N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data83833613-1a0606.png)
Ooit zongen we altijd. Tijdens verjaardagen aan beide zijden van de familie, als er vrienden langskwamen om te eten, of gewoon samen, tot diep in de nacht.
De avond bepaalde het lied. Bij de Brabantse familie werd het ‘Droomland’, de stemmen van de hoogbejaarde oudooms met hun prachtige, bijna Siciliaanse koppen helder en broos.
Bij mijn familie, mijn moeder en haar zussen, drie Indische vrouwen, een en al jukbeen, Cartierhorloge en rinkelende armbanden. De ruggen recht, de dictie licht geaffecteerd, ‘Brandend Zand’ van Grönloh of het hartverscheurende ‘Jantjes Vuile Vingertjes’ met jubelend pathos. Smartlappen die door hun Hollandse leeftijdgenoten vaak al lang vergeten zijn.
Met de broer van Willem en zijn vrouw, na een aantal mean sgroppino’s, het brave ‘Babylon’ van Don McLean, vierstemmig en vroom, met rode koppen, dirigerende handen, schandelijk uit de maat.
En dan nog de vele avonden in ons huis in de Jordaan, geketend aan de keukentafel omdat de baby lag te slapen. ‘De Pastorale’, en dat ik dan Ramses wilde zijn en Willem ‘ik hou van de koperen kleur van je licht’ moest kwinkeleren. Of ‘Jojo’ van Jeroen Willems. En dan na een zin als ‘ik ben compleet verweesd, ik leef in onze dromen’ elkaar in aangeschoten ernst toesprekend dat er niet één iemand „nee, maar even SERIEUSJJ nou Willem”, van zijn kwaliteit meer bestond. Aan het einde van de avond probeerde ik altijd ‘Vesoul’ van Brel, struikelend over de woorden, Willem geduldig tot het einde, met zijn vingers aanmoedigend de maat trommelend op tafel en ogen als kiertjes door slaap en dronkenschap.
Het lied was de oplossing voor alles. De dood, die we op rouwige avonden met hopen vrienden aanvlogen. Ze kwamen allemaal om te mogen brullen, de ogen vochtig, met eigen verdriet of van ons geleende pijn. Of seks, als ik opeens ‘The Elephant Love Medley’ van Moulin Rouge opeiste, omdat Willem zo’n geweldige Ewan McGregor in huis heeft, en ik het ook wel eens lekker vind om met de fluisterzang van Nicole Kidman gedecideerd vijf keer nee te zeggen, voor ze zich compleet aan hem overgeeft.
Toen we naar Haarlem verhuisden en er nog meer kinderen bij kwamen, stopte het zingen. Opvallend genoeg is ook bij onze familieleden, misschien heeft het iets te maken met de eenzame coronajaren, het lied verstomd. Bij ons thuis heeft het iets te maken met een drie keer grotere kans iemand wakker te brullen, of jezelf als bakfietsouder niet langer kunnen tergen met het idee dat je ‘naakt in de orkaan’ staat of ontbijt met ‘een kleintje bier’.
Maar toen ik laatst Ezra naar bed bracht en hij me vroeg of ik eens iets leuks kon zingen, barstte ik tot mijn eigen verbazing los in ‘Zij verstaat de kunst van bij me horen, in mijn lichaam heeft ze plaats gemaakt voor twee’. Na afloop zuchtte hij diep vanonder zijn Donald Duck-dekbed. Sindsdien zing ik iedere avond, in de stilte van een moe huis, waar Willem beneden wat rommelt en zijn broertje en zusje al liggen te snurken, een lied dat raakt aan een plotseling ver verleden in mijn leven. Suzanne, Mathilde, die arme Pjotr en zijn griezelige kreet, hij zuigt het op, in ernst en met glinsterende ogen.
En zo oefenen we samenzweerderig voor de jaren dat hij vrij is en pathetisch mag zijn. De beste jaren, als u het mij vraagt.
