Gokverslaafden blijven onzichtbaar, ook na legalisering online gokken: ‘Ik kreeg van die fysieke casino’s de kick niet meer’

Hij had de creditcard van zijn moeder gekraakt. En de opbrengst van zijn bitcoin-handel vergokt. Eind vorig jaar zat de 22-jarige Dave financieel helemaal klem. Hij moest toegeven dat hij gokverslaafd was. Zijn ouders en zijn vrienden hadden het niet door. Want die verslaving sloop er stukje bij beetje in. Maar uiteindelijk was de rek voor Dave, die niet met zijn achternaam in de publiciteit wil vanwege de privacygevoeligheid van de kwestie, er helemaal uit. Zijn schulden waren opgelopen tot bijna 50.000 euro.

Dave was verslaafd geraakt aan de in oktober 2021 gelegaliseerde Nederlandse goksites. Vorige week publiceerde minister Franc Weerwind (Rechtsbescherming, D66) onderzoek naar de gevolgen van die legalisering. Die moest de internetgokker beter beschermen, de criminaliteit in het illegale gokcircuit tegengaan en vooral verslaving zoveel mogelijk voorkomen. Dat illegale gokcircuit was de wind uit de zeilen genomen, schreef de minister aan de Tweede Kamer. Zo’n 92 procent van de spelers gokt op die gelegaliseerde sites, niet meer bij duistere buitenlandse aanbieders.

Vorig jaar verdubbelde het aantal aangemaakte accounts naar 860.000, zo blijkt uit de door de minister meegestuurde monitoringsrapportage van de Kansspelautoriteit: naar schatting 365.000 spelers spelen iedere maand. De gelegaliseerde digitale gokbedrijven hielden er vorig jaar zo’n 1,1 miljard euro aan over. De gokkers zelf maakten geen winst, hun gemiddelde verlies was zo’n 143 euro per maand. Jongeren zijn oververtegenwoordigd onder de spelers maar vergokten minder dan de gemiddelde speler: zo’n 54 euro per maand.

Je blijft jezelf maar wijsmaken dat het allemaal wel goed komt 

Dave ex-gokverslaafde

Dave haalt zijn schouders op over die cijfers. „Ik speelde vaak op wel acht accounts. Dus wat zegt zo’n bedrag van 54 euro?” Hij weet inmiddels: „Het gaat niet om een bedrag, maar om het gedrag. Ik had al langer een fascinatie voor digitale goksites, de video’s en streamers online. En na mijn achttiende kwam ik ook wel eens fysiek in een casino. Maar dat was voorbij toen die legale goksites in de lucht waren. Ik kreeg van die fysieke casino’s de kick niet meer die ik op internet wel vond. Daar kon ik mijn gang gaan, geen vrienden of casinopersoneel die opmerkingen maakten. Digitaal kreeg ik nog wel eens een mailtje: of mijn uitgavenpatroon niet wat uit de hand liep. Maar dan ging ik even naar een andere site.”

Cijfers onbekend

In 2021, vlak voor de legalisering waren er zo’n 2.000 gokverslaafden bekend in de verslavingszorg. Hoeveel dat er nu zijn, is niet bekend, al was het maar omdat het volgens experts meerdere jaren duurt voordat verslaafde gokkers om hulp vragen. Het onderzoek van de Kansspelautoriteit biedt ook geen duidelijkheid over een mogelijke toename van het aantal jonge gokverslaafden. Dat onderzoek is vooral gebaseerd op de gegevens van 6.000 Nederlanders met software in hun telefoon of laptop die hun websitebezoek registreert. In die groep zaten te weinig jongvolwassenen om daar analyses van te maken, wordt in de monitor gesignaleerd.

Die blinde vlek geldt ook voor jongeren die hulp zoeken. Sinds die legalisering kunnen problematische gokkers zich inschrijven bij het Centraal Register Uitsluiting Kansspelen (Cruks). Dan is het tijdelijk niet meer mogelijk om te gokken, digitaal of in legale casino’s. Daar is inmiddels zo’n 38.000 keer gebruik van gemaakt. Maar het is volgens minister Weerwind te vroeg om conclusies te trekken over het aantal gokverslaafden.

Dave begrijpt dat. „Er gaat een tijd overheen voordat je echt verslaafd bent. Het duurt nog langer voordat je dat voor jezelf erkent. In mijn omgeving had niemand iets in de gaten. En zelf wist ik heel goed hoe ik weg moest kijken, vervelende post te verstoppen of voortdurend smoezen te verzinnen om aan geld te komen. Winst of verlies maakte niet meer uit. Wat je verdiende, was nodig om toekomstig verlies te compenseren en verlies was weer de trigger om opnieuw te spelen.”

Probeer er maar eens uit te komen als je een gokschuld van een paar ton hebt

Feite Hofman voorzitter AGOG

Al na een half jaar spelen had Dave zich ingeschreven bij Cruks en kon hij formeel zes maanden niet spelen. „Toen ik dat deed, wist ik dus ook al dat ik een probleem had. Maar op een gegeven moment was het weer zo simpel om op illegale sites verder te spelen. Je blijft jezelf maar wijsmaken dat het allemaal wel goed komt.”

Lees ookGokreclames zijn overal. ‘Ze doen alsof er bijna niks mis kan gaan, terwijl er heel veel mis kan gaan’

Anonieme lotgenoten

Voor Dave barstte eind vorig jaar de bom toen zijn moeder er achter kwam dat hij gokte met haar creditcard. En het bitcoingeld dat hij voor vrienden beheerde ook vergokt had. Hij zit inmiddels in een hulpverleningstraject bij verslavingsinstelling Solutions. En een keer in de week praat hij met anonieme lotgenoten bij stichting AGOG (Anonieme Gokkers en Omgeving Gokkers, een zelfhulporganisatie voor gokverslaafden. „Daar krijg ik het perspectief op mijn toekomst weer terug. Mijn schulden zijn niet in één keer afgelost, maar ik heb nu wel de kans om mijn leven weer op de rails te krijgen.”

Ook bij AGOG zijn recente verslavingscijfers onbekend. Het aantal deelnemers groeit wel gestaag, tot landelijk zo’n 500 mensen. Maar volgens voorzitter Feite Hofman, na een stevige gokverslaving zelf ruim twaalf jaar clean, wordt er veel geroepen, maar is er twee jaar na die legalisering weinig te zeggen. „Het duurt lang voordat duidelijk is dat iemand gokverslaafd is en het duurt dus ook een tijd voordat zo iemand hulp zoekt. Ze leven vaak in twee werelden. Het heet in Engeland niet voor niets de secret addiction.” Uit onderzoek blijkt volgens Hofman ook dat zelfmoordcijfers onder gokverslaafden hoger zijn dan bij andere verslaafden. „Probeer er ook maar eens uit te komen, als je ontdekt dat je een gokschuld van een paar ton hebt en je leven in de vernieling ligt.”

Automatische blokkering mailadres

Daar kan een 30-jarige verpleegkundige uit Eindhoven over meepraten. Haar mailadres blokkeert, sinds ze eind vorig jaar gestopt is met gokken, automatisch berichten met ‘casino’, ‘wedden’ of andere gokgerelateerde woorden in de tekst. De vrouw, zzp’er in de gehandicaptenzorg, kampte al voor de legalisering van goksites met haar kansspelverslaving. Ze speelde toen op buitenlandse sites. Maar na 2021 ging ze verder los. „Vanaf mijn 18de ging ik naar het casino, eerst een keer in de twee maanden, maar later steeds vaker. Black jack op de livetafel, met een bezoekbeperking bij het Holland Casino. Ik dacht dat het allemaal prima ging, dat ik het wel in de hand had. Maar dat was al lang niet zo.”

Het ging goed fout toen haar relatie strandde en de casino’s tijdens de corona-lockdowns dicht waren. Daar was nog een beetje sociale controle; ze werd wel eens aangesproken op haar gokgedrag. Maar als ze dagen lang alleen met haar zoontje thuis was, stond de deur van de inmiddels legale sites wagenwijd open. „En dat kan overal, ook ‘s ochtends vroeg. Ik draaide vaak ploegendiensten en dan kon ik de hele nacht door gokken. Ik kickte voortdurend op de spanning van het gokken. En het ging inmiddels om duizenden euro’s per inzet, soms wel 20.000 euro op een dag. In het totaal heb ik in anderhalf jaar tijd zo’n 200.000 euro ingezet.” Hoe ze dat betaalde? „Als zzp’er kon ik heel makkelijk leningen afsluiten. Niemand in mijn omgeving had ook maar iets in de gaten. Ik was erin getraind om voortdurend mooi weer te spelen, mijn gevoel uit te schakelen. Alles weglachen en als even kon, vluchtte ik in het gokken.”

Ook zij lijkt haar verslaving sinds kort de baas. Ze staat onder inkomensbeheer en moet het doen met een maandelijks bedrag aan leefgeld. Internetbankieren doet ze niet meer en de mogelijkheden om online te gokken, zijn geblokkeerd. Ze draait ook mee in de zelfhulpgroepen van AGOG. „Die verslaving is een hardnekkige hersenziekte. Die heeft tijd nodig om te ontwikkelen, dat gaat niet in een paar jaar.”

Ze verwacht dat het aantal gokkers met verslavingsproblemen zal toenemen. En dat hangt volgens haar ook samen met de legalisering van het online gokken: „Want wie online speelt, is bijna per definitie een problematische gokker. Waarom zou je anders online gokken?”