N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Instortingsgevaar De A12 gaat dinsdag om 22.00 uur dicht. Zaterdag om 08.00 uur moet de snelweg weer open gaan voor verkeer, dat in de tussentijd wordt omgeleid.
Werkzaamheden aan de Nelson Mandelabrug boven de A12.
Foto Remco Koers/ANP
De A12 bij Zoetermeer gaat dinsdag om 22.00 uur dicht vanwege werkzaamheden aan de Nelson Mandelabrug. Op Oudejaarsdag, komende zaterdag, moet de snelweg om 08.00 uur weer open gaan voor verkeer. Tot die tijd wordt het verkeer van Utrecht naar Den Haag en vice versa omgeleid via Leiden en Rotterdam, zo meldt Rijkswaterstaat.
Rijkswaterstaat spreekt van „forse hinder” voor weggebruikers. Ze moeten een omleiding volgen en rekening houden met 30 tot 45 minuten vertraging. Bij drukte kan de extra reistijd oplopen tot anderhalf uur. In dat geval worden „grootschalige omleidingsroutes” ingezet.
De gemeente Zoetermeer meldt dat de brug voor een deel wordt ontmanteld. Het brugdeel boven de A12, inclusief glazen overkapping, zal verdwijnen en andere brugdelen, waaronder het deel over het spoor, worden gestabiliseerd via een „ondersteuningsconstructie”. Ruim drie weken geleden werd de brug over de A12 gesloten, nadat uit onderzoek was gebleken dat de brug onveilig was.
Wethouder Marijke van der Meer (Openbare Ruimte, Zó! Zoetermeer), legde toen aan NRC uit hoe „ongelooflijk belangrijk” de brug, die ook het treinverkeer op station Zoetermeer platlegde, voor de stad is: „Onze stad wordt doorsneden door de A12, en verder zijn er maar drie à vier plekken om van de ene naar de andere kant te gaan.” Naar verwachting kan de brug op 15 januari volgend jaar weer in gebruik worden genomen.
De bruin-rode beestjes bedreigen niet alleen de waterkwaliteit en biodiversiteit, maar ook de dijken. De Amerikaanse rivierkreeft is voor Nederlandse hoogheemraadschappen daarmee een kostenpost van miljoenen. Deze organisaties, die de verantwoordelijkheid dragen voor de waterhuishouding in een regio, moeten preventieve maatregelen treffen en deze „invasieve exoten” afvangen. En dat kost geld.
Het hoogheemraadschap Delfland, dat een explosieve toename van de rivierkreeften ziet, besloot daarom op 18 februari 2025 een brandbrief te sturen naar staatssecretaris Jean Rummenie (Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur, BBB). Het waterschap vindt dat Rummenie te weinig onderneemt tegen de exoot, terwijl die verplichting wel bestaat vanuit de Europese Exotenverordening.
„Het ministerie vindt niet dat ze rivierkreeften buiten natuurgebieden hoeft te bestrijden. Dat is heel cru”
In een reactie gaf het ministerie aan dat het niet verplicht is „structureel in grote delen van Nederland” rivierkreeften te vangen. De staatssecretaris wil dat alleen doen binnen natuurgebieden. De kosten nemen aanzienlijk toe als de beestjes ook elders moeten worden gevangen, nu de exoot zich heeft verspreid over het hele land.
Hoogheemraad Stijn van Boxmeer vond die reactie van Rummenie teleurstellend. Op 2 juni 2025 verstuurde Delfland daarom een tweede brief, waarin het waterschap erop wijst dat het Rijk verplicht is Amerikaanse rivierkreeften ook buiten beschermde natuurgebieden te vangen. Deze kosten zouden wederom „door het Rijk en niet door de inwoners van het gebied van Delfland of andere waterschappen” betaald moeten worden. Van Boxmeer hoopt dat deze brief wel tot actie leidt.
Hoe groot is de overlast?
„Eén rivierkreeft kan, dat is een conservatieve schatting, zo’n vierhonderd eitjes leggen. Vierhonderd. In Amerika heeft de kreeft aardig wat natuurlijke vijanden, dus die eitjes worden deels opgegeten. Maar in Nederland bestaan die vijanden nog niet, waardoor de exoot zich razendsnel verspreidt. De kreeft vreet eitjes, vissen en kikkers. Vervolgens creëert het beestje troebel water om zichzelf te beschermen en knipt daartoe veel waterplanten af. Het zonlicht bereikt de bodem niet, waardoor waterplanten ook afsterven. Zo verslechtert de biodiversiteit én waterkwaliteit.
„Delfland bestaat daarnaast voor een groot deel uit polders die worden beschermd door dijken. De rivierkreeften graven tunnels in de oevers, waardoor die verzwakken. Nou hoeven we ons niet gelijk zorgen te maken dat heel grote dijken gaan breken. Maar hoe kleiner de dijk, hoe groter het effect van heel veel holletjes.”
De rivierkreeft veroorzaakt schade in de omgeving van De Lier.
Foto Olivier Middendorp
Dit is de tweede brief die Delfland stuurt.
„De eerste was meer het doorgeven van ons standpunt. De tweede brief is een verzoek om handhaving. Het ministerie moet binnen acht weken reageren. Kijk, wij vinden dat op basis van de Exotenverordening het ministerie verantwoordelijkheid moet nemen en haast moet maken met exoten afvangen, ook buiten de natuurgebieden. De reactie van de staatssecretaris op de eerste brief wekte niet de indruk dat actie ondernomen gaat worden. Er wordt aangegeven dat niet van het ministerie geëist kan worden dat het rivierkreeften in andere wateren gaat bestrijden. Dat is natuurlijk een heel crue opmerking.”
Waarom?
„De Exotenverordening geldt al sinds 2015. Het Rijk en daarmee het ministerie heeft al lang de taak om de Amerikaanse rivierkreeft te bestrijden. Drie jaar geleden zijn we zelfs met allerlei partijen, ook het Rijk, tot een plan van aanpak gekomen. Toen spraken we al over het afvangen van deze exoten, over hoeveel en in welke rivieren. Er is in de tussentijd eigenlijk niets gedaan. Dat je dan twee jaar later zegt: ja eh, het is niet meer aan ons. Dat is merkwaardig en dat betwisten wij.”
Wat als het ministerie niet verandert van standpunt?
„De verhoudingen zijn niet zó slecht. We hebben absoluut het vertrouwen dat de dialoog weer kan worden opgestart. Daarentegen willen we wel dat de kosten die wij nu als hoogheemraadschap maken – bijvoorbeeld door flauwe, „natuurvriendelijke” oevers aan te leggen en beroepsvissers in te zetten – worden verhaald op het Rijk. Want nu worden de kosten doorberekend aan de burgers via de waterschapsbelasting. Dat is 13 miljoen voor het eerste jaar, 7,3 miljoen voor komend jaar. We zullen erop blijven aandringen.”
Lees ook
Rivierkreeften vreten en graven maar door: koeien zakken door de grond en moeten uit het water getakeld worden
Het Openbaar Ministerie wil 221,7 miljoen euro aan vermogen onteigenen van de Brabantse drugscrimineel Jos Leijdekkers, beter bekend als „Bolle Jos”. Dat meldt het OM maandag. Het is een record: nog nooit eiste justitie zo’n groot bedrag op van een veroordeeld crimineel.
Leijdekkers werd vorig jaar door de rechtbank in Rotterdam veroordeeld tot 24 jaar cel voor zijn betrokkenheid bij zes drugstransporten, een gewapende overval in Finland, en het opdracht geven voor een liquidatie. Justitie ziet Leijdekkers „als een van de hoofdrolspelers in de internationale cocaïnehandel”.
Zelf was de Brabander niet bij zijn proces aanwezig: hij is al lange tijd voortvluchtig. Eind vorig jaar ontdekten journalisten van het AD en Follow the Money dat Leijdekkers zich schuilhoudt in Sierra Leone en daar warme banden heeft met de nationale regering.
Om tot het geëiste bedrag te komen, baseert het OM zich onder meer op de waarde van in totaal veertien drugstransporten, waar Leijdekkers volgens Justitie ruim 114 miljoen euro in investeerde. Uit versleutelde berichten zou daarnaast zijn gebleken dat de drugsbaas dure horloges, vastgoed en zeker 975 kilo goud heeft gekocht. Met de huidige marktprijzen is die hoeveelheid goud 91 miljoen euro waard.
Lees ook
Wat doet Bolle Jos in Sierra Leone? West-Afrika als nieuwe pleisterplaats van de internationale cocaïnemaffia
Dinsdag begint in de rechtbank van Rotterdam de zaak tegen de Spaanse vrachtwagenchauffeur Juan S. (48). Die reed op 27 augustus 2022 in het buurtschap Zuidzijde van het dorp Nieuw-Beijerland van een dijk en kwam terecht op een buurtbarbecue. Zes volwassenen en een ongeboren baby kwamen om het leven; zeven anderen raakten ernstig gewond.
1 Hoe kon het ongeluk gebeuren?
Dat wordt de belangrijkste vraag tijdens de zitting. Het Openbaar Ministerie stelt dat de vrachtwagenchauffeur een epilepsieaanval had, die mede werd teweeggebracht door cocaïnegebruik. Het OM wil hem vervolgen voor het veroorzaken van een verkeersongeval met dodelijk letsel of zwaar letsel door schuld. De chauffeur had die vrachtwagen niet mogen besturen, omdat hij sinds zijn tiende aan epilepsie lijdt en dan is rijden op een truck niet toegestaan. Daarnaast gebruikte hij in de 48 uur voor het ongeluk cocaïne en had hij zijn medicijnen tegen epilepsie niet of niet volgens voorschrift ingenomen.
2 Wat zeggen de chauffeur en diens advocaat?
De chauffeur denkt zelf ook dat hij een epileptische aanval had, hoewel hij zich niets van het ongeluk kan herinneren, zei hij eerder in de Spaanse pers. Over eventueel middelengebruik zei hij nog niets.
De advocaat van de chauffeur, Sabine ten Doesschate, zei tijdens een eerdere niet-inhoudelijke zitting dat ze begrijpt dat het OM meent dat een epileptische aanval het ongeluk veroorzaakte. Het zou verklaren waarom hij zonder aanleiding het talud afreed, nadat hij eerst boven aan de dijk het voertuig tot stilstand had gebracht.
Het OM stelt dat de chauffeur een epilepsieaanval had die mede werd veroorzaakt door cocaïne
Toch is Ten Doesschate niet overtuigd dat de epileptische aanval de chauffeur het ongeluk deed veroorzaken. Ze verzocht de rechtbank andere oorzaken te onderzoeken. Zou het bijvoorbeeld ook kunnen dat S. moest uitwijken voor een bestelbusje? Getuigen hadden immers over een bestelbusje verklaard. En was de route die hij vanwege een omleiding moest rijden mogelijk onveilig vanwege smalle wegen en slecht aangegeven?
De rechtbank ging drie maanden geleden akkoord met Ten Doesschates verzoek om de neuroloog die optrad als getuige-deskundige nader te horen, over of cocaïne een epileptische aanval kan opwekken.
3 Waar is de verdachte nu?
Juan S. was niet aanwezig bij eerdere pro-formazittingen. Hij heeft toestemming gekregen om de inhoudelijke behandeling in Spanje af te wachten. Hij mag niet rijden. Drie maanden geleden verzocht hij de rechtbank die voorwaarde op te heffen, zodat hij weer aan het werk kon: niet om weer als chauffeur aan de slag te gaan, maar voor woon-werkverkeer. De rechtbank honoreerde dat verzoek niet.
De verdachte zal zeer waarschijnlijk de inhoudelijke zitting wel bijwonen, want dat was een van de voorwaarden om te mogen vertrekken naar Spanje.
4 Komen nabestaanden en andere slachtoffers aan het woord in de rechtszaal?
Nabestaanden en zwaargewonde slachtoffers krijgen op de derde zittingsdag de mogelijkheid te vertellen over de gevolgen van het ongeluk. Zo zal Gitta Ammerlaan vertellen over het verlies van haar dochter en schoonzoon. Omwonenden en andere aanwezigen op het buurtfeest hebben geen spreekrecht.
5 Kan de verkeerssituatie in Zuidzijde een rol hebben gespeeld bij het ongeluk?
Dat is onduidelijk. Feit is wel dat veel bewoners van de Hoeksche Waard zich zorgen maken over het zware vrachtverkeer. Cees Pijl pleit bijvoorbeeld al jaren bij de gemeente voor verbetering van de verkeerssituatie. Zolang vrachtwagens over de A29 rijden, die het eiland doorkruist van Rotterdam aan de noord- tot de zuidkant richting Bergen op Zoom of Zeeland, is er weinig aan de hand. En ook de provinciale weg N217 – die van oost bij ’s-Gravendeel naar Nieuw-Beijerland in het westen loopt – zorgt niet voor problemen.
Maar buiten die grotere wegen, is het voor vrachtwagenchauffeurs lastig manoeuvreren. Soms moeten ze omrijden over smalle weggetjes om hun bestemming te bereiken. Ook komt het voor dat ze verdwalen. De chauffeur die met zijn truck op de buurtbarbecue terechtkwam, was ook verdwaald. Cees Pijl wees hem kort voor het ongeluk met wegenkaart in de hand de weg.
Lees ook
Een jaar na de ramp in de Hoeksche Waard: het gevaar van de verdwaalde vrachtwagens