Kinderen voor Kinderen slaat plank mis met oorlogslied

Herdenken In een kinderlied voor 4 en 5 mei schittert de Tweede Wereldoorlog in afwezigheid, schrijft . Het zet kinderen daarmee op het verkeerde been.
Kinderen voor Kinderen treden op tijdens de kick-off van de Koningsspelen 2020 op basisschool De Sterrenwacht in Hellevoetsluis.
Kinderen voor Kinderen treden op tijdens de kick-off van de Koningsspelen 2020 op basisschool De Sterrenwacht in Hellevoetsluis. Foto Remko de Waal / ANP

Kinderen voor Kinderen bracht onlangs een lied uit voor 4 en 5 mei. Met het lied ‘Twee minuten stilte’ wil het koor „op een begrijpelijke manier uit[leggen] waarom we op 4 mei twee minuten stil zijn en waarom het belangrijk is om te herdenken”. Dat streven is lovenswaardig.

Het lied begint als de zangeres haar moeder tv ziet kijken. Uit de beelden („duizenden mensen op een plein/ de koning, militairen, kransen op een rij”) moet duidelijk worden dat het om de Nationale Herdenking op de Dam gaat. Het refrein vertelt vervolgens waar de herdenking over gaat: „Twee minuten stilte, voor wie er niet meer is/ twee minuten stilte, voor herdenken en gemis”.

Hier fronsen mijn wenkbrauwen. Tijdens de Dodenherdenking herdenken we, zo stelt het Nationaal Comité 4 en 5 mei, de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog, de koloniale oorlog in Indonesië en latere vredesoperaties. De laatste decennia is er specifiek aandacht voor vervolgingsslachtoffers, zoals Joden, Roma en Sinti. Het kinderkoor brengt dat met „voor wie er niet meer is” feitelijk terug tot ‘alle overleden mensen’. Oorlogsslachtoffers benoemt het lied niet – sterker nog, het woord ‘oorlog’ komt in het hele lied niet voor.

In het tweede couplet draagt een kind op de Dam een gedicht voor. Neemt de schrijver hier dan wél de moeite om het over de oorlog te hebben? Nee, hij doet precies het tegenovergestelde, hij schrijft: „over vrijheid zonder grenzen/ een wereld zonder pijn”. Geen woord over de Tweede Wereldoorlog, maar een vage, zoetsappige toekomstfantasie.

‘And’re landen’

In de bridge vliegt het lied helemaal uit de bocht. „Op and’re plekken in de wereld is de vrijheid in gevaar/ ook daarom zijn we stil, voor alle kinderen daar”. Nee, dat zijn we dus niet. De Dodenherdenking is primair voor Nederlandse slachtoffers uit de Tweede Wereldoorlog, niet voor hedendaagse kinderen in ‘and’re landen’. Prima dat daar aandacht voor is, maar niet op 4 mei.

Lees ook: Documentaire Gaat dit over ons? toont hoe de Nederlandse verzetsmythe over Joods leed werd geplaatst

De Tweede Wereldoorlog is het grootste conflict en de meest dodelijke catastrofe uit de geschiedenis. Dat kinderen hier al vanaf de basisschool over leren is ongelooflijk belangrijk. Een lied van Kinderen voor Kinderen kan daaraan bijdragen, zoals het koor vaker moeilijke onderwerpen bespreekbaar maakt. Een goed lied kan op lichte en poëtische wijze zware thema’s aanraken, en aansluiten bij de belevingswereld van kinderen.

Dit lied slaat de plank echter volkomen mis. Het zegt niets over de Tweede Wereldoorlog, is op z’n minst onduidelijk over de herdachte slachtoffers en zet kinderen dus totaal op het verkeerde been als het gaat over de achtergrond en het belang van 4 mei.

Naast een inhoudelijke miskleun is het lied stilistisch ook twijfelachtig. Fouten als „een trompet begint te blazen”, kromme zinnen als „het verhaal achter de tranen/ leert nu ieder kind” en het platgetreden „samen staan we sterker” maken het lied bepaald niet sterker.

‘Twee minuten stilte’ is speciaal gecomponeerd voor een belangrijke nationale gebeurtenis, rammelt inhoudelijk aan alle kanten en zit vol kromme en foute zinnen. We hebben een waardige opvolger voor het Koningslied.