Raad van State: decentrale overheden mogen alleen in noodsituaties digitaal vergaderen

Wet digitaal vergaderen Alleen in noodsituaties zouden decentrale overheden digitaal moeten vergaderen. Dat oordeelt de Raad van State maandag, in een negatief advies over een wetsvoorstel waarin de regering digitaal en fysiek vergaderen als gelijkwaardig wil bestempelen.

Raadszalen hebben niet alleen een praktisch doel, maar ‘dienen ook een belangrijke constitutionele waarde’, oordeelt de Raad van State.
Raadszalen hebben niet alleen een praktisch doel, maar ‘dienen ook een belangrijke constitutionele waarde’, oordeelt de Raad van State. Foto Richard Brocken/Hollandse Hoogte

Gemeenteraden of Provinciale Staten moeten naar eigen inzicht kunnen bepalen of ze vergaderingen en debatten online of fysiek houden. Dat stelt de regering voor met de Wet digitaal vergaderen decentrale overheden. De wet moet overheden de mogelijkheid bieden om ook zonder noodsituaties te besluiten om digitaal of deels digitaal te vergaderen.

Geen goed idee, vindt de Raad van State. Digitaal vergaderen en besluitvormen moet alleen bij wettelijk omlijnde noodsituaties plaatsvinden, vindt de Raad van State. ‘Zuiver interne’ besprekingen, dus losstaand van de democratische besluitvorming, kunnen bij uitzondering online.

De regering plaatst fysiek en digitaal vergaderen onterecht op gelijkwaardige voet, zo stelt het adviesorgaan. De wet gaat voorbij aan de democratische waarde van bijeenkomsten van de volksvertegenwoordiging. Raadszalen hebben niet alleen een praktisch doel, maar ‘dienen ook een belangrijke constitutionele waarde’, schrijft de Raad van State. Inwoners kunnen de vergaderingen van hun volksvertegenwoordigers bijwonen, en daar ook inspreken. De samenkomst van overheden, ‘vaak met rituelen omgeven’, heeft een publieke betekenis, die volgens de Raad van State niet onderschat moet worden.

In de coronapandemie is met een tijdelijke wet geregeld dat overheden online door konden vergaderen, om te kunnen blijven besturen. Dat was nodig, omdat zowel de Grondwet als de Gemeentewet uitgaat van een fysieke bijeenkomst. De nieuwe wet moet zorgen dat bij vergelijkbare situaties direct overgeschakeld kan worden naar het digitale alternatief.