Polen dwingt Israëlische bezoekers om ook het Poolse lijden te erkennen

Posted on by admin

N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.

Auschwitz-herdenking Polen ontvangt veel jongeren uit Israël die meer willen weten over de Holocaust. Polen wil nu dat zij niet alleen Auschwitz bezoeken, maar ook meer leren over Pools oorlogsleed. Dat valt slecht in Israël.

Deelnemers van de Mars van de Levenden in april vorig jaar in het voormalige vernietigingskamp Auschwitz bij het Poolse stadje Oswiecim.
Deelnemers van de Mars van de Levenden in april vorig jaar in het voormalige vernietigingskamp Auschwitz bij het Poolse stadje Oswiecim. Foto Lukasz Kalinowski/Shutterstock

Duizenden jongeren van over de hele wereld trekken deze dinsdag naar het vernietigingskamp Auschwitz om mee te lopen met de jaarlijkse Mars van de Levenden. Veelal gehuld in de nationale kleuren van Israël begeleiden zij overlevenden van het kamp naar het drie kilometer verder gelegen vernietigingskamp Birkenau, om de Holocaust te herdenken. Maar aan de vooravond van deze mars trekt een storm van kritiek over Polen vanuit Israël.

Nieuwe afspraken tussen de Poolse en Israëlische regering over educatieve schoolreizen naar beide landen vallen slecht bij Israëlische historici en politici. Zij vinden dat de Poolse regering de geschiedenis verdraait. Polen wil namelijk dat tijdens uitwisselingen ook musea in Polen worden bezocht die niet alleen iets vertellen over het leed van de Joden gedurende de Tweede Wereldoorlog, maar ook over dat van de Polen. Zodat „het volledige verhaal van de donkere tijden van de Holocaust en de Tweede Wereldoorlog” wordt verteld, schrijven beide landen in een overeenkomst, die nog moet worden geratificeerd door beide parlementen.

In die overeenkomst is een lijst van musea opgenomen die Polen aanbeveelt om te bezoeken. Daaronder zijn musea die volgens het Israëlische Holocaustinstituut Yad Vashem „problematisch” zijn, educatief gezien, en volgens het instituut niet bezocht mogen worden. De voormalige Israëlische minister Yair Lapid vindt dat Israëlische regering „haar moraal en principes opgeeft” en noemt de nieuwe overeenkomst „een nationale schande”.

De critici hebben vooral bezwaar tegen het museum van de ‘Vervloekte Soldaten’ in Warschau, over anticommunistische verzetsstrijders. Sommige van hen werkten samen met de nazi’s en hebben Joden vermoord. Het andere museum dat onder een Israëlisch vergrootglas ligt is het Ulma Museum in Zuidoost-Polen, dat het verhaal vertelt van de familie Ulma die tijdens de Tweede Wereldoorlog Joden liet onderduiken en om die reden vermoord werd door de nazi’s. Volgens Israëlische critici geeft dat museum een vertekend beeld, waarbij de doorsnee-Pool wordt afgeschilderd als verzetsheld tijdens de oorlog.

Deelnemers aan de Mars van het Leven lopen door de beruchte toegangspoort van het vernietigingskamp. Foto Wojciech Grabowski/SOPA

De kritiek komt voor de Poolse regering als een verrassing, omdat de overeenkomst juist bedoeld was om de banden tussen beide landen te herstellen, nadat Israël vorig jaar besloot alle studiereizen naar Polen te annuleren. Polen had namelijk geweigerd dat de scholieren tijdens hun bezoek aan Polen geflankeerd zouden worden door gewapende beveiligers van de Israëlische veiligheidsdienst Shin Bet. Jaarlijks trekken naar schatting tienduizenden jongeren vanuit Israël naar Polen, om meer te leren over de Holocaust.

De Poolse staatssecretaris van Buitenlandse Zaken, Pawel Jablonski, vindt dat de nieuwe overeenkomst de banden juist normaliseert en slaat op Twitter terug naar de critici. „Zij zijn het die vaak de historie vervalsen.”

Gespannen relatie

De museumrel is het zoveelste hoofdstuk in de gespannen relatie tussen Israël en de huidige Poolse regering onder leiding van de conservatief-nationalistische partij Recht en Rechtvaardigheid (PiS). De regering zet zich actief in om „het ware Poolse verhaal te vertellen van de geschiedenis, dat zo lang is verwaarloosd”, zei voormalig cultuurminister Piotr Glinski in 2019 tegen NRC. Dat deed hij onder meer door in 2018 een controversiële Holocaustwet in te voeren, die het strafbaar maakt om de vernietigingskampen van de nazi’s ‘Pools’ te noemen.

Historicus Dariusz Stola moet lachen om de nieuwste rel tussen Israël en Polen. „Er staan musea op de lijst die nog niet eens gebouwd zijn”, zegt Stola, die zelf jarenlang directeur was van het Joodse historisch museum POLIN in Warschau, maar na druk van de huidige regering zijn plek heeft afgestaan. „Hoe is het mogelijk dat de Israëlische regering instemt met een bezoek aan musea die nog niemand heeft gezien?”, vraagt hij. „Waarschijnlijk omdat in de overeenkomst geëist wordt dat studiegroepen slechts één van de bijna dertig musea op de lijst bezoeken. Dus geen enkele Israëlische schoolgroep gaat de musea bezoeken die passen in de propaganda van de Poolse regering.”

Lees ook In Polen zet de regering zelfs de geschiedenis naar haar hand

Toch is Stola, een uitgesproken criticus van de huidige Poolse regering, relatief mild over de nieuwe overeenkomst tussen beide landen. „Als historicus van de Pools-Joodse geschiedenis vind ik het ook belangrijk – net als de huidige regering – dat buitenlandse bezoekers meer leren over de geschiedenis van Poolse Joden dan alleen over de Holocaust.”

Een in een Israëlische vlag gehulde vrouw neemt deel aan de Mars van de Levenden, in april vorig jaar in Auschwitz. Foto Wojciech Grabowski/SOPA

In zijn jaren als museumdirecteur heeft Stola ondervonden dat het belangrijk is dat vooral Israëlische en Joodse schoolkinderen meer van Polen zien dan alleen de vernietigingskampen. „Voor veel Joden is Polen één grote begraafplaats”, zegt Stola. „En dat is het ook, maar het werd een begraafplaats omdat Polen eeuwenlang het thuisland was van het grootste aantal Joden in Europa.”

De Pools-Joodse geschiedenis omvat meer dan zes jaar Duitse bezetting. In de achttiende en negentiende eeuw was de Joodse diaspora het grootste in Polen, vertelt Stola. Zeker de helft van de permanente expositie van het prestigieuze museum POLIN gaat dan ook over de Pools-Joodse geschiedenis van vóór de Tweede Wereldoorlog. „Het is enorm belangrijk om te leren over de Holocaust”, zegt Stola. „Maar ook aan wat er aan vooraf ging: een eeuwenlange, rijke geschiedenis, die juist laat zien wat er verloren ging door de Holocaust.”

Hoewel Stola zich kan vinden in het doel van de Poolse regering, begrijpt hij de kritiek vanuit Israël. „De Poolse regering is dom”, zegt Stola. „Ze gelooft in propaganda die versimpeld is en het verleden verdraait.” Zo wil de regering aantonen dat bijna alle Polen Joden wilden helpen, zegt Stola. „Maar dat is gewoon niet waar.”

Als voorbeeld geeft hij het museum van de familie Ulma – in het Pools: Het Familiemuseum van Polen die Joden redden tijdens de Tweede Wereldoorlog. „Het is een museum dat mooi laat zijn hoe een christelijke familie Joden hielp onderduiken en om die reden werd vermoord door de Duitsers”, zegt Stola. „Maar het verhaal van de Joodse onderduikers blijft onderbelicht.” Het museum is volgens hem een voorbeeld van het zwart-wit denken van de regering. „En ik geloof daar niet in, de geschiedenis is niet zwart-wit, maar complex.”

Zonder emotie

Tussen de heuvelachtige weilanden, in het dorpje Markowa vlakbij de grens met Oekraïne, ligt het veelbesproken Ulma-museum dat in 2016 haar deuren heeft geopend. Directeur Waldemar Rataj reageert met een strak gezicht op de kritiek op zijn museum: „Ik kijk er zonder emotie naar”, zegt hij in zijn kantoor. „Het is politieke polemiek, vanuit de Israëlische oppositie.”

Volgens hem spreken de feiten voor zich, en kan iedereen die het museum bezoekt zien dat het geen „propagandamuseum” is. Wel heeft het museum een duidelijke missie. „Het vereren van Polen die helden waren tijdens de oorlog”, zegt Rataj. „Maar daarmee veralgemeniseren wij hun daden niet om andere feiten te verbergen.”

Het museum dient juist ter herinnering aan een geschiedenis die tijdens de communistische periode in Polen naar de achtergrond is gedrukt. „Natuurlijk waren er bewoners van dit dorp die nog wisten van de onderduikers bij de familie Ulma, maar het lag ook bij hen achter in het geheugen.”

De zorgen van Rataj liggen momenteel niet bij de kritiek vanuit Israël, maar bij de aanstaande zaligverklaring van de familie Ulma door de katholieke kerk. „Als christen vind ik dat een zeer belangrijke gebeurtenis, maar als directeur maak ik mij zorgen of wij als klein museum klaar zijn voor grote aantallen bezoekers”, lacht hij. Voor de coronaperiode bezochten jaarlijks veertigduizend bezoekers het museum, van wie een derde afkomstig uit Israël, aldus Rataj.

En de kritiek van historicus Stola, dat het museum te weinig aandacht schenkt aan de Joodse onderduikers? Rataj neemt het serieus: „Misschien ontbreken er nog zaken in dit museum”, zegt hij. „Maar we zijn een jong museum en ontwikkelen ons nog.”

Historicus Stola betreurt de omgang van de huidige PiS- regering met de Poolse geschiedenis. „In Polen heerst het begrijpelijke verlangen dat ook het lijden van de Polen tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt erkend”, zegt Stola. „Maar de regering exploiteert en voedt de wrok en dwingt anderen om ons lijden te erkennen.”

Volgens Stola kan Polen beter op een andere manier erkenning krijgen: „Ik denk dat Polen in het buitenland meer respect krijgt als we openlijk spreken over de donkere bladzijden van onze geschiedenis”, zegt Stola. „In plaats van doen alsof er niets gebeurd is.”

Een versie van dit artikel verscheen ook in de krant van 18 april 2023.

Related Posts

Rijke landen spelen op de klimaattop in Bakoe hoog spel, en verliezen

  • admin
  • November 24, 2024
  • 0

Na een chaotische zaterdag waarop conferentievoorzitter Azerbeidzjan langzaam de greep op de onderhandelingen verloor, is er op de klimaattop in Bakoe, in de nacht naar zondag toch nog een akkoord bereikt. Rijke landen zijn bereid in 2035 „ten minste een bedrag van 300 miljard dollar per jaar” beschikbaar te stellen voor klimaatbeleid in ontwikkelingslanden. Dat is het drievoudige van wat er nu jaarlijks wordt betaald. Het is het compromis waartoe de rijke landen nog net bereid waren, en dat voor de arme landen nog net niet voelde als een totale mislukking.

De onderhandelingen over de hoogte van dit bedrag kwamen uiteindelijk pas vrijdagmiddag om 16.00 uur, twee uur voor het formele einde van de top, op gang. Toen kwam de voorzitter met een serieuze onderhandelingstekst over klimaatfinanciering, hét onderwerp van deze 29ste klimaatconferentie (COP29).

Twaalf dagen lang deden allerlei ontwerpteksten de ronde, maar die waren voor niemand erg geloofwaardig. De rijke, geïndustrialiseerde landen hielden, tot frustratie van de ontwikkelingslanden, hun financiële kaarten stevig tegen de borst.

1.300 en 250 miljard dollar

Vrijdagmiddag stonden er dan toch concrete bedragen voor hulp aan arme landen in de ontwerptekst. Twee, om precies te zijn. Het hoofdstuk over het financieringsdoel begon met een bedrag van 1.300 miljard dollar per jaar vanaf 2035. Dit is wat ontwikkelingslanden volgens de meeste experts over tien jaar ongeveer nodig hebben voor hun klimaatbeleid. In de tekst worden alle landen opgeroepen ervoor te zorgen dat dit geld beschikbaar komt. Zo’n vrijblijvende ‘oproep’ aan iedereen betekent in VN-taal zoiets als: dat gaat niet gebeuren.

De volgende paragraaf was daarom veel belangrijker. Hier was sprake van een „besluit”: in 2035 zal jaarlijks 250 miljard dollar beschikbaar komen voor klimaatactie in ontwikkelingslanden. In een bijzin staat dat rijke landen daarbij het voortouw nemen. Het geld mag overal vandaan komen, uit publieke of private middelen, via bilaterale of multilaterale afspraken, in de vorm van leningen, met hulp van ontwikkelingsbanken of uit „alternatieve bronnen”.

Volgens de Panamese hoofdonderhandelaar leek het wel of ‘de ontwikkelde wereld wil dat de planeet verbrandt’

Ontwikkelingslanden vonden die 250 miljard „een belediging” en onacceptabel, zij eisten ten minste 500 miljard per jaar. Volgens de Panamese hoofdonderhandelaar leek het wel of „de ontwikkelde wereld wil dat de planeet verbrandt”. Ook de vele westerse klimaatactiegroepen die zoals altijd op klimaattoppen in groten getale aanwezig zijn, spraken er schande van. Met aftrek van de inflatie was dit nauwelijks meer (en misschien zelfs minder) dan de 100 miljard die arme landen nu jaarlijks ontvangen. Terwijl al lang duidelijk is dat de schadelijke gevolgen van klimaatverandering alleen maar toenemen en dat vooral ontwikkelingslanden daar de dupe van zijn.

Riskante strategie

Rijke landen hadden een riskante strategie gekozen door pas zo laat in de onderhandelingen met een geldbedrag te komen. Hun argument was steeds dat het noemen daarvan de aandacht zou afleiden van thema’s die voor hen juist heel belangrijk waren. Zij wilden eerst meer duidelijkheid over de ‘architectuur’ van de mondiale klimaatfinanciering, er moest meer transparantie komen over de hoogte van de bedragen. En hun belangrijkste punt: wie gaan er allemaal bijdragen. Formeel gelden bijvoorbeeld China, olielanden als Saoedi-Arabië en de Emiraten, en andere opkomende economieën in de mondiale klimaatdiscussie nog steeds als ontwikkelingslanden (op basis van de situatie in 1992, toen het klimaatverdrag werd gesloten), maar iedereen beseft dat ze dat stadium al lang zijn ontgroeid.

Activisten in Bakoe liggen naast nepbankbiljetten.
Foto Maxim Shemetov/Reuters

Verder wilden de rijke landen dat er een begin zou worden gemaakt met de invulling van wat op de vorige klimaattop in Dubai als een grote doorbraak werd beschouwd, namelijk het „op een rechtvaardige, ordelijke en billijke manier afstand nemen [transitioning away] van fossiele brandstoffen in energiesystemen”.

De rijke landen speelden daarmee hoog spel, maar hebben uiteindelijk verloren. In het akkoord staat slechts dat de rijkere ‘ontwikkelingslanden’ worden uitgenodigd om bij te dragen aan de hulp, zonder bedragen en zonder verplichting. En met de nadrukkelijke toevoeging dat dit geen invloed heeft op hun „ontwikkeling of de status van ontvanger”. Formeel blijven China en de anderen daarmee een ontwikkelingsland en eventueel zelfs een ontvanger van hulp – al zal dat laatste in de praktijk waarschijnlijk niet zo gauw meer gebeuren.

Lees ook

Voor de financiering van klimaat­beleid kunnen ontwikkelings­landen niet zonder rijke landen

Grote portretten van de Amerikaanse president Joe Biden, de Chinese president Xi Jinping, de voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen, de Indiase premier Narendra Modi, de Russische president Vladimir Poetin en de Japanse premier Shigeru Ishiba worden ondergedompeld in een protestactie tegen het gebrek aan leiderschap van de rijkste landen ter wereld, bij de G20-top in Rio de Janeiro. Foto Pablo Porciuncula/AFP

Ook over de geleidelijke uitfasering van fossiele brandstoffen, waar het in het mondiale klimaatbeleid uiteindelijk om gaat, is geen enkele nieuwe afspraak gemaakt. Met name Saoedi-Arabië en Rusland wisten elke verwijzing naar dit onderwerp te blokkeren.

Nieuw bod van de rijke landen

Blijft over: de hoogte van de financiering. In de loop van zaterdagavond probeerden de rijke landen de onderhandelingen te redden met een bod van 300 miljard dollar. Maar ook dat ging de meeste ontwikkelingslanden lang niet ver genoeg. De kans dat de top zou mislukken werd met het uur groter. Totdat diep in de nacht een sleutelwoord de oplossing bracht: in 2035 moet ten minste 300 miljard dollar beschikbaar zijn. Zo wordt ruimte gecreëerd voor onderhandelingen in de komende jaren om het bedrag te verhogen, misschien zelfs in de richting van de 1.300 miljard die experts nodig achten om ook ontwikkelingslanden een uitweg te bieden uit het gebruik van fossiele energie en minder kwetsbaar te maken voor de steeds ernstiger gevolgen van klimaatverandering.


Noodopvang asielzoekers buiten Ter Apel kost miljoenen

  • admin
  • November 24, 2024
  • 0

De noodopvangplekken die het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) moet regelen om het aanmeldcentrum in Ter Apel te ontlasten, kosten het asielorgaan miljoenen euro’s. Sinds december 2023 hebben er zestigduizend overnachtingen in een noodopvang plaatsgevonden. Dat meldt persbureau ANP zondag op basis van cijfers van het COA.

Dagelijks worden gemiddeld 181 asielzoekers van Ter Apel naar andere locaties gebracht om daar te kunnen slapen en zo het opvangcentrum te ontlasten. Deze asielzoekers worden met bussen heen en weer gebracht tussen het aanmeldcentrum in Groningen en de nachtelijke noodopvanglocaties. Paula Lambeck, regiomanager bij het COA, zegt tegen het ANP dat „mensen uitgeput raken door het op-en-neergereis”. De burgemeester van Westerwolde, waar Ter Apel toe behoort, spreekt van een „dramatische” situatie. De omstandigheden zijn volgens Lambeck „niet menswaardig”.

Een noodopvang, zoals die in Beilen, kost 18.500 euro per nacht als daar tweehonderd mensen overnachten, vertelt Lambeck aan het ANP. Bij elkaar opgeteld lopen de kosten voor deze noodopvanglocaties in de miljoenen. De opvang van asielzoekers wordt bekostigd uit de begroting van het ministerie van Asiel en Migratie en het ministerie van Buitenlandse Zaken.

Limiet

In het opvangcentrum in Ter Apel mogen niet meer dan tweeduizend asielzoekers aanwezig zijn. Elke dag dat het COA dit maximum overschrijdt, moet het een dwangsom betalen van 50.000 euro. Die regel is op 13 november ingegaan. Om die reden worden noodopvanglocaties ingezet. Maar zelfs die bieden niet altijd voldoende slaapplekken: zo is onlangs een tijdelijke opvangplek voor 1.200 personen in Biddinghuizen – op het evenemententerrein van pretpark Walibi – geopend. Dat is verder weg van Ter Apel dan de noodopvanglocaties in bijvoorbeeld Zuidwolde of Beilen.

Minister Faber (PVV, Asiel en Migratie) herhaalt in een reactie dat ze het vooral als haar taak ziet de instroom te verlagen. De minister is tegenstander van de spreidingswet, die begin dit jaar juist werd ingevoerd om de ongelijke verdeling van asielzoekers in het land op te lossen: Ter Apel zit overvol omdat de doorstroom naar andere plekken lastig is.

Lees ook

Lokale bestuurders missen betrokkenheid bij asielminister Faber

Asielzoekers bij de pendelbus naar Emmen, vlak bij het aanmeldcentrum in Ter Apel. Foto Kees van de Veen


Max Verstappen is weer wereldkampioen. Zo zag zijn moeilijke seizoen eruit

  • admin
  • November 24, 2024
  • 0

Een paar duizend keer naar links, een paar duizend keer naar rechts. Van de eerste haarspeldbocht onder het kunstlicht van Bahrein, tot de laatste snelle knik naar links deze zondag in Las Vegas stonden er dit Formule 1-seizoen tot nu toe 23.631 bochten op het programma. En nu mag Max Verstappen, die ze op 770 na allemaal nam, zich net als in 2021, 2022 en 2023 wereldkampioen noemen. Deze vier bochten vertellen het verhaal van zijn kampioensjaar.

Variante Villeneuve, Imola. Ronde 58 van de GP van Emilia-Romagna (19 mei)

Lando Norris ziet de donkerblauwe auto voor hem op het circuit al rondenlang groter worden. 6 seconden, 5 seconden – en nu ligt hij nog maar 1,6 seconde achter de Red Bull van Max Verstappen.

Met bijna 300 kilometer per uur komt Norris in zijn oranje McLaren op de Villeneuve-bocht af, een snelle links-rechts-chicane. Een week nadat Norris in Miami zijn eerste race heeft gewonnen, lonkt een tweede overwinning. Van banden sparen is nu even geen sprake. De 24-jarige Brit gaat voluit, zweeft met zijn auto in het flinterdunne gebied tussen crashen en te langzaam zijn.

Nog maar een paar weken eerder kon Norris slechts dromen van zo’n achtervolging op Verstappen. De Nederlander was het seizoen in maart immers net zo dominant begonnen als hij 2023 was geëindigd. Een zeldzame uitvalbeurt in Australië, wegens een kapotte rem, was slechts een hinderlijke onderbreking tussen ruime overwinningen in Bahrein, Saoedi-Arabië, Japan en China. Stuk voor stuk foutloze optredens in een auto, de RB20, die duidelijk de snelste van het veld was.

Maar toen greep Norris begin mei plotseling de overwinning in Miami . Op zich geen reden voor paniek bij Red Bull. Goed, Norris’ van een pakket nieuwe onderdelen voorziene McLaren MCL38 was dan wel écht snel op het stratencircuit in Florida; hij had zijn zege toch vooral te danken aan een voor hem perfect getimede safetycar, waardoor hij amper tijd verloor met zijn pitstop en vóór Verstappen belandde.

Een week later wordt duidelijk dat er meer aan de hand is. Op Imola, een ouderwets krappe baan die door een Italiaanse woonwijk en een park slingert, rijdt Verstappen aanvankelijk weer weg bij Norris. Maar in de slotfase slijten zijn voorbanden rap, en dicht Norris het gat.

Met nog zes ronden te gaan stuurt Norris de Villeneuve-chicane in. Een vlugge stuurbeweging naar links, en dan naar rechts. De g-krachten duwen hem tegen de zijkanten van de cockpit. Zodra Norris op het gaspedaal trapt, overweldigt de meer dan 1.000pk sterke Mercedes-motor de achterbanden, die direct wegglijden. Op luttele centimeters van de grindbak gaat de McLaren even dwars. In een oogwenk stuurt Norris tegen, puur op reflexen. Meteen heeft hij de auto terug onder controle.

Lees ook

Formule 1-racen voor beginners

Formule 1-racen voor beginners

Aan de finish komt Norris 0,7 seconde tekort. Maar de overgave waarmee Norris zijn auto tijdens de vurige achtervolging door Villeneuve smijt, maakt één ding duidelijk: de jacht is geopend.

Bocht 3, Red Bull Ring. Ronde 64 van de GP van Oostenrijk (30 juni)

Het asfalt klimt er honderden meters achtereen steil omhoog en buigt dan scherp af naar rechts. De perfecte gelegenheid om in het kielzog van je tegenstander te duiken, op het laatste moment naast hem te sturen en nét iets later te remmen. Als je wilt inhalen op de Red Bull Ring, het glooiende parcours in de oostelijke uitlopers van de Alpen, dan is bocht 3 je beste kans.

Norris heeft al een paar vergeefse pogingen gewaagd aan de binnenkant bij Verstappen, die hij net als in Imola op de hielen zit. Nu, acht ronden voor de finish, gooit Norris zijn auto er aan de buitenkant naast. Zij aan zij gaan ze allebei met hun complete gewicht op het rempedaal staan, om de snelheid binnen honderd meter terug te brengen van ruim 300 naar 70 kilometer per uur.

Dan gaat er een schok door de auto’s. Om het Norris moeilijk te maken, heeft Verstappen zijn auto naar buiten laten lopen, daarbij precíes genoeg ruimte overlatend. Maar Norris zit een paar millimeter meer naar rechts dan Verstappen had verwacht. Hun achterbanden raken elkaar. Een wolkje blauwe rook stijgt op. Stuiterend op hun wielen gaan de auto’s de bocht in.

Op dat moment twijfelt niemand er meer aan dat de ommekeer echt is. McLaren heeft het gat met Red Bull gedicht. Ook tijdens de race in Oostenrijk heeft Verstappen aanvankelijk een kleine voorsprong, en zit Norris tegen het einde toch weer pal achter zijn achtervleugel. Een langzame pitstop helpt Verstappen niet, maar dan nog wordt Norris naarmate de race vordert alleen maar sneller. Zijn McLaren heeft veel minder last van bandenslijtage – wat in het verdere verloop van het seizoen een belangrijk voordeel zal blijven.

Verstappen en Norris vechten in 2024 geregeld duels uit op de baan, waarbij Verstappen dikwijls de verdedigende partij is. De McLaren wordt gaandeweg steeds beter, terwijl de updates van Red Bull niet goed werken. En waar Verstappen zijn trukendoos met gewaagde gevechtsmanoeuvres de afgelopen jaren in de berging kon laten staan, heeft hij hem weer hard nodig nu Norris telkens opduikt in zijn spiegels.

Wiel-aan-wiel toont Verstappen zich nog altijd een briljante straatvechter. Hij voelt feilloos aan waar hij zijn auto moet positioneren om op papier snellere tegenstanders achter zich te houden. (Te) laat van lijn veranderen, geen ruimte laten zodat de ander van de baan moet: ook de gewaagde manoeuvres die hem voorheen berucht maakten, blijkt hij nog allerminst te schuwen. In Austin en Mexico-Stad komt het eind oktober opnieuw tot veelbesproken aanvaringen met Norris.

De Brit is in Oostenrijk de grote verliezer. Net als Verstappen loopt hij bij de botsing in bocht drie een lekke band op. Verstappen wordt na een pitstop vijfde, Norris valt uit omdat ronddraaiende rubberflarden de achterkant van zijn auto aan gort hebben geslagen. Hoewel hij niet de beste auto had, loopt Verstappen tóch weer uit in de puntenstand.

Bocht 1, Hungaroring. Ronde 63 van de Grand Prix van Hongarije (21 juli)

De hele race is Verstappen al aan het mopperen en foeteren over de boordradio. Hij heeft plekken verloren door een slechte pitstopstrategie en zijn RB20 rijdt voor geen meter. In de eerste bocht van het bloedhete circuit even buiten Boedapest ziet het er voor de buitenwacht uit alsof de frustratie hem even de baas wordt.

Hoewel hij minstens drie autolengtes achter Mercedes-coureur Lewis Hamilton rijdt, waagt Verstappen in de langzame hairpin een inhaalpoging voor de derde plek. Om de grote achterstand te overbruggen, remt Verstappen extra laat – zo laat dat hij de bocht onmogelijk nog kan halen. Met blokkerende voorbanden schiet hij rechtdoor. Zijn achterwiel raakt het voorwiel van Hamilton. De Red Bull vliegt door de lucht en klapt hard op het asfalt. Schade is er wonderlijk genoeg niet. Verstappen finisht roemloos als vijfde.

Het grootste deel van 2024 moet Verstappen het doen met een auto die niet doet wat hij wil. Als Verstappen hem op de limiet van de bandengrip door de bochten wringen, is de RB20 ondanks allerlei aanpassingen en nieuwe onderdelen een onvoorspelbare auto. Dat kost vertrouwen, en dus snelheid.

Soms heeft Verstappen ook veel last van onderstuur: verlies van grip op de voorbanden, waardoor de auto niet instuurt. Het kost hem eind augustus de zege voor eigen publiek op Zandvoort, waar Norris hem inhaalt en verpletterend wint. En ook in Hongarije krijgt Verstappen zijn auto de bochten amper doorgesleurd.

Terwijl hij worstelend met zijn auto in de hoek wordt gedreven, sluipen er soms slordigheden in Verstappens races. Ook in Mexico, waar de Red Bull ook niet vooruit te branden is, wordt hij al vroeg in de race door Norris ingehaald. Een paar bochten later dwingt hij de Brit de baan af met een ongeduldig ogende en bovenal kansloze inhaalmanoeuvre.

Lees ook

De uitdaging voor Max Verstappen: Lando Norris stevig bevechten – binnen de regels

Max Verstappen (tweede auto) wordt op de voet gevolgd door Lando Norris tijdens de race in Mexico-Stad.

Toch zijn de incidenten in Hongarije en Mexico uitzonderingen. Meestal zet Verstappen er kalmpjes de schouders onder als zijn auto niet goed is. Als hij geen eerste kan worden, dan maar vierde. Dankzij die constantheid blijft hij in de tweede seizoenshelft gestaag punten sprokkelen.

Verstappens geluk is daarbij dat Norris er vaak niet in slaagt te profiteren van Red Bulls kwetsbaarheid. De McLaren-rijder wint naast Miami en Zandvoort ook in september de race in Singapore. Maar verder verspeelt hij keer op keer de leiding als hij van pole position start. En te vaak maakt zijn team tactische fouten. Zo loopt Norris misschien wel vier of vijf overwinningen mis. Telkens gaan weer andere rijders er met de zege vandoor, zodat de riante voorsprong van Verstappen – opgebouwd door toen zijn auto het nog behoorlijk deed zeven van de eerste tien races te winnen – maar langzaam slinkt.

Curva do Sol, Interlagos. Ronde 1 van de Grand Prix van São Paulo (3 november)

Een treintje auto’s glibbert behoedzaam over het drijfnatte asfalt aan de binnenkant van de Curva do Sol. Het is de derde bocht die het F1-veld aflegt na de start, een seconde of twintig eerder. In de lange boog naar links beroeren de coureurs het gaspedaal met de grootst mogelijke voorzichtigheid. Ze willen zo hard mogelijk de bocht uit accelereren maar moeten oppassen dat ze niet te véél gas geven en met doorslippende achterwielen van de baan af spinnen.

Maar hoeveel grip het verregende circuit biedt, en hoe diep het gaspedaal kan worden ingetrapt? Niemand die dat precies weet. Al lijkt één man het beter aan te voelen dan de rest.

Aan de buitenkant van de bocht stoomt Verstappen met een veel hogere snelheid het treintje voorbij. Bedreven als hij is in de kunst van het regenrijden, heeft Verstappen onmiddellijk door dat dáár, buiten de door de regen spekglad geworden rubberlaag op de normale racelijn, de meeste grip te vinden is.

Het blijkt een voorbode voor de rest van de race. Als vijftiende vertrokken van de grid, ligt Verstappen na iets meer dan één ronde al tiende. En terwijl vrijwel elke coureur in de buien die over Interlagos trekken minimaal een keer van de baan schiet, houdt Verstappen zijn Red Bull 69 ronden lang in het spoor. Hij rijdt, met de rest op grote achterstand, naar zijn eerste zege in elf races; een van de knapste overwinningen uit zijn loopbaan.

Norris start in Brazilië van pole position en heeft een uitgelezen kans om het titelgevecht écht spannend te maken. Na een matige race, waarin hij opnieuw fouten maakt, finisht hij echter slechts als zesde. Norris kan het kampioenschap wel vergeten.

De instinctieve manier waarop Verstappen in de Curva do Sol direct aanvoelt hoe hij moet omgaan met verraderlijke omstandigheden, is misschien wel het beste symbool voor de manier waarop hij zijn vierde wereldkampioenschap heeft gewonnen. In São Paulo toont Verstappen zijn grote aanpassingsvermogen.

Die flexibiliteit was, evengoed als zijn snelheid an sich, doorslaggevend tijdens een seizoen waarin hij in slechts vijf van de vierentwintig races een dominante auto bestuurde. De rest van de tijd vocht hij met de halsstarrige, moeilijk bestuurbare Red Bull. Maar waar menig coureur, en niet in de laatste plaats zijn dramatisch presterende teamgenoot Sergio Pérez, aan zo’n gevecht zou bezwijken, leerde Verstappen leven met zijn auto.

Verstappen liet in 2024 zien dat hij beschikt over genoeg talent en ervaring – genoeg puur gevoel voor hoe auto’s zich gedragen op het randje van wat natuurkundig mogelijk is – om ook met minder materiaal de beste van de wereld te blijven.