruimhartig tegemoetgekomen” concludeerde Van Gurp (GroenLinks).

De felste kritiek kwam van onder meer PVV, 50Plus en SP. 50Plus-senator Martin van Rooijen noemde de verandering een „kroniek op een aangekondigd uitvoeringsdrama”.

De Eerste Kamer stemt volgende week dinsdag over de wet, die dan op 1 juli van kracht wordt. In eerste instantie merken werknemers en gepensioneerden daar niets van. Maar werkgevers, vakbonden en ondernemingsraden kunnen dan aan de slag met het ontwerpen van nieuwe pensioenregelingen. Pensioenfondsen kunnen hun computersystemen aanpassen aan de nieuwe regels.

Lees ook: Een miljardenoperatie met de pensioenen – waar is dat voor nodig?

De meest ingewikkelde discussies zullen de komende jaren pas op gang komen. Vooral als pensioenfondsen hun grote, gezamenlijke pensioenpot opknippen in persoonlijke potjes. Dan is de vraag: wie krijgt welk deel van de pot? „Laat helder zijn”, zei Schouten, „als deze wet wordt aangenomen, begint het allemaal pas”.

En nee, zei Schouten, zo’n grote, complexe operatie zal waarschijnlijk niet vlekkeloos verlopen. „We hopen natuurlijk dat het in één keer perfect zal gaan, maar we weten dat de wereld complexer is dan dat.”