Het discours over media verhardt, dus zoekt de NOS haar publiek op

Van familie uit Frankrijk kreeg Tom Zeilemaker uit Staphorst onlangs beelden van demonstraties tegen de Franse pensioenwet. De molotovcocktails rolden tussen de politieagenten door, „dat hele land staat gruwelijk, gruwelijk op zijn kop”, zegt hij op dinsdagavond in een grote zaal van de Nieuwe Buitensociëteit tegenover treinstation Zwolle. Maar bij de NOS zag hij daar „bar weinig” van terug.

NOS-presentator Winfried Baijens, met microfoon op het podium, krijgt die vraag vaker via Twitter, laat hij Zeilemaker weten. „Dan verwijs ik altijd naar onze website of onze laatste NOS-uitzending – en dan zaten de Franse protesten daar vrijwel altijd in. Dus dat is soms wel gek.” NOS-verslaggever Mattijs van de Wiel, eveneens op het podium, beaamt dat. Hij reisde zelf met de trein naar Frankrijk. „Stenen naar de ME, traangas”, hij sprak erover in zijn reportages. „U had het gevoel dat dat te weinig was?”

Dinsdagavond organiseerde de NOS onder de noemer ‘NOS bij jou’ een publieksavond voor geïnteresseerde kijkers en luisteraars. NOS-verslaggevers als Marleen de Rooy, Xander van der Wulp en Edwin van den Berg kwamen vertellen over hun werk, presentator Winfried Baijens modereerde de avond. Al tijdens het programma, maar ook naderhand bij een borrel, was er ruimte voor vragen. Op de bijeenkomst kwamen zo’n tweehonderd mensen af. Trouwe kijkers waren het soms niet eens met de onderwerpkeuze, studenten journalistiek wilden allerlei vakinhoudelijke dingen weten. Een tiener, meegekomen met zijn vader, had in tv-programma Vandaag Inside gehoord dat de Haagse verslaggevers van NOS „een arrogante houding” hebben. Of ze die kritiek begrepen. Op spannende momenten is het weleens knokken om een quote, gaf Van der Wulp toe, tot goedkeuren van de jongen. „Ik was het wel met Vandaag Inside eens, maar begin jullie steeds aardiger te vinden.”

Luidruchtige groep

De avond, waarvan ze hoopt dat er meer volgen, is voor Giselle van Cann, sinds september vorig jaar hoofdredacteur bij NOS Nieuws, onderdeel van een van haar speerpunten: meer contact met het publiek. „Wij bepalen met de redactie dagelijks wat we het belangrijkste nieuws vinden”, zegt ze na afloop, „dus vind ik ook dat we ons gezicht moeten laten zien in de samenleving. Niet om ervoor te zorgen dat mensen die het oneens zijn, van gedachten veranderen, en ook niet als onderdeel van een pr-campagne. Maar zodat ons publiek een mens ziet, in plaats van een logo en een grijs gebouw.”

Het discours over media – niet alleen over de NOS – verhardt, ziet ze. Verslaggever Edwin van den Berg ondervindt dat aan den lijve, vertelt hij op het podium: „Sta je weer leugens te verspreiden, met je kutkop?”, hoorde hij onlangs. Soms dreunen mensen het kenteken van zijn auto op.

Volgens onderzoeken van het Commissariaat voor de Media heeft de NOS met haar website en app al jaren het grootste bereik van alle online nieuwsmedia. Maar, zegt Van Cann, „ook die stille groep kijkers en luisteraars heeft meningen en vragen.” Neem het woord ‘staatsomroep’, dat ze de laatste tijd steeds vaker hoort in gesprekken over de NOS. „Dat ís geen normaal woord, wij zijn geen verlengstuk van de regering. Maar hoe vaker een luidruchtige groep die term bezigt, hoe meer zulke ideeën doorsijpelen naar publiek dat niet is afgehaakt. Juist aan die mensen willen we laten zien: kijk, dit is het werk dat we doen. En als jullie vragen hebben, dan beantwoorden we die.”

Voor Sheily Belhaj, eindredacteur van NOS Stories, dat zich op tieners richt, is het publiek opzoeken al langer een werkwijze van haar redactie. NOS Stories-redacteuren bezoeken regelmatig middelbare scholen, vragen dan wat er speelt, wat ze van het NOS-nieuws op TikTok en Instagram vinden, en welk nieuws ze misschien gemist hebben. Dat is leerzaam, zegt Belhaj op het podium. „Op die manier krijgen we een beter beeld van de vragen die tieners hebben, en soms ook van hun woede.”

Weinig indruk

Tom Zeilemaker uit Staphorst blijkt onvermurwbaar. De beelden van de Franse protesten die hij van zijn familie kreeg doorgestuurd, zag hij echt niet terug in het NOS-journaal. Hij en Mark Rood, naast hem in de zaal, zijn naar deze avond gekomen omdat ze benieuwd waren hoe er vanuit de NOS gereageerd zou worden op kritiek. De twee zijn bekende gezichten binnen de boerenprotestbeweging. Rood als mede-oprichter van actiegroep Voll Gass, bekend van het huisbezoek aan minister Van der Wal. Zeilemaker trekt voor initiatieven van de landelijke actiegroep BoerenNL geregeld naar Den Haag.

„Zou het misschien zo kunnen zijn”, zegt Lucas Waagmeester, adjunct-hoofdredacteur bij NOS Nieuws, tijdens de borrel tegen Zeilemaker, „dat je die beelden van de Franse protesten niet bij de NOS zag, omdat ze niet écht van deze pensioenprotesten afkomstig waren?” Tijdens zijn werk als correspondent maakte hij het vaker mee, legt Waagmeester uit, dat er tijdens conflicten beelden werden verspreid, die later niet echt bleken. Het maakt weinig indruk. Al blijkt Rood er naderhand toch van onder de indruk dat hij Waagmeester te spreken kreeg. „Hij luisterde wel.”