N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Sinds een jaar werk ik als freelancer in de kinderopvang. Ik val in bij verschillende kinderopvangorganisaties en zie hoe het daar aan toe gaat. Ondertussen lees ik over het schrijnende tekort aan personeel en over het plan om de kinderopvang gratis te maken. Ik maak me zorgen: wordt het werk van de pedagogisch medewerker niet te zwaar?
De opvang gaat om half acht open. Vaak staat er dan al een ouder met een kind te wachten. Tijd om je voor te bereiden – hapjes klaar maken, stoelen van tafel tillen en, doe eens gek: koffie zetten – heb je niet. Vaak beginnen medewerkers daarom al om zeven uur, zonder hiervoor betaald te worden.
Om half acht begonnen, betekent normaal gesproken om vijf uur stoppen, al is dit recentelijk verlengd naar half zes. Waar is hier de stem van de werknemer? Die baalt van die verlenging, maar voelt niet dat ze de invloed heeft om er wat aan te veranderen.
Tussendoor is er vaak maar een half uur pauze. Dat is kort, voor een hele dag ‘aan staan’.
Wanneer er even een rustig moment is op een dag, pakt de vaste kracht de iPad. Er wordt namelijk verwacht dat je van elk kind een foto maakt en een stukje schrijft. En dat naast het bijhouden van de duur van het slaapje, het aantal cc melk dat gedronken is, wat en hoeveel er gegeten wordt en het aantal poepluiers.
Lees ook dit opiniestuk: Voor lagere inkomens wordt de crèche onbetaalbaar
Inzet
Nu denkt u misschien: ze kiezen toch zelf voor dit werk? Ja, ze kiezen er zelf voor, maar voor hoelang nog onder deze omstandigheden? Het belangrijkste is misschien wel dat de medewerkers zich vaak niet genoeg gewaardeerd voelen. Ze worden al heel blij als ze een keertje bonbons van ouders krijgen. Het hoeft eigenlijk maar een klein gebaar te zijn. Maar is het niet aan de werkgever om waardering te tonen? Ja, maar de druk om de kosten zo laag mogelijk te houden is groot voor de locatiemanager. De aandeelhouders willen tenslotte zo veel mogelijk winst.
En toch zie ik bezielde medewerkers die met veel plezier en kracht werken. Ze houden van ‘hun’ kinderen, houden de ontwikkeling goed in de gaten en herkennen uit een slaapkamer met acht slapende baby’s van wie een huil is (‘o dat is Ole’).
Ze doen vaak meer dan van hen verwacht wordt. Wanneer een collega ziek is, werkt een ander nog wel anderhalf uur door of gaat op haar vrije dag werken. De meesten hebben zo veel meer uren gewerkt dan het aantal uren in het contract. In de meeste organisaties werkt het zo dat ze die moeten opnemen wanneer op een dag een collega ‘boventallig’ is door onverwachts afwezige baby’s. Zo kun je eerder naar huis, lekker, maar heb je niks kunnen plannen.
Deze inzet is voor velen helaas niet vol te houden. Veel medewerkers zoeken een andere baan, worden freelancers of vallen uit. Er zijn zoveel vrouwen die nu thuiszitten met een burn-out, met rug- of andere fysieke klachten. Het tillen van de baby’s vraagt veel van het lichaam.
Waardering
De pedagogisch medewerkers van de kinderopvang zijn de ondergewaardeerde maar onmisbare kracht van onze samenleving. Wat is er nodig om hen meer te waarderen? Het is ook dankzij hen dat de samenleving draaiende blijft. Door hen kunnen ouders zinvol werk doen, een mooi leven opbouwen.
En het zijn de eerste vier jaar van een kind die het belangrijkste zijn voor zijn verdere ontwikkeling. Hier leren ze met anderen spelen, hier leren ze delen (na afpakken), hier leren ze de andere baby te aaien in plaats van te slaan, hier leren ze vallen en weer opstaan, hier leren ze wachten totdat de hele groep eten heeft, hier leren ze korstjes eten voordat ze de tweede boterham mogen. Ze leren onderdeel te zijn van een groep en ze ervaren (een soort van) vriendschap, routine en regelmaat.
Naast verhoging van het salaris en meer getoonde waardering van ouders zou het enorm schelen als de pauzes langer zouden zijn. Dat is nu lastig in verband met het zogeheten vierogenprincipe: een pedagogisch medewerker mag niet in haar eentje op de groep staan, er moet altijd iemand kunnen meekijken of -luisteren. Regels zijn goed, maar als het ten koste van de medewerker en dus de baby’s gaat, schieten die dan niet hun doel voorbij?
Lees ook: Gratis kinderopvang: in Zeeuws-Vlaanderen weten ze al precies wat dat betekent
Korter open
En nog een voorstel: verander de openingstijden. Durf die te veranderen naar bijvoorbeeld acht uur tot half zes. Zo kun je als pedagogisch medewerker de dag starten en afsluiten. Ongeveer 80 procent van de ouders vindt dat geen probleem, 20 procent raakt daardoor in de knel. Maar daarmee zal een beroep gedaan worden op de werkgever van de ouders. Die zal z’n verwachtingen moeten bijstellen.
Dit zouden belangrijke stappen zijn naar een meer behapbare baan die met zoveel liefde uitgevoerd wordt en zo essentieel is. Er ligt nu te veel druk op de pedagogisch medewerkers. Laten we die druk wat meer verdelen.