Het ideale dorp van koning Charles viert zijn kroning ingetogen

Reportage

Kroning Charles In het zuiden van Engeland liet Charles het modeldorp Poundbury neerzetten. Op deze druilerige zaterdag volgen de inwoners zijn kroningsceremonie vooral thuis, voor de televisie. „Terwijl we wel een feestje konden gebruiken.”

In het gebouw van de Dorchester Community Church waren ook vrijdag al festiviteiten voor de kroning.
In het gebouw van de Dorchester Community Church waren ook vrijdag al festiviteiten voor de kroning.

Foto Justin Griffiths-Williams

Een half uur voor het allemaal begint, doet in het modeldorp van Charles weinig vermoeden dat deze zaterdag iets bijzonder staat te gebeuren. Een paar verlopen vlaggen aan huizen. Dat is alles. De regen stroomt door de straten. In het gebouwtje van de Dorchester Community Church is wat beweging. De deuren staan hier open om samen naar de kroning te kijken. Twee vrouwen op leeftijd zitten al voor de televisie.

Ze hebben er zin in. „Grote gebeurtenissen, daar zijn we in dit land goed in”, zegt Sally Burton. Ze kijken naar de gasten in Westminster Abbey. „Heb jij Kate al gezien”, vraagt haar vriendin, Sandra Woods. „Nee. En William ook niet. Hoe kunnen ze toch al die paarden onder controle houden?”

Dit is Poundbury, het ideale dorp van de nieuwe koning van het Verenigd Koninkrijk. Een koning met sterke opinies, over natuur en milieu, over de kracht van alternatieve geneeswijzen en over architectuur. Dat laatste maakt Poundbury duidelijk. Het is naar zijn inzichten opgezet en gebouwd. Charles heeft niks met moderne architectuur. Sterker, zo zei hij in 1987, moderne architectuur heeft de skyline van Londen ernstiger verminkt dan de bombardementen van Hitler.

Verborgen problemen

In het steriele gebouw van de gemeenschapskerk in Poundbury, een dorp bij Dorchester in Zuid-Engeland, druppelen tegen elf uur langzaam wat mensen binnen. Maar vol wordt het niet, met maximaal twintig personen. De meeste van de 4.600 inwoners zullen thuis voor de buis zitten.

Toen hing een nieuwe tijd in de lucht, met een jonge vrouw als koningin. Nu is het allemaal wat somberder

Allan Smith vond Elizabeths kroning feestelijker

„Terwijl we wel een feestje kunnen gebruiken”, zegt Allan Smith. Hij kan zich nog vaag de kroning van Elizabeth herinneren. „Toen was de mood of the nation heel anders. Er hing een nieuwe tijd in de lucht, met een jonge vrouw als koningin. Nu is het allemaal wat somberder.”

Sandra Woods en Sally Burton wonen met plezier in Poundbury, vertellen ze tijdens het kijken naar de kroning. Nee, niet alles is goed gelukt hier. Maar koning Charles had ook niet alles te zeggen, lacht Woods. Garages zijn te klein, vertellen de bewoners, ze passen er niet in, of je kunt je auto niet uit als het wel gelukt is.

Voetgangers en automobilisten zonder duidelijke afscheiding de weg laten delen, bevalt ook niet altijd goed. Het leidt nog wel eens tot gevaarlijke situaties. Er zijn bouwbedrijven die onbetrouwbaar bleken, er zijn ambtenaren geweest die regels te ver hebben doorgevoerd. Zo moet elk nieuw stukje Poundbury sociale woningbouw, groen én winkels hebben. Gevolg: de winkels liggen niet bij elkaar. „Als je gaat winkelen moet je een behoorlijk stuk wandelen”, zegt Woods.

Een bordkartonnen koning siert een etalage in Poundbury.
Foto Justin Griffiths-Williams

Goedkope huurhuizen zijn er nog wel, maar goedkope koophuizen niet. Het dorp is populair, onder de twee ton staat niets te koop. „Mijn dochter kan hier nooit wat kopen. Ze staat al lang voor een huurhuis op de wachtlijst”, vertelt Tory Barrow, de vrouw van de voorganger van de kerk. Hoewel alles er goed uitziet, zijn er verborgen problemen, zegt ze. Ook hier heerst armoede. Haar kerk geeft tachtig gezinnen elke week een boodschappenpakket.

Poundbury had in 2020 klaar moeten zijn, maar door de pandemie en de economische crisis duurt het nog wel een paar jaar voordat de geplande 6.000 mensen er wonen. Alle gebouwen zien er oud uit, maar niets is ouder dan 30 jaar. De bouwstijlen komen uit het verleden. Arm en rijk moesten door elkaar wonen.

Het is ontleend aan het boek ‘A Vision of Britain’ van (toen nog) prins Charles uit 1989, met zijn persoonlijke kijk op architectuur. Het moest de traditionele woningbouw in het Verenigd Koninkrijk doorbreken. Maar architecten hadden kritiek, omschreven het als nep en harteloos. Het dorp ziet er uit als een filmset voor The Truman Show. Een Labour-minister omschreef het „als een egotrip van Charles”. Maar de bewoners zijn tevreden. „Het werkt. Poundbury is echt tot leven gekomen”, zegt Tory Barrow.


Lees ook de reportage Het is ‘een verdomd vreemde natie’, waar Charles koning van wordt

Het is gebouwd op de grond van het hertogdom van Cornwall, eigendom van de koninklijke familie. Charles heeft het hertogdom nu overgedragen aan kroonprins William. Of hij ook belangstelling heeft voor architectuur en voor woningbouw weten de bewoners niet. Ze hebben hem in ieder geval niet vaak gezien, terwijl Charles twee keer per jaar langskwam.

Hele weekeinde nog feest

De dienst in Westminster Abbey duurt „een beetje te lang”, zegt Sally Burton na anderhalf uur. Haar vriendin vindt dat alle muziek te lang duurt. Als Charles de kroon opgezet krijgt, moet ze lachen. „Hij past niet”, roept Sandra. Op het einde bidden ze samen mee. „For ever and ever. Amen.” Als koning Charles en koningin Camilla de kerk uitlopen, zingen ze het God Save the Queen.

„Wat moeten ze dit goed geoefend hebben. Alles ging goed”, roept Sally Burton. Sandra Woods buigt voorover als ze door de muziek de vraag niet hoort: „Zijn we trots? Extreem trots. Dit is ons erfgoed.”

Poundbury hoopt voor de rest van het kroningsweekend op beter weer. In de grote pub in het dorp is de rest van de zaterdag live-muziek. En zondag zijn er straatfeesten, zoals overal in het Verenigd Koninkrijk.