Scheurtjes in alliantie PvdA en GroenLinks: geen gezamenlijk Europees programma

Posted on May 11, 2023 by admin

N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.

Linkse samenwerking Een tegenvaller voor de linkse samenwerking: GroenLinks en PvdA gaan niet een volledig gezamenlijk Europees verkiezingsprogramma schrijven, ondanks overweldigende steun daarvoor binnen beide partijen. Vooral GroenLinks staat op de rem.

PvdA’er Frans Timmermans (rechts) en GroenLinkser Bas Eickhout in hun rol als lijsttrekkers bij de vorige Europese Parlementsverkiezingen in 2019. — PvdA’er **Frans Timmermans** (rechts) en GroenLinkser **Bas Eickhout** in hun rol als lijsttrekkers bij de vorige Europese Parlementsverkiezingen in 2019. Foto Bart Maat / ANP

De linkse samenwerking vertoont scheurtjes, amper twee maanden na de openlijk beleden liefde in de provinciale verkiezingscampagne. GroenLinks en PvdA gaan geen gezamenlijk verkiezingsprogramma voor de Europese Parlementsverkiezingen van volgend jaar schrijven. Dat zeggen bronnen van beide partijen.

De linkse partijen kiezen voor een tussenvorm: een gezamenlijk ‘manifest’, naast twee aparte verkiezingsprogramma’s. Vooral GroenLinks zou hierop in onderlinge gesprekken hebben aangedrongen, terwijl die partij tot nu toe juist vooropliep bij de samenwerking met de PvdA.

Het besluit druist in tegen de overweldigende steun van de leden van beide partijen voor een gemeenschappelijk programma. Op het gezamenlijke congres in Den Bosch in februari stemde 87 procent van de PvdA-leden en 77 procent van de GroenLinks-leden voor een motie die de partijbesturen opdraagt „een gezamenlijk programma te presenteren en samen campagne te voeren”.

In beide partijen wordt er vaak op gewezen dat de internationale standpunten van PvdA en GroenLinks weinig verschillen. Bij de vorige campagne voor de Europese verkiezingen in 2019 waren de verschillen tussen de programma’s van GroenLinks en PvdA zelfs zo miniem, dat de twee partijen op alle dertig stellingen van de Stemwijzer hetzelfde antwoord gaven.

Lees ook dit artikel: In de provincies lopen PvdA en GroenLinks minder warm voor een fusie dan in Den Haag

Verschillende Europese fracties

Nauwere samenwerking bij de Europese verkiezingen zou ook een logische volgende stap zijn na de collectief gevoerde campagne voor de afgelopen Provinciale Statenverkiezingen en de vorming van één fractie in de Eerste Kamer vanaf begin juni. Dat proces lijkt nu te stokken. Afgelopen twee maanden was ook al onderlinge verwijdering in de provincies zichtbaar. In vier provincies onderhandelt de PvdA zónder GroenLinks en mét de BoerBurgerBeweging over deelname aan een nieuw college.

Samen optrekken in Brussel is voor GroenLinks en PvdA minder vanzelfsprekend en makkelijk dan in Den Haag. De twee partijen zijn in Europa lid van verschillende politieke groepen: de PvdA van de Progressieve Alliantie van Socialisten en Democraten (S&D), GroenLinks van De Groenen. Ook na de komende verkiezingen zitten GroenLinks en PvdA niet samen in één Europese fractie. Om die reden ketste het idee van een gezamenlijke kandidatenlijst al eerder af.

Ik snap dat PvdA’ers soms denken: wat doe je nou moeilijk?”

Bas Eickhout GroenLinks-Europarlementariër

De partijbesturen hebben afgelopen maanden in onderlinge gesprekken geconstateerd dat een volledig gedeeld Europees programma nog niet logisch is. Volgens betrokkenen was de consensus dat een eigen programma nodig is, zolang GroenLinks en PvdA nog in aparte Europese fracties zitten. Een Europees programma geldt ook voor vijf jaar: mocht het linkse bondgenootschap alsnog mislukken, dan kunnen beide partijen terugvallen op hun eigen programma, zo is de gedachte.

Binnen beide partijen is ook te horen dat een gezamenlijk programma opnieuw de organisatie van een gezamenlijk congres betekent, waar leden van beide partijen het programma kunnen amenderen. Zo’n proces kost veel tijd en is „heel ingewikkeld in de uitvoering”, zegt GroenLinks-voorzitter Katinka Eikelenboom.

Tegenstanders van de linkse wolk voeren op dubbel partijcongres een achterhoedegevecht

Tienpuntenplan

PvdA en GroenLinks stellen nu afzonderlijk van elkaar een programmacommissie in, die het verkiezingsprogramma gaat schrijven. Om toch zo goed mogelijk aan de motie te voldoen, komen er wel „afstemmingsmomenten” en schrijven de twee commissies een gezamenlijk manifest dat onder meer een tienpuntenplan moet bevatten. Dat plan is te vergelijken met een ‘stembusakkoord’, dat moet laten zien waarvoor GroenLinks en PvdA in Europa samen willen strijden. De partijen gaan op basis van die inzet waarschijnlijk wel zoveel mogelijk gezamenlijk campagne voeren in Nederland.

PvdA-bronnen zeggen dat GroenLinks vanaf het begin sceptischer was over het idee van een collectief programma. Het verschil in opstelling van beide partijen komt overeen met de adviezen die de partijbesturen op het congres gaven over de motie van actiegroep RoodGroen. Het PvdA-partijbestuur noemde een gezamenlijk programma „een wenselijke stap in onze samenwerking”, het GroenLinks-bestuur pleitte alleen voor „een gezamenlijke programmatische inzet” en suggereerde destijds al om het te laten bij een samen opgesteld document, namelijk „een oplegger […] bij beide verkiezingsprogramma’s”.

‘Continu uitleggen’

De samenwerking tussen de eurodelegaties van GroenLinks en PvdA is volgens betrokkenen in het algemeen goed. Zo stemt de Brusselse PvdA-fractie vaker met De Groenen mee dan met de eigen S&D. Toch betekent het in de verhoudingen ook iets dat de twee partijen lid zijn van verschillende politieke families, zegt GroenLinks-Europarlementariër Bas Eickhout. „In Europa is in veel landen de samenwerking tussen de sociaal-democraten en groene partijen suboptimaal en dat is nog zacht uitgedrukt. Het samengaan van GroenLinks en PvdA in Nederland wordt niet overal begrepen, ik moet dat continu uitleggen. Het is bij het programma dus zoeken geweest naar een manier die wordt begrepen in Brussel, en ook kan werken in Nederland.”

De PvdA-Europarlementariërs staan erom bekend warm voorstander te zijn van de samenwerking met GroenLinks, net als PvdA-Eurocommissaris Frans Timmermans. Over Eickhout wordt door PvdA’ers gezegd dat hij wat op de rem staat. Hij erkent dat. „Dat heeft echt met de Europese context te maken, nationaal ben ik heel erg voor. Maar ik snap dat PvdA’ers soms denken: wat doe je nou moeilijk?”

Hoewel GroenLinks in Den Haag steeds net iets warmer liep voor het linkse samenwerkingsproject dan de PvdA, vindt de partijtop van GroenLinks het niet heel vreemd dat het bondgenootschap niet op alle niveaus gelijk verloopt. Een woordvoerder van partijleider Jesse Klaver spreekt van een „proces van meerdere snelheden”.

Machtsvraag in Den Haag

In de provincies en in Europa is het vormen van één fractie volgens de woordvoerder minder relevant dan in Den Haag. „In de senaat en de Tweede Kamer gaat het echt om de machtsvraag. Als we daar met de PvdA de grootste fractie kunnen vormen, is er zicht op een linkse premier.”

RoodGroen zegt in een reactie het compromis rond het Europese programma niet te accepteren. „Onze motie is met enorme steun aangenomen door de leden van GroenLinks en de PvdA. We verwachten dus ook dat die ambitieus wordt uitgevoerd. De tekst in de motie is glashelder: een gezamenlijk programma van de PvdA en GroenLinks.”

Lees ook dit artikel: Hoe verlopen de fusieplannen tussen PvdA en GroenLinks op lokaal niveau?

Een vogelschedeltje van 80 miljoen jaar oud is verrassend goed bewaard gebleven

admin
November 20, 2024
0

Een paleontoloog vergelijkt op zijn hand een schedel van een vogel (boven) met die van Navaornis hestiae, een uitgestorven fossiele vogel van 80 miljoen jaar oud. Wetenschappers onder leiding van de beroemde paleontoloog Luis Chiappe beschrijven het fossiel dat in 2016 in Brazilië gevonden werd in een artikel in Nature. Het onderzoek aan de intacte schedel van deze vogel – daterend van het einde van het dinosaurustijdperk – werpt volgens hen een fascinerende nieuwe kijk op de evolutie van vogels en hun hersenen.

„Een van de opwindendste momenten van dit onderzoek was toen we erachter kwamen dat dit fossiel van een pre-moderne vogel was, ondanks zijn moderne uiterlijk”, schrijft Chiappe in een briefing over het onderzoek in Nature. Navaornis bleek te behoren tot de zogeheten Enantiornithines (letterlijk: tegenovergestelde vogels), een gevarieerde onderklasse van vogels die in het Krijt leefden, maar niet direct verwant zijn aan de moderne vogels (Neornithes).

De vondst overbrugt de kloof in kennis die bestond over de anatomie van de primitiefste vogels als Archaeopteryx (ongeveer 150 miljoen jaar oud) en die van moderne vogels. Van vogelfossielen blijft door de tere bouw van de botten doorgaans niet meer bewaard dan een platgedrukt skelet tussen de aardlagen. Maar door een gelukkig toeval heeft bij deze Navaornis vooral de schedel zijn oorspronkelijke driedimensionale structuur behouden.

Dat stelde de onderzoekers in staat om met geavanceerde scans van de schedelvorm en -inhoud te achterhalen hoe de hersenen van het dier eruit hebben gezien. Net als zijn lichaam (met nog klauwtjes aan de vleugels) vertoont de hersenstructuur van Navaornis een mix van primitieve en moderne kenmerken. De relatief grote hersenen wijzen volgens de onderzoekers op geavanceerder cognitieve vaardigheden dan die van Archaeopteryx. Tegelijkertijd was het cerebellum (de kleine hersenen) van Navaornis waarschijnlijk kleiner dan dat van moderne vogels, wat de onderzoekers interpreteren als een minder ver ontwikkelde controle over complexe vliegbewegingen. Interessant is daarnaast dat Navaornis tevens een groot evenwichtsorgaan had dat mogelijk verband houdt met zijn vliegende bestaan.

Wassen, koken, schoonmaken én de administratie: meer mensen hebben zorg nodig maar het aantal mantelzorgers neemt af

admin
November 20, 2024
0

En, wat wil je later worden? Tip voor alle jonge mensen die dat een irritante vraag vinden: ze kunnen gewoon ‘mantelzorger’ zeggen. Levensgrote kans dat ze het worden. En misschien wel sneller dan ze denken. Er zijn nu al forse personeelstekorten in de zorg terwijl het aantal zorgbehoevende mensen in Nederland alleen maar doorgroeit.

Neem de kwetsbaarste groep, de 85-plussers. In 2018 waren dat er 375 duizend, in 2030 zullen dat er bijna 560 duizend zijn. En het probleem is: het leeftijdscohort dat de meeste mantelzorgers levert, de 50- tot 75-jarigen, groeit al jaren veel minder snel. Dit jaar zijn er op elke 85-plusser veertien 50- tot 75-jarigen. Over tien jaar is die ratio geslonken tot een op acht. En dat daalt verder.

En dat is alleen nog maar de demografie. Vervolgens is de vraag of elke vijftiger of zestiger of jonge zeventiger daadwerkelijk overgaat tot het leveren van mantelzorg. Misschien schuiven zij hun hulpvaardige kinderen van in de twintig wel naar voren. Die weten dan in elk geval wat ze worden.

Er is een opgave van jewelste op komst. Sterker, de opgave van nu zorgt al voor problemen, zoals NRC vanaf deze woensdag beschrijft in een serie artikelen. Honderdduizenden mantelzorgers zijn overbelast, meldt het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) elk nieuw zorgrapport weer. Vergelijkingsplatform Independer repte deze maand op basis van data van CBS en RIVM over 309 duizend „zwaar- tot overbelaste” mantelzorgers, ruim anderhalf keer zoveel als tien jaar eerder.

Vrouw en niet meer de jongste

Neem Annette aan de Stegge (69) uit het Twentse dorp Enter, ze komt voorbij in deze NRC-serie. Aan de Stegge woont naast haar vader van 100. Ze ontbijt, luncht en dineert met hem, ze haalt hem uit bed in de ochtend en ook na zijn middagslaap. Zelfs ’s nachts is ze beschikbaar: ze slaapt een paar keer per week in zijn huis en stapt uit haar bed zodra hij haar roept. Ze doet het met liefde, in het verpleeghuis zal ze haar vader snel zien afglijden, dat weet ze zeker. Maar intussen kampt ze zelf met een aandoening aan haar ogen en is ze vermoeid. „Mijn ogen nekken me”, zegt ze.

Aan de Stegge voldoet aan het typische profiel van de mantelzorger: vrouw en niet meer de jongste. Vrouwen zijn meer dan mannen geneigd om hulp te bieden: ze voelen zich vaker verantwoordelijker voor zorgtaken, blijkt uit onderzoek van het SCP en werken ook vaker parttime. En al moet gezegd dat ook een kwart van de twintigers en dertigers weleens mantelzorg levert, vanaf middelbare leeftijd wordt het statistisch menens. De kans dat je eigen vader of moeder iets mankeert wordt nu eenmaal steeds groter, en met het klimmen der jaren geldt dat ook voor je partner. Mantelzorgers doen de administratie, maken schoon, rijden hun naasten naar de dokter, verzorgen soms zelfs hun wonden en begeleiden hen naar douche of toilet.

Zeker met dementie in het spel is overbelasting nooit ver weg. Zo’n 70 procent van de mensen met dementie woont thuis. Ruim twee op de drie mantelzorgers vindt het moeilijk alle ballen in de lucht te houden, blijkt uit de Dementiemonitor 2024, een deze maand verschenen onderzoek van Alzheimer Nederland en Nivel, een wetenschappelijk instituut dat de gezondheidszorg onderzoekt. Eén op de vijf mantelzorgers van mensen met dementie is minder gaan werken. Verlichting is niet in zicht. Het aantal mensen met dementie groeit van driehonderdduizend nu naar ruim een half miljoen in 2040.

Mantelzorg gaat bovendien over zoveel meer dan hulp aan ouderen. Het gaat ook over zorg aan chronisch zieke kinderen, aan een buurvrouw met een angststoornis, een zwager met een depressie.

Wat te doen?

‘Zorgzwaarte’

De zorgsector heeft zo zijn eigen problemen. Er is een groot tekort aan ‘handjes’ – en dat groeit. Zo zijn er nu al veertienduizend verpleeghuismedewerkers nodig en over een kleine tien jaar ruim vijftigduizend. Het beleid van de overheid is bovendien al jaren om mensen zo lang mogelijk thuis te laten wonen. Voor een plek in een verpleeghuis moet je ‘zorgzwaarte’ inmiddels zo hoog zijn opgelopen dat het thuis ook echt niet meer gaat.

Het kabinet-Schoof echoot in het hoofdlijnenakkoord wat voorgaande kabinetten ook zeggen: versterk de positie van de mantelzorger. Aan lokale cursussen voor mantelzorgers is inmiddels geen gebrek. Het zijn trainingen die je leren je in te leven in de belevingswereld van mensen met dementie, cursussen waar je steunkousen over het scheenbeen trekt van een levensgrote pop, avonden waarop je andere mantelzorgers ontmoet om even stoom af te blazen, workshops, masterclasses, enzovoort. Het Maastricht UMC+ heeft speciale ‘instructieverpleegkundigen’ die zich bezighouden met de begeleiding van mantelzorgers.

We kunnen niet blijven doen alsof de tijd van mantelzorgers gratis is

Kitty Jong
vicevoorzitter FNV

Heikel punt blijft dat mensen de mantelzorg moeten zien te combineren met al hun andere verplichtingen. Dezelfde overheid die een beroep doet op mantelzorgers, verlangt ook dat mensen meer uren per week gaan werken en verplicht hen op steeds hogere leeftijd met pensioen te gaan. Vakbond FNV pleitte eerder deze maand voor een betaald verlof voor mantelzorgers. „Bij ouders van pasgeboren kinderen vinden we het volstrekt normaal dat we ze financieel in staat stellen voor hun kinderen te zorgen”, zei vice-voorzitter Kitty Jong in het persbericht. „We kunnen niet blijven doen alsof de tijd van mantelzorgers gratis is.”

Ingeklemd

De ‘sandwichgeneratie’, zo heten de mensen die ingeklemd zitten tussen werk, de opvoeding van hun kinderen en mantelzorg. Zoals Jenny ter Wee (48) uit Arnhem. Zij is mantelzorger voor haar twee zussen met een verstandelijke beperking die in een instelling in Zwolle wonen – de een functioneert op het niveau van een vierjarige, de ander op het niveau van een baby. Tot het overlijden van haar moeder vorig jaar, die alvleesklierkanker had, was ze ook háár mantelzorger. Haar elfjarige zoon is net naar de middelbare school, een overgang waar ze voor haar gevoel soms te weinig aandacht aan kan geven „terwijl hij een van de grootste stappen maakt in zijn leven tot nu toe.”

Bureaucratische hindernissen

De Staatscommissie Demografische Ontwikkelingen 2050 zinspeelt op een slimme combinatie van wonen en zorg als mogelijke oplossing. Denk aan de zogenoemde ‘knarrenhofjes’, woongemeenschappen waar ouderen elkaar helpen en ook jongere, hulpvaardige mensen een woning mogen betrekken. Of denk aan mantelzorgwoningen voor een oudere moeder of vader in de tuin van hun volwassen kind. Al komen mensen die zo’n mantelzorgwoning willen neerzetten, geregeld bureaucratische hindernissen tegen. Toen de moeder van de 41-jarige Bram de Jong uit Stolwijk meer en meer hulp nodig had, ging De Jong zelf in het ouderlijk huis wonen en verhuisde zijn moeder (73) naar een mantelzorgwoning op het erf. Hij werd van het ene naar het andere gemeentelijke loket gehuurd, kreeg hulp van een jurist, overwoog een rechtszaak, en werd uiteindelijk geholpen door een nieuwe, jonge ambtenaar die zijn verhaal begreep.

Je komt er niet met een verlof hier en een cursus daar, schreef het SCP in het najaar van 2023 aan de Tweede Kamer. Mantelzorgbeleid draait volgens het planbureau uiteindelijk om twee essentiële waarden: gelijkheid en solidariteit. Wil je een eerlijker verdeling van zorgtaken tussen mannen en vrouwen? Dan is een veel breder scala aan steunmaatregelen nodig, van betere kinderopvang tot flexibeler pensioenregelingen. En qua solidariteit: op hoeveel hulp van mantelzorgers mag de overheid eigenlijk rekenen en hoeveel moet de overheid toch collectief zien te regelen? Hoog tijd, zei het SCP, voor een integrale visie op mantelzorg.

Met medewerking van Oscar Vermeer

In Nieuw-Guinea moesten de protestantse zendelingen door handarbeid in hun eigen onderhoud voorzien

admin
November 20, 2024
0

Sinds de zestiende eeuw werden koloniale veroveraars op de voet gevolgd door missionarissen die het christelijke geloof kwamen verkondigen. Verovering en prediking gingen niet altijd hand in hand. In Nederlands-Indië moesten zending en missie zich van de autoriteiten terughoudend gedragen in islamitische delen van de kolonie.

Zulke beperkingen golden niet voor het ‘heidense’ oosten van de archipel. Tot het einde van de negentiende eeuw beschouwde Nederland het onherbergzame Nieuw-Guinea, op de westelijke helft waarvan het aanspraak maakte, louter als natuurlijke barrière tegen buitenlandse indringers. Enige bestuursactiviteit bleef achterwege. De eerste Europeanen die er zich blijvend vestigden, waren geen bestuurders, maar protestantse zendelingen. Pioniers waren twee Duitsers, Carl W. Ottow en Johann G. Geissler, die in 1855 landden op het eilandje Mansinam. Dat ligt in de Dorehbaai, op het ‘achterhoofd’ van de Vogelkop, het meest westelijke schiereiland van Nieuw-Guinea.

Ottow stierf in 1862 zonder dat hij, zoals hij op zijn sterfbed verzuchtte, „eene ziel uit de Papoea’s mede naar de hemel mocht nemen”. In zijn plaats stuurde de Utrechtse Zendingsvereniging (UZV) in 1863 de Nederlander J.L. van Hasselt. Hij hield het veertig jaar vol en zolang duurde het tot – in 1898 – een Nederlandse bestuurspost werd geopend in de Dorehbaai. Van Hasselt kreeg in de loop der jaren hulp van andere UZV’ers en de actieradius van de zending werd voorzichtig uitgebreid van Mansinam naar andere gemeenschappen aan de westkust van de Geelvinkbaai.

Aan die veertig jaar zendingswerk in onbestuurd gebied wijdde de Amsterdamse historica Geertje Mak de studie Huishouden in Nieuw-Guinea. ‘Huishouden’ slaat hier op de leefgemeenschap van Van Hasselt en zijn vrouw waarin zij hun pupillen grootbrachten, maar ook – als werkwoord – op de inbreuk die de zendelingen maakten op cultuur en samenleving van de Papoea’s. Mak komt uit een domineesgeslacht en kijkt met dit boek kritisch naar het verschijnsel zending.

De schrijfster dook in de archieven van de UZV, met daarin de correspondentie tussen de zendelingen en het thuisfront en de periodieken waarin zij verslag deden aan de Nederlandse kerkgemeenten die het zendingswerk steunden. Mak kent Nieuw-Guinea niet uit eigen ervaring en voor informatie over de Papoeaculturen ging zij te rade bij antropologen.

De bewoners van Mansinam en het dorp Doreh op het naburige vasteland waren Biakkers en Numforezen, volken afkomstig van twee grote eilanden in de Geelvinkbaai, de lange ‘nek’ van de Vogelkop. Het waren kustbewoners die bivakkeerden op paalwoningen in zee. De houten prauwen onder hun huizen waren rijker bewerkt en versierd dan hun onderkomens, want zij waren vooral nomadische zeevaarders. De mannen ondernamen regelmatig rooftochten langs de kust, waarbij zowel goederen als mensen werden buitgemaakt. Geroofde vrouwen en kinderen werden beschouwd als slaven en moesten werken in de tuinen.

UZV’ers waren zendeling-werklieden die door handarbeid in hun eigen onderhoud moesten voorzien. De eerste decennia vonden zij in de gemeenschappen van Mansinam en Doreh geen gehoor voor hun evangelische boodschap. Ze kregen ook nauwelijks hulp bij de bouw van huizen en een kerk. Zulk werk gold in de Biakse samenleving als slavenarbeid. De zendelingen beschikten via aanvoer per schip uit de Molukken over werktuigen, messen en kookgerei, en daar hadden hun Papoeaburen wel belangstelling voor. Zij kochten die voor rijst die zij weer haalden uit naburige dorpen. Soms boden ze als betaling voor de luxegoederen van de nieuwkomers slaafgemaakte kinderen aan. Van Hasselt en zijn medezendelingen gingen daar op in. Aan het thuisfront werd dit uitgelegd als ‘vrijkoop’ van elders geroofd kroost.

Religieuze liederen

Deze kinderen werden opgenomen in het grote huishouden van de Van Hasselts. Daar werden hun haren geknipt en werden ze in de kleren gestoken. Zij kregen les in het Maleis en leerden religieuze liederen zingen. In huis en in de tuinen van de zendingsnederzetting werden deze pupillen aan het werk gezet om zo te leren dat arbeid adelt. Hun Papoeaburen vonden dat heel gewoon; dit waren immers slaven. De eerste generatie van zending-Papoea’s waren dus bedienden. Wel legden er een paar belijdenis af waarna ze werden gedoopt. Een enkeling mocht met de Van Hasselts mee op verlof naar Nederland, waar de steungemeenten geestdriftig reageerden op de ‘uit slavernij bevrijde’ en bekeerde Papoea’s.

Mak maakt aannemelijk dat de handel en wandel van de zendelingen mensenroof in de hand werkte, waardoor Biakkers en Numforezen toegang kregen tot deze nieuwe bron van rijkdom. Ze beschouwt de zendingsposten als een heuse kolonie, die al functioneerde voordat Nederland werk maakte van zijn aanspraken op Nieuw-Guinea.

De kracht van Maks boek is de reconstructie van een kleine halve eeuw zendingswerk, opgeschreven met veel oog voor detail. Jammer is dat ze voorbijgaat aan de invloed die dit project had op de latere kolonisering van Nieuw-Guinea. De rapportage van de zendelingen wees niet alleen de Nederlandse resident in de Molukken maar ook het lezerspubliek in Nederland op misstanden aan de noordkust van Nieuw-Guinea. Zo heeft de zending ertoe bijgedragen dat het gouvernement zijn reserves tegen rechtstreeks bestuur in deze streken geleidelijk opgaf.

Luister naar