N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Jaarcijfers Na hoogoplopende conflicten bij grote bouwprojecten focust Ballast Nedam zich vooral op projecten die „qua bouwmethoden goed ontwikkeld en repetitief” zijn zoals woningen. Het bedrijf zag de omzet in 2022 met bijna 40 procent groeien.
Bouwbedrijf Ballast Nedam laat aanbestedingen voor de bouw van grote, complexe gebouwen voortaan aan zich voorbij gaan. Om de risico’s bij grote projecten beter beheersbaar te maken gaat het bouwbedrijf uit Nieuwegein (1.936 werknemers) zich richten op projecten die „qua bouwmethoden goed ontwikkeld en repetitief zijn” en waarbij het expertise opnieuw kan toepassen – zo stelt het bouwbedrijf bij de presentatie van de jaarcijfers. Dus liever woningen, die je vaker kunt bouwen, dan grote torens die maar één keer worden neergezet. Het bedrijf zag de omzet in 2022 stijgen naar 1,4 miljard euro (2021: 1 miljard), het netto resultaat ging van 42 naar 31,7 miljoen.
Het is niet zo dat Ballast Nedam helemaal geen grote projecten meer aanneemt, zo benadrukt een woordvoerder. Er worden nog steeds infrastructuurwerken aangelegd, en zolang de bouwprojecten maar binnen de nieuwe koers passen, blijft het bouwbedrijf ze uitvoeren.
Een jaar vol gedonder
De aankondiging valt niet los te zien van de periode van ruim een jaar waarin Ballast Nedam meermaals met andere marktpartijen in de clinch lag bij grote projecten. Zo zegde Schiphol Group eind 2021 de samenwerking voor de bouw van de nieuwe A-pier op; na een conflict over het ontwerp ontstond flinke vertraging.
Afgelopen najaar liepen de gemoederen rond de vertraagde bouw van de stikstoffabriek van Gasunie in het Groningse Zuidhorn zo hoog op dat hoofdaannemer Air Products 150 personeelsleden van Ballast Nedam in januari de toegang tot het bouwterrein weigerde. Nog altijd zijn de mensen van Ballast Nedam er niet welkom, terwijl de fabriek nagenoeg voltooid is. Ballast Nedam laat weten het werk graag af te willen maken.
Ook bij de bouw van de prestigieuze Galaxy Tower in het stationsgebied van Utrecht is het gedonder na maandenlange vertraging. Ballast Nedam en installatiebedrijf Homij liggen overhoop met De Lelie Vastgoed, de opdrachtgever van het 90 meter hoge hotel-wooncomplex. De vraag, zoals wel vaker, is wie verantwoordelijk is voor de vertraging en wat de hoogte van de compensatie moet zijn. Terwijl dat conflict bij de rechter wordt uitgevochten, ligt het werk op de bouwplaats al maanden stil.
Ballast Nedam is niet het eerste bouwbedrijf dat minder risico’s wil nemen. Grote aannemers, die op dunne winstmarges projecten van honderden miljoenen euro’s realiseren, komen nogal eens in de problemen bij kostenoverschrijdingen of vertraging. Want als er in zo’n megaproject iets fout gaat, gaat het meteen flink fout. De beruchtste voorbeelden komen uit de bouw van infrastructuur. Miljoenenverslindende projecten als de Noord/Zuid-lijn, de Zeesluis IJmuiden, het Zuidasdok en het herstel aan de Afsluitdijk zetten bouwers ertoe om zich terughoudender op te stellen. Zo neemt BAM al enkele jaren geen bouwprojecten meer aan die groter zijn dan 150 miljoen euro, als het moet opdraaien voor de kosten als het misgaat. Ook Heijmans stelt bewuster met risico’s om te gaan.
Om risicovolle projecten toch door te laten gaan, wordt er sinds kort geëxperimenteerd met nieuwe aanbestedingsvormen waarbij opdrachtgever en opdrachtnemer gezamenlijk vooraf inschatten waar mogelijk kostenoverschrijdingen of vertragingen kunnen optreden. Ook worden grote projecten in aparte delen aanbesteed. Zo is project Zuidasdok, de grootschalige verbouwing van station Amsterdam Zuid, ‘opgeknipt’ in losse deelprojecten. Het was dankzij deze voorwaarden dat Heijmans besloot terug te keren naar het project waar het eerder met slaande deuren was vertrokken: de bouwer uit Rosmalen gaat het knooppunt De Nieuwe Meer bij Amsterdam grootschalig verbouwen.
Een Chinese marinevloot, waaronder een vliegdekschip en torpedobootjagers, is maandag begonnen aan een grote militaire oefening rond Taiwan. Ook de Chinese luchtmacht neemt deel aan de training, die volgens een verklaring van de Chinese militaire leiding onder meer bedoeld is om een blokkade van Taiwanese havens te oefenen. Op een door het leger gepubliceerde kaart is te zien dat ten noorden, ten oosten en ten zuiden van Taiwan oefeningen en patrouilles plaatsvinden.
Ook ten westen van Taiwan zijn Chinese schepen actief. De kustwacht van de Volksrepubliek zou onder meer de wateren zijn binnengedrongen van de Matsu-eilanden, die tot Taiwan behoren maar slechts enkele kilometers voor de kust van het Chinese vasteland liggen. Schietoefeningen of raketlanceringen werden maandag niet gemeld.
Lees ook
Nieuwe Taiwanese president Lai wil de balanceeract van zijn voorganger voortzetten
De oefening, ‘Verenigd Zwaard 2024B’ gedoopt, komt niet onverwacht. Afgelopen donderdag hield Taiwans president Lai Ching-te een toespraak ter gelegenheid van Taiwans nationale feestdag. Vooraf werd er al op gerekend dat China daarop zou reageren met een oefening. Na het aantreden in mei van de door Beijing als „geharde separatist” beschouwde Lai hield China al een vergelijkbare oefening, ‘Verenigd Zwaard 2024A’. Ook toen werd een blokkade gesimuleerd van het zelfstandig bestuurde eiland, dat door China wordt beschouwd als een afvallige provincie.
Donderdag al haalde China fel uit naar Lai. Die had gezegd dat China geen recht had om Taiwan te vertegenwoordigen en dat hij zijn belofte gestand zou doen zich te verzetten tegen iedere Chinese poging om Taiwan te annexeren. Maar verder sloeg hij een verzoenende toon aan. Zo zei hij bereid te zijn met de Volksrepubliek samen te werken op het gebied van klimaatverandering en de bestrijding van infectieziekten. Maar volgens het Chinese Bureau voor Taiwanese Zaken had Lai met zijn toespraak de spanningen bewust vergroot, en de vrede en veiligheid in de regio ernstig ondermijnd.
De huidige oefeningen moeten volgens legerwoordvoerder Li Xi dan ook beschouwd worden als een „krachtige waarschuwing” tegen de „separatistische activiteiten van Taiwans onafhankelijkheidselementen”. Zondag publiceerde het Chinese leger al een filmpje waarmee het zijn paraatheid zei te willen demonstreren. Daarin zijn onder meer onderzeeërs, mobiele raketinstallaties, gevechtsvliegtuigen en landingsvoertuigen te zien.
Sancties
Taiwan en de Verenigde Staten hebben de oefening veroordeeld. Volgens woordvoerder Karen Kuo van president Lai moet China „de realiteit van het bestaan van de Republiek China [Taiwan] onder ogen zien” en „de keuze van het Taiwanese volk voor vrijheid en democratie respecteren”.
Naast de oefening heeft China maandag ook sancties opgelegd aan twee Taiwanezen. Parlementslid Puma Shen is de oprichter van de Kuma [Zwarte Beer] Academie, die trainingen organiseert voor Taiwanese burgermilities. Hij mag China niet meer in. Dat geldt ook voor zakenman en democratisch activist Robert Tsao, oprichter van chipbedrijf UMC. Hij doneerde in 2022 ruim 17 miljoen euro aan de Kuma Academie.
Taiwanese burgers komen vaker in het vizier van China. In juni scherpte Taiwan het reisadvies naar het Chinese vasteland aan, nadat Beijing de wet aanpaste om „fanatieke Taiwanese separatisten” voortaan de doodstraf te kunnen opleggen. Vorige maand kreeg de Taiwanese politicus Yang Chih-yuan, die in 2022 in China werd gearresteerd, negen jaar gevangenisstraf.
Bij een advocatenkantoor in het centrum van Amsterdam is maandagochtend vroeg een explosief afgegaan. Daarbij ontstond iets na vijven ook een kleine brand, die snel werd geblust. De gevel van het pand is beschadigd: er is een raam gesprongen en een deel van de kozijnen is zwartgeblakerd.
Het gaat om advocatenkantoor Spuistraat 10, een ‘gemengd’ kantoor waarin zowel sociaal advocaten werken als commerciële advocaten. Het kantoor is actief in veel rechtsgebieden, van bestuursrecht tot familierecht tot huurrecht.
Naar een aanleiding voor de explosie is het nog gissen, zegt advocaat Anne van Schaik, die werkzaam is bij het kantoor. „De explosie is niet opgeëist en we worden ook niet bedreigd”, zegt ze tegen NRC. Volgens haar is er ook niet ingebroken in het pand.
De politie doet onderzoek naar de explosie en heeft nog geen verdachten opgepakt. Net als elders in het land neemt het aantal explosies in Amsterdam toe. In 2023 ging het om 197 explosies, een verdubbeling ten opzichte van een jaar eerder. De meeste explosies vonden plaats in stadsdelen Nieuw-West, Zuidoost en Oost, bij woningen, horecazaken en bedrijfspanden. Vorig jaar was ook al een advocatenkantoor in Den Haag doelwit van een explosie.
Bij zijn overlijden in 1995 publiceerden drie kranten een kort ANP-berichtje, kunstschilder Otto B. de Kat (1907-1995) was zo goed als vergeten. In de toonaangevende musea voor moderne kunst speelden zijn favoriete genres – landschap, stilleven, interieur – allang geen rol meer. Daar had hij vrede mee, zijn soort werk zou „aan betekenis winnen als veel wat zogenaamd nieuw is of actueel, alweer verdwenen is en terzijde geschoven door weer wat ander nieuws of moderns”.
Otto B. de Kat schreef het in 1975 aan zijn goede vriendin Jeanne Bieruma Oosting (1898-1994). Ook zij had als kunstenaar een voorkeur voor stillevens van het eigen interieur, ook zij paste niet in de tijdgeest.
Maar nu weer wel.
Sinds deze maand hangen twee van hun schilderijen naast elkaar in de tentoonstelling Otto B. de Kat en tijdgenoten van Museum JAN in Amstelveen. Interieur met stoel (1972) heet het werk van Jeanne Bieruma Oosting. Je ziet een stoel voor open raam, door de gordijnen stroomt zonlicht, alles ademt intimiteit en nabijheid. Het fornuis (1971) van Otto B. de Kat is vooral fris en opgewekt. Een gele stoel staat half verstopt achter een zwart fornuis, op dat fornuis een knalblauwe waterketel, zonlicht maakt een vierkant op de vloer.
<figure aria-labelledby="figcaption-0" class="figure" data-captionposition="below" data-description="Jeanne Bieruma Oosting, Interieur met stoel, 1972. (Olieverf op doek, 101 x 71,5 cm.) ” data-figure-id=”0″ data-variant=”row”><img alt data-description="Jeanne Bieruma Oosting, Interieur met stoel, 1972. (Olieverf op doek, 101 x 71,5 cm.) ” data-open-in-lightbox=”true” data-src=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/vergeten-kunstenaar-otto-b-de-kat-past-weer-bij-de-tijd-mensen-hebben-behoefte-aan-deze-intimiteit.jpg” data-src-medium=”https://s3.eu-west-1.amazonaws.com/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/10/14120154/data123019941-3ea6de.jpg” decoding=”async” src=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/vergeten-kunstenaar-otto-b-de-kat-past-weer-bij-de-tijd-mensen-hebben-behoefte-aan-deze-intimiteit-8.jpg” srcset=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/vergeten-kunstenaar-otto-b-de-kat-past-weer-bij-de-tijd-mensen-hebben-behoefte-aan-deze-intimiteit-6.jpg 160w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/vergeten-kunstenaar-otto-b-de-kat-past-weer-bij-de-tijd-mensen-hebben-behoefte-aan-deze-intimiteit-7.jpg 320w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/vergeten-kunstenaar-otto-b-de-kat-past-weer-bij-de-tijd-mensen-hebben-behoefte-aan-deze-intimiteit-8.jpg 640w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/vergeten-kunstenaar-otto-b-de-kat-past-weer-bij-de-tijd-mensen-hebben-behoefte-aan-deze-intimiteit.jpg 1280w, https://images.nrc.nl/BZRnau1G5Ji-LcVMFoBFPoNTKGI=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/10/14120154/data123019941-3ea6de.jpg 1920w”>Jeanne Bieruma Oosting, Interieur met stoel, 1972. (Olieverf op doek, 101 x 71,5 cm.) Foto Mick Otten
<figure aria-labelledby="figcaption-1" class="figure" data-captionposition="below" data-description="Otto B. de Kat, Het fornuis, 1971. ” data-figure-id=”1″ data-variant=”row”><img alt data-description="Otto B. de Kat, Het fornuis, 1971. ” data-open-in-lightbox=”true” data-src=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/vergeten-kunstenaar-otto-b-de-kat-past-weer-bij-de-tijd-mensen-hebben-behoefte-aan-deze-intimiteit-1.jpg” data-src-medium=”https://s3.eu-west-1.amazonaws.com/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/10/14120156/data123020012-474f7b.jpg” decoding=”async” src=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/vergeten-kunstenaar-otto-b-de-kat-past-weer-bij-de-tijd-mensen-hebben-behoefte-aan-deze-intimiteit-11.jpg” srcset=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/vergeten-kunstenaar-otto-b-de-kat-past-weer-bij-de-tijd-mensen-hebben-behoefte-aan-deze-intimiteit-9.jpg 160w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/vergeten-kunstenaar-otto-b-de-kat-past-weer-bij-de-tijd-mensen-hebben-behoefte-aan-deze-intimiteit-10.jpg 320w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/vergeten-kunstenaar-otto-b-de-kat-past-weer-bij-de-tijd-mensen-hebben-behoefte-aan-deze-intimiteit-11.jpg 640w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/vergeten-kunstenaar-otto-b-de-kat-past-weer-bij-de-tijd-mensen-hebben-behoefte-aan-deze-intimiteit-12.jpg 1280w, https://images.nrc.nl/BZBWtKb1I4SsapUNT3TWJiwB414=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/10/14120156/data123020012-474f7b.jpg 1920w”>Otto B. de Kat, Het fornuis, 1971.
Direct contact
Curator Feico Hoekstra van Otto B. de Kat en tijdgenoten snapt wel waarom er weer belangstelling is voor dit soort kunst. Of eigenlijk: waarom kunst over de schoonheid van het gewone, nooit echt verdwijnt. „Het is dichtbij, het is persoonlijk, en het is prachtig. Je hebt ook geen context nodig om een ingang te vinden, er is direct contact tussen het schilderij en jou als kijker.”
Voor de tentoonstelling heeft hij zich behalve in het werk van de kunstenaars ook verdiept in de opvattingen over kunst van hun tijd – de jaren dus waarin zij minder of niet werden gewaardeerd. Wat na de oorlog een belangrijke rol speelde, schrijft hij in de catalogus: „Door de veroordeling en vernietiging van alle kunst die niet aan de normen van de nazi’s voldeed en entartet was verklaard, waarmee in de praktijk vooral abstractie, expressionisme en surrealisme werden bedoeld, kwamen traditionelere stromingen ongewild in een kwaad daglicht te staan.”
Veelzeggend is een uitspraak van Willem Sandberg (van 1945 tot 1963 directeur van het Stedelijk Museum in Amsterdam). Volgens hem waren grote kunstenaars „kunstenaars die ons schokken, we worden getroffen, aangegrepen, aangevuurd of afgestoten”. Zulke kunstenaars heetten Karel Appel, Constant of Corneille. Niet Otto B. de Kat, Jeanne Bieruma Oosting, Fik Abbing, Joop Sjollema of Wim Oepts – ze hangen allemaal op de tentoonstelling.
Chaotische wereld
Wat hij zelf vindt? Feico Hoekstra: „Kunstgeschiedenis is relatief, zie je hieraan. Kunstenaars die heel lang onbekend waren, worden opeens ontdekt en krijgen weer een plekje. Toch was deze onderstroom er de hele tijd, het is werk van hoge kwaliteit en het is altijd goed gebleven.”
En waarom die onderstroom nu weer aanslaat? „In een chaotische wereld hebben mensen behoefte aan intimiteit, aan alledaagse werkelijkheid. En dat biedt deze kunst.”
Maar goed, we kennen deze kunstenaars niet of nauwelijks. Wie was Otto B. de Kat?
De eerlijkheid gebiedt te zeggen: heel lang was hij een weifelende kunstenaar, al experimenterend op zoek naar een eigen stijl. „Wikken en wegen kenmerkte zijn kunstenaarschap”, heet dat in de catalogus.
Die zoektocht zie je terug in de eerste zaal van de tentoonstelling. Daar hangen een min of meer klassiek stilleven, impressionistische landschappen, of juist weer expressionistische, allerlei soorten stadsgezichten, Gladiolen met zelfportret (1929) doet denken aan Van Gogh, Le déjeuner à Uccle (1938) lijkt op La Table (1925) van Pierre Bonnard.
Maar in die eerste zaal hangt ook een opvallend eigen – want intiem, persoonlijk en ontroerend – schilderij, waarschijnlijk een portret van zijn eerste vrouw, Hans van Zijl. Je ziet haar liggen onder een kleurige sprei, de gordijnen zijn geopend en er is daglicht, dus misschien doet ze een middagslaapje, op een tafeltje een paar boeken – ze was dichteres. Misschien, denk je als je ervoor staat, is dit schilderij wel zo geslaagd doordat de kunstenaar hier niet aan het experimenteren was, hij schilderde onschuld en deed dat ingetogen en zonder pretenties.
<figure aria-labelledby="figcaption-0" class="figure" data-captionposition="below" data-description="Otto B. de Kat, Hans slapend, 1932. (Olieverf op doek, 58,8 x 59 cm.) ” data-figure-id=”0″ data-variant=”row”><img alt data-description="Otto B. de Kat, Hans slapend, 1932. (Olieverf op doek, 58,8 x 59 cm.) ” data-open-in-lightbox=”true” data-src=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/vergeten-kunstenaar-otto-b-de-kat-past-weer-bij-de-tijd-mensen-hebben-behoefte-aan-deze-intimiteit-2.jpg” data-src-medium=”https://s3.eu-west-1.amazonaws.com/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/10/14120202/data123020091-dd233e.jpg” decoding=”async” src=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/vergeten-kunstenaar-otto-b-de-kat-past-weer-bij-de-tijd-mensen-hebben-behoefte-aan-deze-intimiteit-15.jpg” srcset=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/vergeten-kunstenaar-otto-b-de-kat-past-weer-bij-de-tijd-mensen-hebben-behoefte-aan-deze-intimiteit-13.jpg 160w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/vergeten-kunstenaar-otto-b-de-kat-past-weer-bij-de-tijd-mensen-hebben-behoefte-aan-deze-intimiteit-14.jpg 320w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/vergeten-kunstenaar-otto-b-de-kat-past-weer-bij-de-tijd-mensen-hebben-behoefte-aan-deze-intimiteit-15.jpg 640w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/vergeten-kunstenaar-otto-b-de-kat-past-weer-bij-de-tijd-mensen-hebben-behoefte-aan-deze-intimiteit-16.jpg 1280w, https://images.nrc.nl/fV_Mas1vm0MsvLFZLzvAe-qgK2U=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/10/14120202/data123020091-dd233e.jpg 1920w”>Otto B. de Kat, Hans slapend, 1932. (Olieverf op doek, 58,8 x 59 cm.)
<figure aria-labelledby="figcaption-1" class="figure" data-captionposition="below" data-description="Otto B. de Kat, Interieur met vrouw in stoel, 1954. (Olieverf op doek, 80 x 60 cm.) ” data-figure-id=”1″ data-variant=”row”><img alt data-description="Otto B. de Kat, Interieur met vrouw in stoel, 1954. (Olieverf op doek, 80 x 60 cm.) ” data-open-in-lightbox=”true” data-src=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/vergeten-kunstenaar-otto-b-de-kat-past-weer-bij-de-tijd-mensen-hebben-behoefte-aan-deze-intimiteit-3.jpg” data-src-medium=”https://s3.eu-west-1.amazonaws.com/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/10/14120204/data123019944-7cc433.jpg” decoding=”async” src=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/vergeten-kunstenaar-otto-b-de-kat-past-weer-bij-de-tijd-mensen-hebben-behoefte-aan-deze-intimiteit-19.jpg” srcset=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/vergeten-kunstenaar-otto-b-de-kat-past-weer-bij-de-tijd-mensen-hebben-behoefte-aan-deze-intimiteit-17.jpg 160w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/vergeten-kunstenaar-otto-b-de-kat-past-weer-bij-de-tijd-mensen-hebben-behoefte-aan-deze-intimiteit-18.jpg 320w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/vergeten-kunstenaar-otto-b-de-kat-past-weer-bij-de-tijd-mensen-hebben-behoefte-aan-deze-intimiteit-19.jpg 640w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/vergeten-kunstenaar-otto-b-de-kat-past-weer-bij-de-tijd-mensen-hebben-behoefte-aan-deze-intimiteit-20.jpg 1280w, https://images.nrc.nl/WMpdzziI2ICwrDwktQBqXoivbjQ=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/10/14120204/data123019944-7cc433.jpg 1920w”>Otto B. de Kat, Interieur met vrouw in stoel, 1954. (Olieverf op doek, 80 x 60 cm.) Foto Patrick van Gemert/ Zutphens Persbureau
Trefzeker
De tweede en volgende zalen zijn heel anders. Nadat Otto B. de Kat van alles had uitgeprobeerd, maar vooral nadat hij in 1955 een vaste aanstelling als ‘hoogleraar schilderen’ had gekregen aan de Rijksakademie van Beeldende Kunsten in Amsterdam – en niet zijn vriend en eeuwige rivaal Kees Verwey – werd zijn werk trefzeker. „‘Typisch De Kat’ krijg je vanaf de jaren zestig”, zegt Feico Hoekstra. Franse kunstenaars als Pierre Bonnard, Édouard Vuillard (bij interieurs) of Albert Marquet (bij landschappen) bleven hem beïnvloeden, maar wat je vooral lijkt te zien: schilderijen waarin iemand de intimiteit van zijn leefwereld etaleert, alsof hij voor zichzelf aan het schilderen is.
En dat was hij waarschijnlijk ook, net als die andere tijdgenoten die hier nu met hem op zaal hangen. „Je moet schilderen wat je eigen leven is. Mijn domein is klein, ik tracht erin door te dringen”, zei Otto B. de Kat in 1978. Hij was 71 en had zijn pad gevonden.