Negeren onbetaald werk beschadigt de economie

Posted on December 28, 2022 by admin

N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.

Waardevol werk Wil je concurrerend zijn als economie, dan zul je onbetaald werk moeten inbedden en beter moeten waarderen, denkt Marieke Mooijen.

28 december 2022

Leestijd 3 minuten

Steeds meer werknemers bezwijken onder de combinatie van te weinig lonend en stressvol betaald werk, met een oplopende hoeveelheid taken in de privésfeer waarvoor ze niets betaald krijgen. Gevolg: overbelasting en depressies en daarmee schade aan de economie en maatschappij.

Dit komt mede doordat ons land wordt aangestuurd als een bedrijf met – om in het jargon te blijven – een niet duurzaam businessmodel, dat zijn totale work load heeft opgedeeld over twee dochtermaatschappijen. De ene voor betaalde arbeid en de andere voor alle andere taken die de maatschappij draaiende houden, maar niet betaald worden. In het kader van bezuinigingen dumpt de overheid wel steeds publieke taken bij die tweede dochter, maar blijft intussen uitsluitend prognoses maken op basis van het dashboard van de ander.

Zo verhult zij de onderlinge afhankelijkheid van deze bedrijfsonderdelen in ons maatschappelijk ecosysteem – de totale hoeveelheid taken die er verzet moet worden – en komt zij niet toe aan de vraag hoe die het beste over alle werknemers te verdelen. Zodat die allemáál kunnen floreren, zowel financieel als mentaal, zowel thuis als in hun betaalde werk.

Dubbele boodschap

Met haar oproep meer fulltime te werken geeft de overheid dan ook een dubbele boodschap af: „Ga meer werken! En graag ook meer zorgen.” Waarbij het eerste deel luid wordt geroepen, en het tweede een tikje achterbaks wordt gefluisterd. Daarbij wordt fulltimers zelden verweten dat zij een afstand tot die onbetaalde arbeidsmarkt hebben, dat ook aan hun arbeidsmoraal een collectieve dimensie ontbreekt, en dat ze afhankelijk zijn geworden van de onbetaalde werker.

Vooral vrouwen lijden nu nog financieel onder deze gebrekkige organisatie. Zij draaien, ook als zij betaald werken, nog steeds op voor het leeuwendeel van het immer uitdijende onbetaalde werk. Zo hebben zij door het sluiten van verzorgingshuizen voor ouderen er bijvoorbeeld het nieuwe, tijdverslindende, maar onbetaalde beroep van mantelzorger bijgekregen. De meesten van hen hebben niet de middelen om dit werk uit te besteden.

Het is zaak de omvang van dit onbetaalde werk volledig in beeld te krijgen

De totale hoeveelheid onbetaald werk die vrouwen verzetten moet zichtbaar worden gemaakt. En het bewustzijn over gebrek aan waardering daarvoor moet worden vergroot. Dat zal meer vrouwen ertoe inspireren economisch zelfstandig te worden en meer betaald werk te doen. Anno 2022 is in Nederland nog steeds maar een magere 53 procent van alle vrouwen economisch zelfstandig. Dat komt doordat ze ofwel te weinig tijd over hebben om (meer) betaald werk te doen, ofwel de relatie met hun partner nog niet goed hebben geregeld. Dat wil zeggen geen goed samenlevingscontract, geregistreerd partner- of huwelijkscontract hebben gesloten waarin de financiële en maatschappelijke achterstand van de partner die het onbetaalde zorgwerk doet, wordt gecompenseerd tijdens en ook na het eindigen van de relatie.

Lees ook de column van Marieke Stellinga: Helpt een voltijdbonus?

Maar het verlenen van zorg voor naasten zal onherroepelijk ook een grotere plek in het leven van mannen krijgen. De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid verwacht dat in 2040 één op de vier mensen in de zorg zou moeten werken om de vraag dan aan te kunnen. Dat zal erop neerkomen dat er nog meer zorgtaken naar privé gaan. Wie goed kan zorgen heeft dus de toekomst, en onbetaald zorgen ís een ieders toekomst.

Het is dus zaak om de omvang van dit onbetaalde werk volledig in beeld te krijgen, en daarmee het belang ervan te openbaren, de waardering ervan te verhogen en tot een evenwichtiger verdeling ervan te komen. Daartoe kan van alles worden gedaan door de politiek, werkgevers en de burgers zelf.

Werkelijk betaalbaar

De overheid moet de totale zorg voor het huishouden, kinderen, familieleden en de gemeenschap systematisch kwantificeren in zoiets als een Bruto Nationaal Gemeenschapszorg Product, zodat ze haar economische beleid ook daar op kan afstemmen. Kinderopvang in brede scholen moet niet alleen voor iedereen beschikbaar, maar ook werkelijk betaalbaar worden. Betaald werk moet veel meer gaan lonen, zodat je niet steeds meer uren hoeft te werken om rond te komen, en er meer uren voor onbetaalde zorg overblijven.

Werkgevers kunnen flexibeler zijn in hun werktijden en werklocaties, vrouwen en mannen niet straffen voor hun verloven door ze promoties en salarisverhogingen te onthouden, en in de werving de ervaring van het ouderschap ook voor vrouwen als een plus gaan rekenen, onder meer vanwege de daarmee opgedane, nu zeer gewilde ‘zachte’ competenties als probleemoplossend vermogen, flexibiliteit, creativiteit, emotionele intelligentie, aandacht voor detail en verantwoordelijkheid.

Maar ook wij die betaalde arbeid doen moeten ons onbetaalde werk meer waarde toekennen: door het bijhouden van onze uren en het op basis daarvan beter verdelen van de taken thuis. Door visitekaartjes te geven met onze onbetaalde zorgfuncties, en de daarmee opgedane competenties en vaardigheden op onze cv’s te zetten. En door te stoppen met het bezigen van begrippen als ‘thuisblijven’, ‘werkende moeder’, ‘papadag’, ‘deeltijdprinses’, ‘gat in je cv’ en ‘fulltimer’ louter voor mensen die betaald werk doen.

Nu betaalde arbeid voor velen toch niet de bron van alle zingeving blijkt, kunnen zij gelukkig nog altijd ‘het verschil maken’ met het opvoeden van de volgende generatie, het koesteren van degenen die jou hebben voortgebracht en het in stand houden van het sociale weefsel van de maatschappij.

Een versie van
dit artikel
verscheen ook in

de krant
van 29 december 2022

Overwinning voor regering-Meloni: Italiaans referendum over versoepelen naturalisatie haalt het niet

admin
June 9, 2025
0

Mogen buitenlanders die al lange tijd legaal in Italië wonen, zich eerder naturaliseren tot de Italiaanse nationaliteit? Dat was één van de vijf vragen waar Italianen zich zondag en maandag over konden buigen in een referendum georganiseerd door linkse oppositiepartijen, vakbonden en maatschappelijke organisaties.

Het referendum heeft het niet gehaald: slechts dertig procent van de Italianen trok naar de stembus, waardoor de drempelwaarde van vijftig procent niet is bereikt.

Dat is een overwinning voor de radicaal-rechtse regering onder leiding van Giorgia Meloni. De regering was faliekant tegen de nieuwe naturalisatiewet en riep Italianen op „naar het strand” te gaan en niet te gaan stemmen. Italianen konden ook stemmen over een aantal vragen omtrent arbeidsrecht, maar de kritiek van de regering richtte zich vooral op de naturalisatiekwestie.

Tien jaar zonder burgerschap

Momenteel kunnen immigranten van buiten de Europe Unie pas na tien jaar naturalisatie verzoeken. Ook moeten ze aan meerdere voorwaarden voldoen. Zo moeten ze een stabiel inkomen hebben, geen strafblad hebben en de taal machtig zijn.

De initiatiefnemers van het referendum vinden tien jaar te lang; in Frankrijk, Duitsland en Nederland is deze periode slechts vijf jaar. De initiatiefnemers benadrukken dat mensen die al jaren in Italië wonen, door de huidige wet bijvoorbeeld niet kunnen stemmen. Door de wetswijziging zouden naar schatting zo’n 1,4 miljoen immigranten, waaronder 284 duizend kinderen, Italiaan kunnen worden.

Maar dat gaat dus niet door. De initiatiefnemers verzamelden 500 duizend handtekeningen om de regering tot een referendum te dwingen. 25 miljoen Italianen hadden moeten opdragen, dat werden er zo’n vijftien miljoen.

De radicaal-rechtse regering van premier Meloni viert de uitslag nu als een signaal dat Italianen de regering steunen. Dat een referendum de opkomstdrempel niet haalt, is echter geen noviteit in het land. Sinds de Tweede Wereldoorlog waren er 72 referenda in Italië die de afschaffing van een wet beoogden. Daarvan haalde slechts iets meer dan de helft de benodigde opkomst.

Premier Meloni ging zondag zelf overigens wel naar een stemlokaal in Rome. „Uit respect voor de stembus”, verklaarde ze. Ze haalde haar vijf stembiljetten echter niet op, waardoor ook zij niet heeft bijgedragen aan het opkomstpercentage. Het is nog niet duidelijk hoe de mensen die wel zijn komen opdagen hebben gestemd.

De trein staakt, de Flixbus zit al vol en toch gaat het tentamen door

admin
June 9, 2025
0

Op een doorsnee doordeweekse dag tellen de NS één miljoen in-en uitstapbewegingen op de stations. Dat zijn dus niet exact één miljoen reizigers, maar het laat zien hoeveel treinreizen er dinsdag niet doorgaan. Na de aangekondigde staking van het treinpersoneel in delen van het land, voorzagen de NS een zodanig ontregelde dienstregeling dat besloten is het volledige NS-treinverkeer stil te leggen. Reizigers moeten maar zien hoe ze naar werk, school of ziekenhuis komen.

Het „nummer-1 alternatief” voor de trein is de Flixbus, zegt Charles Biliard namens de busmaatschappij die verbindingen aanbiedt tussen grote steden. Op binnenlandse routes schreven ze afgelopen vrijdag – toen er ook een treinstaking was – „dubbele cijfers”. Maar wie dinsdag de Flixbus wil nemen naar Groningen, Nijmegen of Schiphol, vist achter het net, want alle bussen zijn volgeboekt. Meer bussen inzetten gaat niet, volgens de woordvoerder. „Er was al opgeschaald wegens het Pinkersterweekeinde en de staking is te kort dag aangekondigd om nog meer mensen te vervoeren.”

Overnachten bij familie

Voor thuiswonende studenten die in een andere stad wonen dan waar ze studeren wordt het lastig, zegt Abdelkader Karbache van de Landelijke Studentenvakbond LSVb. „Ze nemen vaak de Flixbus, soms worden ze gebracht door hun ouders, ze vertrekken een dag eerder en overnachten bij familie.” Overigens staat de studentenvakbond achter de acties van het NS-personeel, zegt hij. „Studenten zijn gebaat bij goed openbaar vervoer.”

Neemt niet weg dat het ongemak oplevert voor reizende studenten, en niet alle universiteiten of hogescholen zijn bereid dat ongemak weg te nemen. Universiteit Utrecht laat de studenten in een nieuwsbrief weten dat ze dinsdag gewoon worden verwacht op verplichte colleges en dat tentamens doorgaan. Hogeschool Windesheim in Almere en Zwolle laat weten dat de tentamens wel doorgaan, maar dat studenten die niet kunnen komen een extra herkansing krijgen. Hogeschool Zeeland loste de logistieke problemen van de treinstaking vrijdag op door de examinatoren van het Cambridge examen door studenten thuis op te laten halen. „We hebben een wagenpark met elektrische auto’s en een uitzendbureau voor onze studenten.” Door de inzet van de student-chauffeurs kon het examen Cambridge Engels doorgaan.

Arriva rijdt wel en zet tijdens de wedstrijd van het Nederlands elftal tegen Malta, in Groningen, extra treinen in

Andere alternatieven om op de plek van bestemming te komen zijn de taxi, meerijden of een auto huren. Autoverhuurbedrijf Snappcar – een platform waarop particulieren hun auto aanbieden – meldt 50 procent meer aanvragen te hebben gekregen. Volgens Rayan Kaoutar van meerijd-platform BlaBlaCar is er sinds begin juni „significant” meer vraag van mensen die mee willen rijden met een onbekende, en meer dan 40 procent aanbod van particulieren die bereid zijn een carpooler mee te nemen. „We verwachten dat komende week de drukste ooit wordt.”

Voor particulieren die met elkaar mee willen zonder vergoeding is er nog niet echt een platform, zegt Guy Raeymaekers van carpool-bedrijf Swidg. „Er is geen online omgeving waarop iemand vandaag kan vragen of hij morgen mee kan rijden naar werk of ziekenhuis. Helaas rijden mensen daarvoor nog te graag alleen in hun auto.”

De ANWB waarschuwt mensen die alleen of samen in de auto stappen voor een ochtendfile van een kilometer of 700. „Traditiegetrouw is de dinsdag na Pinksteren heel druk”, zegt de woordvoerder verkeersinformatie van de ANWB. „Veel Duitsers hebben nog vrij en verlaten massaal vakantiebestemming Zeeland terug naar huis. En de dinsdag en donderdag zijn sowieso al de drukste dagen van de week.”

Nederlands elftal

Voetbalbond KNVB informeerde maandag de supporters die dinsdagavond naar de kwalificatiewedstrijd van het Nederlands elftal tegen Malta willen, de wedstrijd wordt gespeeld in Groningen. Reizigers worden erop gewezen dat de treinen van Arriva wél rijden. Een woordvoerder van Arriva laat weten dat er „extra bakken” aan de treinen worden gehangen om extra passagiers te kunnen vervoeren. Ook zullen er extra treinen worden ingezet. Overigens zag de KNVB bij de treinstaking van vrijdag niet minder supporters in het stadion – Jong Oranje speelde, ook in Groningen. „Het was de best bezochte wedstrijd ooit.”

Swipemoeie singles zetten samen een Ikea-kast in elkaar

admin
June 9, 2025
0

Een Ikea-kast in elkaar zetten tijdens een eerste date. Toen speldate-evenement Tortelen in oktober vorig jaar begon, was dat een van de spellen, vertelt mede-organisator Marjon van Blooijs. „Dat hebben we op een gegeven moment maar geschrapt, het werd logistiek een beetje lastig. Maar die kast viel ook uit elkaar.”

Tijdens Tortelen proberen 42 vrijgezellen per avond de liefde te vinden. Het is een initiatief van Abderrahman (‘Ab’) el Fellah, die het idee spontaan bedacht. „Een date voelt toch een beetje als een sollicitatiegesprek, hier proberen we er iets leukers van te maken.”

Tortelen werkt als volgt: elke avond zijn er 42 mensen die gaan daten. Vanavond 21 vrouwen en 21 mannen – maar er zijn ook avonden voor gays en lesbiennes. Ze hebben zeven dates van negen minuten met elkaar. Met de mensen met wie ze niet daten kunnen ze ook na afloop van de avond, tijdens de borrel, spreken. De spelletjes zijn bedoeld om elkaar op een luchtige manier te leren kennen. Zo moeten ze bijvoorbeeld samen hun ideale huiskamer inrichten. Gaan ze voor een blauwe of gele bank? Huisdieren? Planten?

El Fellah begon in Utrecht, en organiseert inmiddels ook avonden in Eindhoven en Rotterdam. En als het aan hem ligt, zijn ze binnenkort actief in alle grote steden van Nederland.

Want mensen zijn swipemoe. Datingapps hebben steeds minder betalende gebruikers en vooral de jongere generatie haakt af, blijkt onder meer uit peilingen van onderzoeksbureaus Statista. Singles hebben steeds meer behoefte om ‘in het echt’ hun liefde te willen ontmoeten.

Tijdens de rondes kunnen dates het tortelspel spelen (links) of hun ideale woonkamer met elkaar inrichten (rechts).

Foto Dieuwertje Bravenboer

Vleeskeuren

Sander Lange (29) is voor een tweede keer bij het evenement. Van datingapps werd hij niet zo vrolijk. „Al dat swipen, het vleeskeuren. Zo’n evenement is een stuk fijner. Je praat met mensen, hebt door hoe hun vibe is, hun persoonlijkheid; je krijgt meteen een heel ander soort indruk dan op een datingapp.”

Hij heeft halverwege de avond al een paar leuke gesprekken gehad. „Ik sta er met een open mind in. Ik ga in ieder geval gewoon een leuke avond hebben. Het is nu vooral gezellig kletsen en mensen leren kennen.”

Universitair hoofddocent Tila Pronk van Tilburg University doet onderzoek naar alle fases van liefde. „De zoektocht naar de liefde en hoe we relaties krijgen, is revolutionair veranderd.” Zeker sinds de oprichting van Tinder, in 2012, is het aantal online ontmoetingen enorm toegenomen. Uit Amerikaans onderzoek blijkt dat in 2024 ongeveer 60 procent van de heteroseksuele koppels elkaar online ontmoette.

Dat mensen snel naar datingapps grijpen, komt volgens Pronk ook omdat er een toenemend ongemak is om elkaar in het echte leven te benaderen. Volgens de relatiewetenschapper zijn daar verschillende redenen voor. Tijdens de coronapandemie werd je, vrij letterlijk, op afstand gehouden van elkaar. Er was veel minder contact mogelijk en dat zette door in de periode erna. Ook speelt mee dat mensen twijfelen of ze wel met iemand kunnen flirten of dat het risico bestaat dat ze het als grensoverschrijdend zien.

Pronk: „We moeten weer op zoek naar hoe we mogen en kunnen flirten in deze tijd. Het kernwoord is natuurlijk consent.” Het belangrijkste, legt ze uit, is om eerst oogcontact te maken. Daarmee kun je aanvoelen of die persoon openstaat voor een praatje. „Als er geen contact is, laat je iemand met rust. Maar als je dat wel hebt, geeft het niet meteen een vrijbrief. Je kunt dan vragen: vind je het oké als ik naast je kom zitten? Of: heb je zin in een praatje?”

Ook zij ziet dat er in toenemende mate onvrede is over online dating en dat mensen op zoek zijn naar ‘echt’ contact. „Maar dat is echt niet makkelijk. Het is ook goed om je dat te realiseren. Als je niet weet hoe je het aan moet pakken: you’re not alone.”

‘Het is hier geen Tinder’

Aan het begin van de avond staan de mannen en vrouwen nog wat onwennig apart van elkaar te kletsen. De vrouwen zoeken elkaar op, de mannen ook. Maar na de introductie, als het eerste spelletje is begonnen, gaat het snel. De dates lijken al snel geanimeerd. Na 9 minuten daten volgt een pauze van 3 minuten. Na de zeven dates mogen ze ieder maximaal vijf likes uitdelen. „We gaan niet eindeloos swipen”, zegt El Fellah over dat maximum tegen de singles. „Het is hier geen Tinder.”

Per avond zijn er gemiddeld zo’n vijftien matches. „Mannen geven gemiddeld twee keer zoveel likes als vrouwen”, zegt El Fellah. „We zien ook dat mannen vaker terugkomen dan vrouwen, maar vrouwen zijn dan weer sneller geneigd überhaupt naar een avond te komen. En ik hoor van ze dat ze bij ons, en dat is heel lief, de ware komen zoeken.”

El Fellah zit zelf al heel lang niet meer op datingapps. „Ik kan me nu ook niet meer voorstellen dat ik erop zou gaan.” Vroeger pakte hij op de eerste date helemaal uit. „Ik wilde dan iets vets doen, zoals paardrijden. Ik heb best wel rare dingen gedaan. Zo heb je een leuke dag gehad, of je de persoon nu wel of niet leuk vond.” Hij wil mensen aanmoedigen om in het echt meer contact te maken. „Daar zou je dit evenement niet nodig voor moeten hebben.”

Liefdescoach Ingrid Bearda is ook aanwezig bij de avond. Sinds kort kunnen deelnemers aan Tortelen van tevoren bespreken tegen welke dingen ze bij het daten aan lopen. „Eentje gaf bijvoorbeeld aan snel in de friendzone terecht te komen en vroeg zich af hoe je kunt flirten. Ik coach ze dan op: wat zijn je sterke kanten, wat is jouw kracht en wat kun je brengen?” Mensen zijn over het algemeen op zoek naar iemand bij wie ze zich veilig voelen, zegt Bearda. „Maar om dat te verlangen, moet je dat zelf ook kunnen geven. Wat heb jij te geven en wat is jouw behoefte? Dan kun je gelijkwaardig de relatie instappen.”

Na enkele dates krijgen de singles een wat langere pauze. De een bestelt een drankje, kletst nog na met een date of komt even bij door te scrollen op zijn telefoon. Simon Giesen (31) is voor de tweede keer bij het evenement. „De spelletjes zijn een leuke manier om het ijs te breken”, vertelt hij. „Ik ben iemand die niet zo van platforms zoals Tinder of Bumble is. Ik vind het veel leuker om meteen verbinding te maken met de persoon die tegenover je zit.”

Wat hij uit zijn eerste keer meenam is dat je over de meest bizarre onderwerpen een leuk gesprek kunt hebben. Zo is er een spel waarbij een dennenappel ter sprake kwam. „En toen bleek dat wij beiden zijn opgegroeid met een heel grote boom in de tuin. Dat waren dan leuke herinneringen die we konden ophalen.”

**Merel Duit** (rechts), hier in gesprek met een date, was „een beetje swipe-moe”.

Vastomlijnd beeld

Relatiewetenschapper Pronk ziet dat mensen zichzelf erg in de weg kunnen zitten in hun zoektocht. „Ze hebben dan al een vastomlijnd beeld van hun toekomstige partner. De klassieke lijstjes, in de hand gewerkt door apps waar je filters kunt instellen. Dit saboteert je zoektocht.”

Wat ook meespeelt is dat mensen denken gelijk een vonk te moeten voelen als ze iemand ontmoeten. Aantrekkingskracht kan groeien, zegt Pronk. „Dus als je niet meteen blown away bent, dan kan die persoon toch nog een partner voor je zijn die je supersexy en aantrekkelijk gaat vinden.”

In de zoektocht naar de liefde moet de methode ook weer leuk worden, zegt Pronk. Ze wordt dan ook enthousiast van nieuwe initiatieven als Tortelen. „Vooral het online daten is enorm gericht op resultaat. Je wil een partner en bent bezig met een heel irritant zoekspel.” Offline date-initiatieven maken het wat minder beladen, denkt Pronk.

Aan het einde van de avond worden de singles aangemoedigd om complimenten uit te delen. Iedereen gaat dan naar huis met een envelop met daarin een paar aardige woorden. Merel Duit (31) heeft net wat complimenten in de enveloppen gestopt. Ook zij was „een beetje swipe-moe”. Ze wilde weer in de flow van het daten komen en ze vond de avond wat minder statisch dan andere speeddate-evenementen waar ze is geweest. „Normaal zit je en praat je drie minuten met elkaar. En soms is drie minuten dan al te lang. Je hebt mannen tegenover je zitten die een beetje schuw zijn of niet echt durven te praten. En dan zit je daar heel ongemakkelijk. En hier kon dat eigenlijk niet, omdat je die spelletjes hebt.”

Ze heeft heel verschillende gesprekken gehad vanavond, vertelt ze. „Iemand vertelde dat hij een huis had bezichtigd en een bod wilde doen vanwege het plafond. En met iemand anders heb ik het over paramotoren gehad. Normaal verval je al snel in vragen over leeftijd of werk.”

Datingapps zullen blijven bestaan, vermoedt Pronk. „En dat is goed. Het is namelijk ook een uitkomst. Voor mensen die niet heteroseksueel zijn bijvoorbeeld zijn er online veel meer mogelijkheden om mensen te ontmoeten.” Maar een app kan het best een springplank zijn om elkaar in het echt te ontmoeten. „Pas dan weet je echt of er interesse is. En dan bedoel ik niet direct een vonk, maar nieuwsgierigheid om elkaar beter te leren kennen.”

Daten Wandelen, hardlopen of fietsen

Er zijn verschillende initiatieven om offline singles te ontmoeten. Tortelen zit op dit moment in drie steden: Utrecht, Rotterdam en Eindhoven. Er zijn avonden voor hetero’s, maar ook voor lesbiennes en gay mannen. Bloomingdates, een initiatief van Michelle Blom, organiseert op verschillende plekken in het land datingavonden. Deelnemers moeten een vragenlijst invullen, waarna Blom ze probeert te matchen. Als er genoeg matches zijn, worden ze uitgenodigd voor een evenement.

Wie liever sportief is tijdens een date kan terecht bij De Wandeldate. Daar is het mogelijk om met één persoon af te spreken of met een groep singles te gaan wandelen, hardlopen of fietsen. Het Instagramaccount Ballenbingo, waar voorheen vooral grappen over corpsballen op stonden, organiseert tegenwoordig ook date-avonden, ook voor queer mensen.