Krijgsmacht laat klokkenluiders in de kou staan: ‘Het houdt ook nooit op bij defensie. Het is helaas geen lerende organisatie’

Posted on April 23, 2023 by admin

N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.

Sociale onveiligheid Na de publicatie in NRC van zaterdag gaat de SP opheldering eisen bij de minister over de slechte behandeling van melders van misstanden.

23 april 2023 om 12:50

Leestijd 2 minuten

Oefening van de Luchtmobiele Brigade uit Arnhem in Ruinerwold.

Foto ANP / Hollandse Hoogte / Kappers Media

Twee jaar nadat de commissie-Giebels in 2018 een snoeihard rapport had geschreven over de sociale onveiligheid bij de krijgsmacht, werden de commissieleden uitgenodigd bij het ministerie van Defensie om te horen wat defensie aan nieuwe dingen had ingevoerd na het rapport. „We waren positief verrast”, vertelt toenmalig commissievoorzitter Ellen Giebels nu. „Maar toen we vroegen: ‘hoe gaan jullie monitoren of al die nieuwe maatregelen ook effect hebben?’, kwam daar niet echt een antwoord op.”

lees hier de commissie-Giebels over het lot van de militair die een misstand meldt

Militairen die een misstand melden, wordt het leven nog altijd zuur gemaakt, zo vertelden zaterdag tien klokkenluiders aan NRC. Ze deden verslag van pesterijen, vastgelopen carrières en aangiftes waar ze mee te maken hadden gekregen na het signaleren van een misstand. Tweede Kamerlid Frank Futselaar (SP) eist opheldering van de minister. „Zeker voor Defensie, waar het leren van fouten een zaak van leven of dood kan zijn, hoort een goede regeling te zijn voor het melden van van misstanden. Dat dit kennelijk nog steeds niet het geval is, is zeer verontrustend”.

Lees hier de verhalen van tien klokkenluiders over het melden van misstanden

Sociaal psycholoog Giebels, hoogleraar aan de Universiteit Twente, signaleerde vijf jaar geleden vrijwel dezelfde problemen bij Defensie. „In de verhalen van de klokkenluiders in NRC herken ik veel van wat wij in ons rapport beschreven”, zegt ze.

Giebels noemt de indirecte en de directe acties tegen een melder van een misstand of integriteitsschending: „Indirect: het isoleren, het vertragen, het tegenwerken. Direct: op de persoon gerichte aanvallen zoals het kijken of de persoon zelf mogelijk iets verkeerd heeft gedaan.” Giebels herkent ook „de dwingende groepscultuur, waarbij de melder wordt buitengesloten en gebrek aan loyaliteit wordt verweten.”

Zaken bespreekbaar maken

Deze praktijk staat haaks op wat haar commissie destijds voor ogen stond, zegt Giebels, namelijk een krijgsmacht „waarin zaken bespreekbaar zijn en ook fouten gemaakt kunnen worden. Een die beter wordt door dingen die fout lopen op een goede manier op te lossen.” Onder meer door elkaar aan te spreken op ongewenst gedrag.

In plaats daarvan vertrekt een melder volgens de klokkenluiders in NRC nogal eens met een vaststellingsovereenkomst en een afkoopsom. „Is er sprake van een situatie waarin de twee partijen op goede voet uit elkaar gaan, dan is zo’n overeenkomst prima”, zegt Giebels. „Is die overeenkomst bedoeld om wat er in de organisatie is misgelopen toe te dekken, dan is die schadelijk. Dan vergroot die het gevoel van sociale onveiligheid in de hele organisatie. Voor de persoon in kwestie kan het gevoel afgekocht te zijn op lange termijn bovendien heel naar zijn.”

SP-Kamerlid Futselaar gaat de minister vragen welke afkoopsommen klokkenluiders hebben meegekregen – en hoe dit precies in de boeken van Defensie terecht is gekomen.

Ook Anne-Marie Snels, tot 2021 voorzitter van de militaire vakbond -AFMP, weet uit ervaring dat grote bedragen in vaststellingsovereenkomsten kunnen belanden („soms tonnen”) en dat militairen vervolgens niet meer vrij zijn om over de misstand te praten. Ze zag hoe militairen melding maakten van een vermoeden van een misstand en dat de zaak bij integriteitscentrum COID soms behandeld werd door iemand uit hetzelfde krijgsmachtdeel, dicht op betrokkenen in diezelfde zaak. Het COID „moet worden opgedoekt” zegt ze resoluut. Ze pleit al jaren voor een extern, onafhankelijk meldpunt „met stevige mensen erin, die een bindend advies kunnen geven” zou helpen.

Toen Snels in 2013 aantrad wierp ze zich op de zaak van een 20-jarige sergeant die in 2011 overleed na een training van de Luchtmobiele Brigade. „Er kwamen debatten en hoorzittingen en beloften, maar lange tijd pakte niemand door. Toen ik het artikel dit weekend las, dacht ik: het houdt ook nooit op bij defensie. Het is helaas geen lerende organisatie.”

Dat aangekaarte kwesties „blijkbaar” vaak niet worden uitgezocht, is volgens Giebels zorgelijk: „Vooral omdat de meldingen deels ook gaan over de fysieke veiligheid van militairen. Dat betekent dat de gezondheid en veiligheid van militairen mogelijk in het geding zijn. Als dit zou gaan over een luchtvaartmaatschappij, zou niemand er nog mee durven vliegen.”

OM: in het Vlaardingse pleeggezin werden ook drie andere kinderen mishandeld

admin
November 25, 2024
0

Het halfzusje van het tienjarige meisje uit Vlaardingen dat in de nacht van 20 op 21 mei 2024 buiten kennis, met vele botbreuken, hersenletsel en ondervoed naar het ziekenhuis werd gebracht, werd óók mishandeld. Het halfzusje was toen anderhalf jaar oud. Ook werden twee Syrische broertjes, die kortstondig werden opgevangen in het pleeggezin in Vlaardingen, door de pleegouders mishandeld.

Dat zei de officier van justitie maandagmiddag tijdens de tweede niet-inhoudelijke zitting van de zaak, in de Rotterdamse rechtbank. De pleegouders worden onder meer verdacht van zeer ernstige en langdurige mishandeling van het tienjarig meisje en van poging tot doodslag. Daar komt nu mishandeling van het zusje en de twee broertjes bij.

Alle drie de kinderen zouden zijn geslagen en gestompt. Ook werd hun eten onthouden bij wijze van straf. Het zusje van het pleegmeisje zou daarnaast in een emmer met haar eigen urine en ontlasting hebben moeten staan. De broertjes zouden in een hondenhok hebben moeten slapen.

De drie kinderen zijn nu dertien, acht en vier jaar oud. Na berichtgeving over de vorige pro-formazitting meldde zich een psycholoog die verklaarde dat hij een van de broertjes had gesproken. De jongen heeft toen tegen de psycholoog over de mishandelingen verklaard, zei de officier.

Mishandelingen

De pleegouders (beiden 37 jaar) waren niet bij de zitting. Het meisje dat begin juni van dit jaar werd overgeplaatst naar een revalidatiecentrum, was lange tijd in coma. Bij de vorige zitting bleek dat ze was ontwaakt maar niet kon staan en lopen en voor altijd afhankelijk zal blijven van zorg. De officier zei dat haar toestand ‘stabiel’ is. Ze maakt kleine stapjes, zei de officier.

De mishandelingen in de twee jaar dat het meisje bij het stel woonde, werden waarschijnlijk steeds ernstiger en heftiger. Ze werd opgesloten in een soort kooi, mogelijk met een stroomhalsband om de nek. Tot de pleegouders haar op 20 mei van de trap gooiden of duwden, zei de officier al eerder, met het doel haar van het leven te beroven.

De kinderen zouden zijn geslagen en gestompt. Ook werd hun als straf eten onthouden

De advocaten van de pleegouders gingen maandagmiddag net als bij een eerdere zitting uitgebreid in op die veronderstelling. Volgens hen is het van de trap gooien niet bewezen en zou het goed kunnen dat het meisje zélf is gesprongen, hetgeen de pleegouders stellen. Een van de advocaten wees erop dat het meisje moeilijk gedrag vertoonde. Zo bonkte ze met haar hoofd tegen de muur. Volgens de raadsvrouw hadden de pleegouders verschillende keren hulp gevraagd omdat ze niet met het gedrag van het meisje konden omgaan. Die hulp kregen ze niet.

De pleegouders zullen begin volgend jaar worden onderzocht in het Pieter Baancentrum. Ze zullen daar beiden zes weken verblijven, waarbij vier weken overlappen. Het onderzoeksrapport zal op z’n vroegst eind mei 2025 beschikbaar zijn.

Twee jaar na de eerste coronabesmetting kampen veel patiënten nog steeds met even hevige klachten

admin
November 25, 2024
0

Ruim twee jaar na het doormaken van een acute coronabesmetting is de helft van de postcovidpatiënten nog steeds niet of nauwelijks hersteld. Dat blijkt uit maandag verschenen onderzoek van het Erasmus MC in samenwerking met C-support, een stichting die in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport mensen met langdurige covidklachten ondersteunt.

Voor het onderzoek vulden 7.750 patiënten in 2022 en in 2023 een vragenlijst in. Tussen die twee meetmomenten steeg het percentage deelnemers dat grotendeels of helemaal was hersteld van 10 naar 26 procent. Maar driekwart van alle deelnemers is slechts half tot helemaal niet hersteld. De helft van de patiënten heeft na twee jaar nog steeds hulp nodig bij de dagelijkse verzorging. Bij de tweede meting beoordeelden de patiënten hun kwaliteit van leven gemiddeld met een 5,7, waar de Nederlandse bevolking gemiddeld een 8,9 scoort.

Het is belangrijk dat we in vervolgstudies ook de mensen betrekken die we nu nog slecht op de radar hebben

Maike ter Wolbeek
projectleider C-support

Het grootste deel van de deelnemers raakte besmet met het coronavirus SARS-CoV-2 voordat er vaccins op de markt waren. Het onderzoek betrof niet alleen vragen naar het verloop van hun klachten of kwaliteit van leven, maar ook werden deelnemers bevraagd over bijvoorbeeld hun participatie op de arbeidsmarkt en hun financiële situatie.

Het onderzoek benadrukt dat veel postcovidpatiënten langzaam herstellen en dat hun klachten grillig kunnen verlopen. 40 procent ervoer tussen de twee meetmomenten dat hun klachten afnamen, 17 procent ging in die periode juist achteruit.

Nagenoeg

Postcovid is een complex syndroom waarbij verschillende systemen in het lichaam een rol spelen. De aandoening kent daardoor „veel verschillende gezichten”, aldus de onderzoekers in het rapport. Patiënten rapporteerden tussen de meetmomenten gemiddeld zestien soorten klachten. Extreme vermoeidheid, concentratieproblemen en moeite met prikkelverwerking, komen het meest voor. Die vermoeidheid is zo ernstig dat 80 procent van de deelnemers nog steeds overdag bedrust nodig heeft.

„We willen met dit onderzoek nogmaals op de kaart zetten hóé slecht het gaat met een groot deel van de postcovidpatiënten”, zegt Maike ter Wolbeek, projectleider van het onderzoek vanuit C-support. „Ten tijde van onze eerste vragenlijst voelde 10 procent van de deelnemers zich weer nagenoeg de oude, na de tweede meting steeg dat naar 26 procent. Zij hopen dat ze nu definitief genezen zijn, maar we zien ook dat bijna driekwart van de mensen binnen een jaar nog veel terugvallen heeft.”

Voor de andere patiënten, die nog steeds geen vooruitgang ervaren, bestaat de kans dat postcovid chronisch wordt, zegt Ter Wolbeek met enige aarzeling, want het is geen hoopvol bericht. En herstel kán nog steeds, benadrukt ze. „Alleen de tijd kan uitwijzen hoe deze patiënten zich ontwikkelen. Daarom is het zo belangrijk om postcovidpatiënten de komende jaren goed te blijven volgen.”

Erkenning

Volgens Ter Wolbeek worstelen veel postcovidpatiënten met een gebrek aan erkenning vanuit hun omgeving. „Het kan voor vrienden of collega’s lastig zijn om begrip op te brengen voor [de dingen] waar deze patiënten tegenaan lopen, zeker als het al jaren duurt. Terwijl zij al zo ziek zijn, moeten patiënten zich naar hun omgeving continu verantwoorden voor hun klachten en ze moeten leven met de realiteit dat er op dit moment geen goede behandeling is. Dat is een erg zware last.”

Ook op de rest van de maatschappij heeft deze ziekte impact, laat het onderzoek zien. Postcovidpatiënten komen moeizaam mee op de arbeidsmarkt. Voor hun coronabesmetting had 95 procent van de respondenten betaald werk, in 2023 was dat 71 procent. Het gemiddelde aantal werkuren per week halveerde sindsdien.

Hoewel het onderzoek van het Erasmus MC en C-support een grote groep deelnemers volgde, benadrukken de onderzoekers dat de respondenten niet representatief zijn voor álle postcovidpatiënten in Nederland. „Dit zijn mensen die zich vrijwillig hadden aangemeld bij C-support”, zegt Ter Wolbeek. „Zij weten dus al goed de weg naar hulp te vinden. Het is echt belangrijk dat we in vervolgstudies ook de mensen betrekken die we nu slecht op de radar hebben: mensen met een migratieachtergrond bijvoorbeeld, en patiënten die zo ziek zijn dat ze bijna niet mee kunnen doen aan onderzoeken. Er valt op dit terrein nog ontzettend veel te leren.”

Toeristenboot gezonken in Rode Zee, 17 mensen vermist

admin
November 25, 2024
0

Een boot met toeristen is maandag bij de Egyptische kust gezonken. Dat melden internationale persbureaus. Reddingswerkers zoeken nog naar 17 mensen die vermist zijn geraakt. Op de duikexcursie waren 31 toeristen en veertien bemanningsleden aan boord. Tot nu toe werden 28 mensen gered uit de Rode Zee.

De boot vertrok zondag vanuit havenstad Marsa Alam voor een vijfdaagse excursie. Op maandagochtend vroeg zond de bemanning van het schip een noodsignaal uit. Zaterdag zou een waarschuwing voor hoge golven en ruig weer afgegeven zijn door de Egyptische weerautoriteit. Schepen werd afgeraden de zee op te gaan volgens persbureau AP.

Volgens het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken waren er geen Nederlanders betrokken bij het incident, meldt persbureau ANP. Het is nog niet bekend uit welke landen de toeristen wel kwamen en waardoor de boot precies is gezonken.

Luister naar