N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Klimaatbeleid olieconcerns BP houdt donderdag als eerste grote olieproducent zijn aandeelhoudersvergadering. Zijn beleggers na een extreem winstgevend jaar nog kritisch over het klimaatbeleid?
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data99733331-c92c70.jpg)
Foto Anindito Mukherjee/Bloomberg
Veel te klagen hebben de aandeelhouders van de vijf grootste westerse oliemaatschappijen niet. Zowel bij de Amerikaanse concerns (ExxonMobil, Chevron) als bij de Europese collega’s (Shell, BP, TotalEnergies) profiteerden beleggers volop mee van het recordjaar 2022.
Bijna 110 miljard dollar (100 miljard euro) trokken de bedrijven uit om het de aandeelhouder naar de zin te maken. Dat gebeurde deels in de vorm van uitgekeerd dividend, deels door kopen van eigen aandelen. Dat laatste maakt de resterende aandelen meer waard: door de inkoop daalt het aantal uitstaande aandelen, waardoor de winst per aandeel stijgt.
Betekent deze vrijgevigheid dat de jaarlijkse aandeelhoudersvergaderingen in alle rust gaan verlopen? Deze week bijt BP in Londen het spits af. De andere vier bedrijven houden pas in de loop van mei hun vergadering.
Helge Lund weet in elk geval dat hij geen makkelijke dag gaat krijgen. De herverkiezing van deze Noorse president-commissaris staat donderdag op de agenda bij BP. Vijf van de grootste Britse pensioenfondsen hebben al aangegeven tegen herbenoeming te stemmen, omdat het olie- en gasbedrijf zijn beleid om te verduurzamen heeft afgezwakt.
BP had aanvankelijk plannen zijn oliewinning te verlagen, waardoor de productie in 2030 40 procent lager zou liggen dan in 2019. Met de problemen op de mondiale energiemarkt – denk aan Oekraïne – als argument wil BP de verlaging van de productie beperken tot 25 procent.
„Teleurstellend” noemde het pensioenfonds Nest onlangs die beslissing van BP. „Het is vooral zorgelijk dat het bedrijf dit niet eerst bij zijn aandeelhouders heeft aangebracht. Die hadden dan een kans gekregen over zo’n belangrijke beslissing te stemmen”, zei Nest-bestuurder Diandra Soobiah tegen de Financial Times. Volgens de kritische aandeelhouders komt nu ook het streven van BP in gevaar in 2050 geen broeikasgassen meer uit te stoten.
De oliemaatschappij erkent dat aandeelhouders „uiteenlopend” naar de afgezwakte aanpak van verduurzaming kijken. „We vertrouwen erop dat de genomen beslissingen in het belang van het bedrijf en de aandeelhouders zijn.”
Ambities omlaag
Kritischer is BP over de resolutie van Follow This. Deze activistische aandeelhouder roept het bedrijf ook dit jaar op zich aan het verdrag van Parijs te houden. Om de opwarming van de aarde zo mogelijk nog tot anderhalve graad te beperken, moet de olie-industrie haar uitstoot in 2030 meer dan gehalveerd hebben. Maar bij geen van de vijf concerns is dat een concreet streven.
BP roept in een uitgebreid weerwoord zijn aandeelhouders op tegen de resolutie te stemmen. Die zou niet in het belang zijn van het bedrijf. De oproep van Follow This is volgens het concern „onduidelijk”, „simplistisch”, „ontwrichtend” en „tast de verantwoordelijkheid en rekenschap van het bestuur voor de strategie aan”.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2022/08/data89003269-be773c.jpg)
Lees ook: Oliebedrijven oogsten volop kritiek met miljardenwinsten
Mark van Baal van Follow Thisverwacht dat de kritische beleggers die zich bij BP gaan roeren óók voor zijn klimaatresolutie stemmen. Onder andere Nest heeft dat al toegezegd. Vorig jaar stemde 15 procent van de BP-beleggers voor de motie, tegen 21 procent in 2021. Toen was er nog geen oorlog in Europa.
„Als beleggers zich minder roeren, gaan de ambities omlaag”, concludeert Van Baal. „Dat zie je bij BP, maar ook bij Shell. Daar staat de belofte ter discussie om elk jaar minder olie te produceren. De energiebedrijven, die nu ontzettend veel geld verdienen, zeggen tegen ons dat de aandeelhouder het allemaal prima vindt: kijk maar, de steun voor jullie is gedaald.”
Nieuwe regels
Beleggers kijken niet alleen naar de impact van het bedrijf op het klimaat. Bij ExxonMobil, in 2022 goed voor 56 miljard dollar nettowinst, vragen grote aandeelhouders zich juist af welke invloed de naderende klimaatproblemen op het oliebedrijf hebben.
De Britse vermogensbeheerder LGIM heeft met zijn Amerikaanse branchegenoot Christian Brothers de handen ineengeslagen om meer duidelijkheid van ExxonMobil te krijgen. In een verklaring meldt LGIM zorgen te hebben „over de kosten die te maken hebben met het ontmantelen van Exxons bezittingen wanneer de energietransitie versnelt”. Dat zal bij het Amerikaanse concern eind mei aan de orde komen, wanneer de aandeelhouders bij elkaar komen. Exxon zegt afwijkende meningen van aandeelhouders te respecteren. „Wij houden altijd rekening met hun feedback.”
Zo’n discussie hoeft binnenkort in Europa niet meer te worden gevoerd. Beursfondsen moeten op grond van nieuwe regels vanaf volgend jaar openheid geven over de consequenties van klimaatverandering. „Shell laat dat nu al in zijn jaarverslag zien”, zegt directeur Rients Abma van beleggersorganisatie Eumedion. „Er wordt bijvoorbeeld aangegeven welke afwaarderingen er gaan plaatsvinden als de CO2-prijs [kosten voor uitstoot] sneller stijgt dan verwacht. Of als de olieprijs sneller daalt door een onverwacht lagere vraag. Dat zijn gegevens die door de onafhankelijke accountant zijn gecontroleerd.”
Actieplan
De nieuwe regels bepalen ook dat beursfondsen in de EU vanaf komend jaar een actieplan moeten overleggen dat voldoet aan het Akkoord van Parijs – dat in 2050 een uitstootvrije bedrijfsvoering voorschrijft. Abma: „Maar of een bedrijf echt op koers is voor ‘Parijs’, daarover zullen accountants geen uitspraak doen. Die kijken toch meer naar de financiële weerbaarheid van een onderneming.” Institutionele beleggers moeten dus zelf kritisch blijven en dat gebeurt ook, zegt hij. „Al was het maar omdat hun achterban, de pensioendeelnemers, dit een heel belangrijk onderwerp vindt.”
Zo steunden vorig jaar de tien grootste Nederlandse beleggers de motie van Follow This. Volgens Van Baal laten de eerste kritische signalen zien dat de kritiek niet is verstomd, ondanks de tientallen miljarden die in 2022 naar de aandeelhouders gingen. Dat zij zich ook in financieel opzicht zorgen maken, vindt hij logisch. „Als we een maximale opwarming van anderhalve graad willen behalen, moet de komende decennia twee derde van de voorraden aan olie en gas in de grond blijven. Dat gaat na al die investeringen tot grote afboekingen leiden.”
Volgens Van Baal wordt dat in gesprekken met bestuurders ook niet ontkend. Toch gaat zeker 80 tot meer dan 90 procent van de investeringen nog altijd naar olie en gas. „De concerns verwachten allemaal dat hún reserves in het deel zitten dat nog wel geëxploiteerd mag worden.”
