SCP: overheid moet de maatschappij niet uit het oog verliezen in de plannen voor volgend jaar

Er ligt een flinke stapel hout naast de deur. „Maar ik stook heel weinig”, zegt Gert-Jan Bos uit Amersfoort. De bewoner van de Rubensstraat beschikt over een oude open haard die binnenkort plaats maakt voor een houtkachel. „Een goed idee”, noemt Bos het verbod op binnenshuis stoken vanaf deze maand bij windstil of mistig weer, omstandigheden waarbij rook en roet uit de schoorsteen blijven hangen, de luchtkwaliteit schaden en overlast veroorzaken. „Mensen moeten hun gezond verstand gebruiken”, zegt de bewoner van het Vermeerkwartier. „Veel mensen weten niet hoe ze moeten stoken. Die zullen de komende tijd een bezoekje krijgen van de gemeente. Terecht.”

Met alle kennis over de effecten van houtrook zeggen we: we moeten er paal en perk aan stellen

Vrijwel iedereen in de Amersfoortse Rubensstraat en omgeving heeft wel een mening over het besluit van de gemeente om, ruim twee jaar nadat de gemeenteraad daar om had gevraagd, daadwerkelijk het stoken bij ongunstig weer te verbieden, overtreders aan te spreken en bij herhaaldelijke overtreding een boete uit te schrijven, van maximaal 400 euro. Wethouder Johnas van Lammeren (Partij voor de Dieren): „Ik maak me al lang sterk voor de luchtkwaliteit. Toen ik hier wethouder werd, heb ik meteen laten onderzoeken of het gewenste verbod juridisch haalbaar was. Dat bleek begin dit jaar met de invoering van de landelijke Omgevingswet. We hebben een beleidsregel ingevoerd die volgens onze juristen bij een rechter stand houdt.” Dat een open haard veelal gezellig wordt gevonden en hout stoken nu eenmaal sinds mensenheugenis gebeurt, is „allemaal waar”, aldus Van Lammeren. „Maar er zijn gewoon mensen in de stad die er last van hebben. Je zal maar COPD hebben, je zal maar een kind met astma hebben. Met alle kennis over de effecten van houtrook zeggen we: we moeten er paal en perk aan stellen.”

Buitenkachels

De gemeente Amersfoort krijgt jaarlijks honderd tot honderdtwintig meldingen van overlast. Ongeveer vijf daarvan zijn afkomstig van een vrouw „van middelbare leeftijd” die anoniem wil blijven omdat de kwestie gevoelig ligt in de buurt. „Ik ben blij met deze maatregel, want dan hoef ik er niet meer op af. Je krijgt er misschien niet direct ruzie van, maar ik wil niet te boek staan als een groene wappie of zo. Ik heb er gewoon last van.”

750.000 mensen met een longziekte zeggen „regelmatig benauwd” te zijn door houtrook

Hoewel het stookverbod van Amersfoort zich beperkt tot het binnenshuis stoken van hout, doen volgens de frequente klager vooral buitenkachels veel kwaad. „Mensen willen het ’s zomers in hun tuin nog net iets warmer hebben dan twintig graden en stoken dan bij, heel bizar. Ik moet dan mijn huis hermetisch afsluiten. Ik heb hoofdpijn en prikkende ogen. Je blijft het ruiken.” Ze hoopt dat de maatregel stokers aan het denken zet. „Over hoe slecht het ook voor hen zelf is.”

Polariserend en betuttelend

Er zijn ook tegenstanders. Zij bestrijden niet zozeer dat het slecht stoken van hout tot luchtvervuiling en overlast leidt, maar vinden een verbod niet de juiste methode om daar een einde aan te maken. „Als er een regel nodig is om te zorgen dat ik rekening houd met mijn buren, dan vind ik dat kwalijk”, zegt Kees Schouten, bewoner van de Rubensstraat. Hij stookt ongeveer vier keer per jaar zijn open haard. Een gemeentelijk verbod is volgens hem juridisch onhoudbaar. „Als iemand veel stookt en niet zo aardig is om met buren rekening te houden, houdt hij de gordijnen dicht en doet hij de deur niet open voor een handhaver.” Bovendien heeft een verbod geen effect op het gedrag, aldus Schouten. „Dit leidt tot polarisatie. Een gedragsverandering krijg je niet door polariserende discussies.”

Ook raadslid Tom van Lamoen van de eenmansfractie Amersfoort voor Vrijheid is tegen een verbod. „Betuttelend”, vindt hij. „Dit speelt bewoners in buurten tegen elkaar uit.” Bovendien is het besluit „hypocriet” omdat tegen de uitstoot van biomassacentrales in Amersfoort geen maatregelen worden genomen. Wethouder Van Lammeren: „Ik trek al tien jaar ten strijde tegen biomassacentrales. Het coalitieakkoord zegt dat we die willen afbouwen. Maar die centrales zijn ooit vergund en afbouwen moet wel ordentelijk verlopen, ik hecht aan een betrouwbare overheid.”

Verkeerd stoken

Nederlanders leven volgens het RIVM gemiddeld acht maanden korter door blootstelling aan luchtvervuiling, en houtstook door particulieren draagt daar fiks aan bij. Het Longfonds stelt dat 750.000 mensen met een longziekte aangeven „regelmatig benauwd” te zijn door houtrook. In de gemeente Utrecht is het vanaf komend jaar verboden om buiten vuur te stoken op hout. De gemeente Amsterdam wil maatregelen nemen om houtstook te „ontmoedigen”, zo kondigde wethouder Melanie van der Horst (D66) dinsdag aan. „Van subsidie voor het verwijderen van rookkanalen, proeven met elektrische barbecueplaatsen, tot voorlichting en een verbod op houtkachels in nieuwe woningen vanaf 2027.”

In de discussie over houtrook ontbreekt de nuance, meent eigenaar René Hooijer in de showroom van zijn bedrijf Hooijer Haarden en Vloeren, aan de rand van Amersfoort, waar verscheidene houtkachels branden. „Klachten komen nooit van moderne houtkachels.” Meestal betreft het vuurkorven, „houtkacheltjes in een tuinhuis” en slecht gestookte oude open haarden. „Moderne houtkachels hebben een rendement van meer dan 75 procent”, meldt hij, in tegenstelling tot bijvoorbeeld oude open haarden die slechts 10 procent halen. Stokers moeten verder goed gedroogd hout zoals berk, es of beuk gebruiken. Hooijer: „Laten we eerst het gesprek aangaan met mensen die verkeerd stoken voordat we iets gaan verbieden.”

Delen

Mail de redactie