N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Een maand lang tussen dageraad en zonsondergang geen eten, geen drinken, niet roken en geen seks. Maar vanaf wanneer? Moslims op verschillende plekken op de wereld houden er ook verschillende methoden op na om de dag te bepalen waarop de ramadan begint. Zo komt het dat in Nederland veel, maar niet alle, moslims donderdag beginnen met vasten. Terwijl dat in een land als Algerije misschien pas een dag later het geval zal zijn – maar wellicht toch ook al op donderdag. Waar komt deze onduidelijkheid vandaan?
Op het eerste gezicht lijkt het simpel: alles draait om de stand van de maan. Wanneer het eerste streepje van de maan te zien is, begint de ramadan. Toch is de leidraad ieder jaar onderwerp van discussie. Want ook iemand met beperkte astronomische kennis weet dat de maan niet overal op hetzelfde moment te zien is. Terwijl er wél over de hele wereld moslims leven die meedoen aan de vastenmaand. Zo’n 1,6 miljard, volgens cijfers van Statista.
Autoriteiten van landen in de islamitische wereld geven dan ook op basis van eigen observaties aan wanneer de ramadan begint. Saoedi-Arabië, Egypte en de Palestijnse gebieden kondigden al aan dat de ramadan donderdag begint, aldus Al Jazeera. Jordanië, Algerije en Marokko zullen vandaag pas besluiten of de ramadan donderdag of vrijdag van start gaat.
Onder Nederlandse moslims zijn er verschillende gebruiken om te bepalen wanneer de ramadan begint. Sommigen volgen de maanobservaties van Saoedi-Arabië, anderen houden zich aan het moment dat in Marokko het eerste streepje van de maan te zien is. Beide landen houden het eerste moment aan dat de maan met het blote oog te zien is. Dat betekent dat pas kort van tevoren zeker is wanneer de ramadan van start gaat. Veel Turkse moslims gaan niet uit van een waarneming met het blote oog, maar gebruiken berekeningen. Als ergens op aarde de maansikkel te zien is, begint voor hen de ramadan.
Blote oog of berekeningen
Dat is dan ook het belangrijkste geschilpunt dat ervoor zorgt dat de ramadan niet overal op hetzelfde moment begint: onenigheid over de juiste methode van maanobservatie. Sommige theologen vinden dat je de maan met het blote oog moet kunnen zien; anderen zeggen dat juist sterrenkundige berekeningen exacter zijn.
Voor wie vindt dat de maansikkel met het blote oog te zien moet zijn, kan een bewolkte nacht roet in het eten gooien. En sterrenkundige berekeningen over de eerste verschijning van de maansikkel kunnen theologen op verschillende manieren uitvoeren. Voor het bepalen van het einde van de ramadan spelen al deze factoren weer mee. Ook het moment dat Eid al-Fitr – het Suikerfeest – begint, is afhankelijk van maanobservaties.