Roompots wil is wet op Noord-Beveland

Met zijn witte kleine terriër loopt Frits Nicolaas door de snijdende wind over het Sophiastrand, aan de Oosterschelde in Noord-Beveland. „Het ziet er toch niet uit?”, foetert hij, terwijl hij wijst naar de Atlantikwall van zestig recreatie-chalets op betonnen palen die pal naast elkaar op het Zeeuwse strand – Natura 2000-gebied – staan. „Als Roompot weer zijn zin krijgt, offert Zeeland de volgende tientallen hectaren natuur en weidse uitzichten op aan vakantiehuisjes.”

Nicolaas – een gepensioneerd interim-manager met een voorliefde voor het Zeeuwse landschap – is de initiatiefnemer van Burgerstem Noord-Beveland, een online platform dat de Zeeuwse politieke besluitvorming kritisch volgt, vooral wat betreft „de wildgroei van recreatie”. Hij wond zich al op over ‘verroompottisering’ van Nederland, lang voor het begrip opdook in beleidsstukken en debatten in de Tweede Kamer. En ook ver voordat Roompot, zoals half april gebeurde, van mededingingswaakhond ACM toestemming kreeg om concurrent Landal GreenParks over te nemen, om zo met afstand ’s lands grootste vakantieparkketen te worden.

Lees ook: ACM is akkoord: Roompot mag Landal GreenParks overnemen

In zijn online berichten legt Nicolaas de een-tweetjes tussen lokale politici en het recreatiebedrijfsleven bloot: een prominent CDA-gemeenteraadslid dat jarenlang in stilte zakelijke banden onderhield met de Roompot-eigenaar bijvoorbeeld. Of de „vrijwillige bijdragen” die het vakantieconcern in de gemeentekas van Noord-Beveland stort als het groen licht krijgt voor uitbreidingsplannen. Die zijn bedoeld voor de „ruimtelijke ontwikkeling”, maar maken volgens Nicolaas de gemeente financieel afhankelijk van de wensen van het vakantieparkenconglomeraat.

Inmiddels richten zijn zorgen zich op de uitbreidingsplannen van het Roompot Beach Resort, vlak achter het Sophiastrand. Het bestemmingsplan dat regelt dat dit uit de kluiten gewassen resort nog eens 29 hectare in oppervlakte mag groeien ligt de komende weken nog ter inzage op het gemeentehuis, maar het gemeentebestuur heeft zich er al achter geschaard. Eén van de redenen: het voornemen van Roompot om minstens 1 miljoen euro naar de gemeente over te maken.

„Het gaat om veel meer dan een bestemmingsplanwijziging van één recreatiepark”, zegt Nicolaas. Omdat vrijwel alle plekken waar gebouwd mag worden in de kuststrook zijn vergeven, verleggen bedrijven als Roompot hun focus naar op het opkopen en uitbreiden van hun bestaande vakantieparken. Het lokale bestuur is daar volgens Nicolaas niet tegen opgewassen. „De wil van Roompot is hier al decennia wet”, zegt hij. „Deze onstuitbare geldmachine heeft bij het gemeentebestuur een streepje voor.”

Uit balans

Het voormalige eiland Noord-Beveland, met nog geen achtduizend inwoners een van ’s lands kleinste gemeenten, is de bakermat van Roompot, vernoemd naar de vaargeul in de Oosterschelde. Hier zag in 1965, achter de duinen van het Sophiastrand, camping De Roompot het levenslicht – 150 staanplaatsen op de grond van een boer.

Onder leiding van de jonge onderwijzer Henk van Koeveringe, die in het campingbedrijf van zijn schoonvader stapte, groeide Roompot uit tot een mastodont van 42 eigen parken en 72 gelieerde vakantiecomplexen die via de keten te boeken zijn. Van Koeveringe, die in 2016 zijn laatste pluk aandelen verkocht aan een Franse investeringsmaatschappij, werd er een van de rijkste Zeeuwen mee. Zakenblad Quote schat zijn vermogen op zeker 185 miljoen euro.

Op het eiland waar het allemaal begon is er geen ontsnappen aan Roompot. Toeristen kunnen er terecht op het uitgestrekte Beach Resort en aanpalende Roompot Water Village, een conglomeraat van samen bijna 1.500 bungalows, lodges, chalets, een enkele safaritent en strandwoningen op de plek van de allereerste Roompot-camping. Of bij de Roompot Noordzee Résidence de Banjaard, 2,5 kilometer verderop. Voor speciale gelegenheden is er Roompot Domein het Camperveer (een kleine 4 kilometer in de richting van Veere), „een landgoed in Engelse stijl”, compleet met „statig en romantisch Engels landhuis”, waar recreanten zich in „Downton Abbey” wanen. Vanaf buureiland Zuid-Beveland kijken nog eens drie vakantieparken uit de Roompot-stal uit over Noord-Beveland.

In de zomermaanden, verzucht Evelien de Vries, voorzitter van de dorpsraad van Wissenkerke – een dorp op nog geen kilometer van het Beach Resort – vertienvoudigt het aantal mensen op het voormalige eiland. „Op de wegen kun je niet meer doorrijden, de schappen in de supermarkten zijn leeg omdat ze die niet snel genoeg bevoorraad krijgen, er zijn te weinig agenten als het uit de hand loopt.” Natuurlijk, zegt De Vries, profiteert Zeeland van alle toeristen, „maar het is uit balans aan het raken. Je merkt op straat en in de dorpen dat de weerstand tegen uitbreiding toeneemt.”

De zorgen leven ook in de Noord-Bevelandse politiek. Neem Noord-Bevelands Belang (NBB), dat vorig jaar opnieuw de gemeenteraadsverkiezingen won. „Wij koesteren de rust, ruimte en weidsheid van ons eiland. Deze kernwaarden staan echter zwaar onder druk door de toenemende bouwactiviteiten binnen de recreatieve sector”, schreef de partij onder het kopje „Geen grootschalige vakantieparken erbij!” in haar verkiezingsprogramma voor 2022.

Een jaar later heeft NBB – dat als grootste coalitiepartij onder meer de wethouder Ruimtelijke Ordening levert – de uitbreiding van het Beach Resort toch omarmd. Dat komt mede door de ragfijne lobby van Roompot. Het concern prijst het resort op haar website aan als „parel van de Zeeuwse kust”, compleet met tropisch zwembad en jachthaven, maar is op de achtergrond al jaren bezig de gemeente te overtuigen van de deplorabele staat van het park. Roompot wijst daarbij op de gedateerde faciliteiten, het energievretende zwembad, achterstallig onderhoud en de verlaten kantoorpanden bij de ingang.

De broodnodige „kwaliteitsverbetering” kan alleen worden gerealiseerd als het bestemmingsplan wordt gewijzigd en Roompot toestemming krijgt de aardappelvelden achter het park bij het resort te trekken – aldus Roompot zelf. Om gemeenteraadsleden van de ernst van de situatie te doordringen kregen zij op een druilerige oktoberdag in 2019 zelfs een bus-tour over het vakantiepark.

„Renoveren is hoognodig”, zag NBB-fractievoorzitter Marcel Verwei tijdens de rondrit. „De wegen vertonen scheuren, het rioolstelsel is aan een opknapbeurt toe. De huidige percelen zijn klein.” Volgens Verwei wordt Noord-Beveland daar leefbaarder van. Zo heeft Roompot beloofd om het bestaande (en Zeelands eerste) subtropisch zwemparadijs, waar ook de lokale jeugd terecht kan, op te knappen.

Verwei vindt niet dat hij een verkiezingsbelofte breekt. „We hebben het niet over een nieuw park, maar over de uitbreiding van een bestaand park”, zegt hij. Sowieso, vindt hij, mag Noord-Beveland „best een beetje trots zijn op Roompot, waar veel Noord-Bevelanders werkzaam zijn. Onze inwoners profiteren van een mooi en nieuw park waar ze kunnen vertoeven, wandelen en zwemmen.”

Onvermeld blijft dat er de oppervlakte van een compleet dorp aan het Beach Resort wordt toegevoegd. En dat de gemeente en Roompot creatief omgaan met getallen. Van de provincie Zeeland mogen vakantieparken maximaal 20 procent in oppervlakte uitbreiden. Het Beach Resort wordt in de plannen een derde groter, maar omdat nieuw aan te leggen waterpartijen en groen niet worden geteld (en het strand en het water van de haven in het oude park juist wél) blijft de berekende uitbreiding van 19,7 procent precies binnen de eisen van de provincie.

Ook staat in de plannen dat het aantal ‘verblijfseenheden’ op het Beach Resort daalt van 1.475 naar 1.399. Dat lijkt goed nieuws, maar ondertussen ligt wel degelijk een stijging van het aantal toeristen dat op het Beach Resort kan verblijven in het verschiet, omdat kleine (sta)caravanplekken worden omgeruild voor reguliere en grote recreatiewoningen – met soms acht tot tien bedden. Die worden door Roompot verkocht als belegging, voor (in totaal) tientallen miljoenen.

Voorkeursbehandeling

„Roompot heeft een streepje voor bij het gemeentebestuur”, zegt Eric Mahieu, die sinds vorig jaar voor PvdA-Groenlinks in de gemeenteraad zit. Als nieuwkomer in de Noord-Bevelandse politiek verbaast Mahieu zich volop. „Ik heb onlangs op Facebook gezet dat mensen die het niet eens zijn met de uitbreidingsplannen een zienswijze bij de gemeente in konden dienen”, vertelt hij. „Vrijwel direct kreeg ik een uitnodiging van de burgemeester Loes Meeuwisse. Op het gemeentehuis heeft zij me proberen uit te leggen dat het zo niet werkt op Noord-Beveland. Dat het niet de bedoeling is dat ik als gemeenteraadslid dit soort oproepen doe.”

Dat voorkeursbehandeling voor Roompot past in de geschiedenis van Noord-Beveland, waar de banden tussen de vakantieparkketen en de politiek al jaren innig zijn. ‘Binnendiekers’, mensen en bedrijven van het eiland, hebben er een streepje voor op ‘buitendiekers’ die er niet vandaan komen.

Bijzondere vermelding verdient het prominente CDA-raadslid Joop de Nooijer, die zestien jaar onafgebroken in de gemeenteraad zat en bij zijn afscheid in 2018 tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau werd benoemd. De Nooijer en Roompot-oprichter Van Koeveringe waren al die tijd zakenpartners, blijkt uit gegevens van het Kadaster en de Kamer van Koophandel. Hun band gaat terug tot 1994, toen fruitteler De Nooijer een deel van zijn boomgaard – vlak naast Camping de Roompot – ontruimde om daar (met Van Koeveringe als partner op de achtergrond) mini-camping De Ontdekking te stichten.

Terwijl de mannen samen de camping exploiteerden, verkocht De Nooijer in 2007 zijn huis en grond aan Van Koeveringe. Hij ontving zes ton en huurde vervolgens voor 2.000 euro per maand het kampeerterrein (en zijn woonhuis) terug. Toen De Nooijer in 2018 met pensioen ging en verhuisde, werd de mini-camping opgedoekt. Waar eerst fruitbomen, speeltoestellen en 25 „ruime kampeerplaatsen” lagen, staat nu de „Roompot Water Village” – 86 grijze „lodges”, vlak naast elkaar en strak in het gelid – die door Roompot voor bedragen van zo’n 175.000 tot ruim 300.000 euro als recreatiebelegging zijn verkocht.

De zakelijke banden tussen ‘raads-oudste’ De Nooijer en het Roompot-concern waren niet bekend bij veel collega-gemeenteraadsleden. Toch stemde de CDA’er gewoon mee over bestemmingsplanwijzigingen en kwesties die Roompot aangingen. Zoals in 2015, toen er ophef ontstond over het plan om in totaal zestig strandhuisjes op het beschermde Sophiastrand te plaatsen.

De keten kreeg in eerste instantie – buiten de gemeenteraad om – toestemming van het gemeentebestuur voor de bouw van veertig strandhuisjes. Dit leidde tot felle protesten van onder meer de Zeeuwse Milieufederatie en Stichting het Zeeuwse Landschap. De bouw van strandhuisjes in Natura 2000-gebied verpestte het „unieke Oosterscheldelandschap”, mede door „de massaliteit waarmee gebouwd is”. Ook zagen de natuurorganisaties tal van procedurele fouten (zoals een onvolledige natuurtoets) en was er volgens hen geen rekening gehouden met broedende vogels en zeehonden.

Door de vele protesten besloot het college van B en W van Noord-Beveland begin 2015 de gemeenteraad alsnog goedkeuring te vragen voor de resterende twintig strandslaaphuizen. Dat was puur voor de vorm, blijkt uit interne stukken die de gemeente begin 2023 openbaar maakte na een beroep op de Wet Open Overheid (WOO). De gemeente had voor die tijd namelijk al een contract met Roompot getekend (een zogeheten ‘definitief addendum’) over de extra huisjes.

Het college van B en W kwam de affaire zonder kleerscheuren door. De Zeeuwse Milieufederatie en Stichting het Zeeuwse Landschap slikten hun verzet in nadat Roompot hen medezeggenschap had beloofd over 300.000 euro extra „investeringen in natuurkwaliteit”. En de gemeenteraad stemde met zes tegen vijf stemmen vóór de bouw van de resterende twintig huisjes. De beslissende stem kwam van CDA’er De Nooijer – die tegen NRC zegt dat hij „geen behoefte” voelt om op de kwestie te reageren.

Voor De Nooijer leiden de dubbele petten niet tot politieke consequenties. Nicolaas van Burgerstem Noord-Beveland beklaagt zich in 2017 weliswaar bij de burgemeester van Noord-Beveland over de dubbele petten en het stemgedrag van De Nooijer, maar het enige resultaat is dat hij ruzie krijgt met de toenmalige burgemeester. Die verwijt hem niet integer te handelen door over De Nooijers zakelijke belangen te beginnen.

Nicolaas vindt dat de omgekeerde wereld en stapt naar de de Zeeuwse ombudsman. De zaak loopt voor de gemeente met een sisser af. De ombudsman constateert dat de burgemeester zijn woorden tegenover Nicolaas „onzorgvuldig” koos, maar besluit niet tot een onderzoek naar de dubbele petten van De Nooijer.

Natuur met recreatiebestemming

Nu, vijf jaar later, staat de volgende uitbreiding van het Beach Resort op de politieke agenda. Tot begin mei kunnen inwoners van Noord-Beveland het bestemmingsplan inzien en zienswijzen naar de gemeente sturen. Langzamerhand loopt de onvrede op, merkt Evelien de Vries van de dorpsraad van Wissenkerke: „Dit ene Roompot-park is straks groter dan een aantal dorpen op Noord-Beveland.”

Lang niet iedereen zit op extra recreatieparken te wachten, maar ze komen er via een omweg toch, zegt zij: „Dit plan is volgens de gemeente een vernieuwing, maar als je het goed bestudeert gaat Roompot flink bijbouwen. Zo belooft Roompot extra natuur, maar het hele terrein krijgt een recreatiebestemming. Dus als ze straks nog meer huisjes willen bouwen, dan mag dat.”

De Vries heeft een zienswijze ingediend tegen de uitbreidingsplannen. Op eigen titel, in de dorpsraad zitten ook mensen die hun hele leven voor Roompot hebben gewerkt en het niet als dorpsraadstandpunt willen oppakken. „Ik snap niet waarom het park zou moeten groeien om het op te knappen,” zegt ze. „Dat voelt als een beloning voor achterstallig onderhoud.”

Dit ene Roompot-park is straks groter dan een aantal dorpen

Evelien de Vries dorpsraad Wissenkerke

Roompot en het gemeentebestuur zien dat anders. Zij stellen dat de uitbreiding noodzakelijk is om honderden jaarplaatshouders met een oude stacaravan een nieuwe plek op het Beach Resort te geven. Op de grond waar zij nu staan, moeten nieuwe vakantiechalets verrijzen.

Want zo werkt het verdienmodel van vakantieparkexploitanten als Roompot. Het renoveren van oude parken is niet lucratief, de verkoop van luxe vakantiewoningen aan vermogende particulieren en beleggers des te meer. Dit tot frustratie van onder meer de SP, die in de Tweede Kamer al jaren pleit voor wettelijk bescherming van vaste gasten met een stacaravan.

„Wij hadden voor een scenario kunnen kiezen waarbij de jaarplaatshouders weg zouden moeten”, reageert een Roompot-woordvoerder. „Maar dat willen wij niet. Roompot wil de jaarplaatsen op het Beach Resort behouden.” En daarom is uitbreiding van het park en het opslokken van 29 hectare landbouwgrond volgens Roompot onvermijdelijk. Dat er naar schatting zo’n 50 miljoen verdiend wordt met de verkoop van nieuwe woningen klopt volgens het concern niet – omdat het ook aanzienlijke investeringen in het park doet.

Roompot wil niet zeggen hoeveel het onder de streep overhoudt aan de uitbreidingsplannen. Maar buiten kijf staat dat de recreatieketen al zeker twee decennia onder hyperkapitalistisch bewind staat. Er is niets Zeeuws meer aan Roompot, dat vanaf 2003 vier keer werd doorverkocht. Anno 2023 belandt de winst bij de Amerikaanse investeerder KKR, die het bedrijf drie jaar geleden voor zo’n 1 miljard euro overnam van Franse private-equityhuis PAI Partners.

KKR ziet volop groeikansen voor Roompot, zowel in Nederland als daarbuiten. Groeien kan door andere parken en concurrenten over te nemen –zoals bij de recente overname van Landal GreenParks– maar ook door uitbreiding van bestaande parken. Wie goed zoekt in de Kamer van Koophandel, het Kadaster en in gemeentelijke stukken ziet dat het bedrijf door heel Nederland gemeentes bespeelt om extra recreatiewoningen te kunnen bouwen. Dat geldt van Domburg in Zeeland tot Beuningen in Gelderland.

Op Noord-Beveland is het concern ook nog niet klaar, blijkt uit Woo-stukken op de site van de gemeente. Daar wordt bijvoorbeeld voorgesorteerd op een uitbreiding van Roompot-vakatiepark De Banjaard. Roompot heeft Noord-Beveland alvast beloofd ‘gratis’ honderd parkeerplaatsen aan te leggen – waarbij de parkeeropbrengsten voor de gemeente zijn. En verderop op Noord-Beveland, bij het dorpje Kats, blijken diverse eerder aan Roompot gelieerde partijen betrokken bij plannen voor de herontwikkeling van het vervallen haventerrein.

Zeeuwse vriendendienst

Het is nooit genoeg, verzucht Frits Nicolaas – die na jaren strijd Noord-Beveland verliet en terugverhuisde naar Zuid-Holland. Ook Edwin van Eck van de lokale belangenvereniging ‘Bescherm de Delta’ ziet het verzet somber in. Hij noemt het zo goed als onmogelijk om tegen de muur van recreatie-initiatieven in Zeeland in het verweer te komen: „Het geld klotst hier tegen de dijken, dat zoekt een bestemming. Roompot vraagt 1.000 euro voor vier dagen in een strandhuisje en mensen betalen dat grif.”

De Zeeuwse gemeenten zijn ondertussen armlastig, zegt Nicolaas. „Voor hen is een nieuw zwembad of de afdracht van 1 miljoen euro heel belangrijk. Ze zien dat als een Zeeuwse vriendendienst, ook al is Roompot al jaren een ordinaire multinational.”