Het Kremlin werd getroffen door een drone uit het oosten en een drone uit het westen

Wekelijks stuit Karel Knip in de alledaagse werkelijkheid op raadsels en onbegrijpelijke verschijnselen.

Deze week: de drones die het Kremlin troffen, kwamen uit twee richtingen.

De droneaanval gefilmd vanuit een hoekhuis op het Rode Plein.
De droneaanval gefilmd vanuit een hoekhuis op het Rode Plein. Foto Ostorozhno Novosti/Reuters

Eens te meer is aangetoond dat de vlag op de senaatskoepel van het Kremlin niet door een windmachine aan het wapperen wordt gehouden. Dat verhaal gaat al sinds 1927, deze rubriek besprak het in 2021, maar ook de laatste detailopnames van de koepel lieten hem niet zien. En de rookwolken die bij de ontploffing van de twee drones ontstonden woeien precies dezelfde kant op als de vlag: naar het noorden.

Want er stond een zuidelijke wind van zo’n 15 km/u in die vroege ochtend van 3 mei, noteert de meteorologische site wunderground.com. En de infrarood-opnames van de Europese weersatellieten bevestigen dat de hemel boven Moskou om 2.30 uur inderdaad zo wolkeloos was als de video’s van de aanslagen suggereren. Op de veel vertoonde ‘iconische’ video die vanuit een hoekhuis op het Rode Plein pal tegenover de senaat werd gemaakt, zie je zelfs de bijna volle maan aan de hemel staan.

Er is, kortom, geen reden om te veronderstellen dat de video’s as such nep zijn, goed gelukte staaltjes computer generated imagery. Er zijn weliswaar wonderlijk weinig oor- en ooggetuigenverslagen van de aanvallen op de senaatskoepel maar we moeten aannemen dat ze echt hebben plaatsgevonden.

Al binnen een halve dag kregen de vijf beschikbare video’s op het twitteraccount @GeoConfirmed (verbonden aan het platform geoconfirmed.org) een adequate duiding. Dat was vooral te danken aan het feit dat drie van de vijf video’s waren gemaakt vanuit het Baltschug Kempinski-hotel aan de Moskva en dat vanaf die plaats ook de reusachtige Kremlinklok in de Spasskaja-toren was te zien. Volgens die klok vonden de aanslagen plaats om 2.27 en 2.43 uur Moskouse tijd (dat is UTC+3 uur). De eerste drone trof de koepel, de tweede ontplofte erboven.

Liniaalfunctie van Google Earth

Hoe laat die iconische opname vanuit dat hoekhuis op het Rode Plein werd gemaakt was niet zomaar duidelijk. Maar het bleek af te leiden uit de positie van de maan die schuin boven de koepel stond. De liniaalfunctie van Google Earth berekende dat het azimut van de maan op het moment van de opname 250,7 graden was. (Het ‘azimut’ is de kompasrichting in graden. Zuid is 180 graden, west 270.) Het astronomische programma mooncalc.org koppelt aan die azimutwaarde voor het Kremlin op 3 mei de tijd 2.57 uur. Dat is minder precies dan mogelijk lijkt – de Kremlinklok zal toch niet achterlopen – maar voor het doel voldoende.

Het betekent dat de video van het hoekhuis de tweede aanslag laat zien, zoals eigenlijk al duidelijk was van de consternatie op de grond en van de aanwezigheid van twee personen op de trap. Die gingen de schade opnemen die de inslag van de eerste drone had aangericht. De drone stichtte een felle brand naast de trap die korte tijd van verre te zien was maar waarschijnlijk vanzelf doofde. (Absurd dat sommigen uit de aanwezigheid van die twee personen afleiden dat het hier dus een ‘false flag’-operatie betrof.)

De video uit het hoekhuis toont de laatste fase van de dronevlucht die de video vanuit het Kempinski-hotel (02.43 uur) een stuk langer in beeld brengt. De een toont er 2,4 seconden van, de ander 8,4. (Het vraagt wat ruimtelijk inzicht om in te zien dat de drone die vanuit het hotel gezien van rechts naar links vliegt vanuit het hoekhuis bekeken van links naar recht beweegt.) Beide opnames zijn met stationaire camera’s gemaakt en de grenzen van de camerabeelden zijn bij Google Earth, desnoods met steun van Street View, heel precies te bepalen.

In Google Earth is de grenzen van de camerabeelden heel precies te bepalen.

Zoals al bleek uit de route die de laagvliegende tweede drone nam tussen de verschillende torens en hoge gebouwen in Moskou, kwam hij nagenoeg recht uit het oosten aangevlogen. In die genoemde 8,4 seconden heeft hij een afstand afgelegd van ongeveer 239 meter, dat komt overeen met een snelheid van 102 km/u. Dat de drone een dalende koers van ongeveer 5 graden had ingezet heeft hierop geen invloed. Laat er een fout van 5 procent in zitten: ook 107 km/u is een snelheid die de in aanmerking komende Oekraïense langeafstandsdrones (fixed wing drones) makkelijk halen. Voor de kruissnelheid van de Oekraïense UJ-22 en die van de Chinese Mugin-5 wordt 120 km/u opgegeven.

Zo te zien werd er geen zware last aan explosieven mee gevoerd. De eerste drone (die insloeg) richtte maar minimale schade aan en voor zover bekend zijn nergens ruiten en ramen gesprongen. (De waargenomen glasschade wordt vaak als maat voor de kracht van een explosie gebruikt.) Had er een zware dreun geklonken dan waren er zeker meer video’s geweest.

Twee keer zo grote maan

Tegen de nachtelijke hemel leken de vuurballen tamelijk imposant, maar hier speelt overstraling (een cameradefect) een rol. De maan wordt ook bijna twee keer zo groot afgebeeld als hij is (0,9 graad in plaats van 0,5). De wolken ‘kruitdamp’ deden denken aan die van de Sidewinder-raket waarmee op 4 februari ‘de Chinese ballon’ werd neergehaald. Meer dan een paar kilo explosief zal er niet zijn ingezet. Beide drones hebben ruimte voor zo’n 20 kg lading.

Er is een detail dat weinig aandacht kreeg: dat de eerste drone (van 2.27 uur) uit westelijke hoek kwam aanvliegen, zoals Mark Krutov (@kromark) ontdekte. Het is nét te zien. Zou je voor een false flag-operatie die moeite nemen? Zou je voor zo’n operatie überhaupt twéé drones gebruiken? Waarom heeft de Russische overheid de te verwachten effecten van zo’n operatie niet meer uitgebuit? Waarom toonde zij niet de resten van de drones? Het lijkt erop dat de Russen de pijnlijke affaire maar zo snel mogelijk willen vergeten.