N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Onderwijs Afgelopen maand stemde de Tweede Kamer voor de herinvoering van de basisbeurs, die vermoedelijk komend studiejaar van kracht wordt. Nieuwe studenten zouden om die reden de aanvang van hun studie met een jaar hebben uitgesteld.
De daling van eerstejaarsstudenten was te zien in bijna alle sectoren en opleidingstypen.
Foto Nico Garstman/ANP
Het aantal nieuwe studenten aan hogescholen en universiteiten is dit studiejaar afgenomen. Dat blijkt uit definitieve cijfers van de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO). Koepelorganisaties Universiteiten van Nederland en Vereniging Hogescholen vermoeden dat jongeren wachten met inschrijven tot de basisbeurs wordt ingevoerd. Afgelopen maand stemde de Tweede Kamer vóór de herinvoering daarvan komend studiejaar.
Hogescholen, waar bijna 108.000 eerstejaars aan hun studie begonnen, zagen hun aantal eerstejaarsstudenten met 5,4 procent teruglopen. Het aantal nieuwe universiteitsstudenten, zo’n zestigduizend, daalde met 4,6 procent. De daling was te zien in bijna alle sectoren en opleidingstypen. Opvallend is de afname van studenten in opleidingen in de sector gezondheidszorg. Vooral het aantal nieuwe verpleegkundestudenten, dat met 17,7 procent daalde, had invloed. Over mogelijke redenen voor de terugloop kan DUO desgevraagd geen uitleg geven.
De waarschijnlijke terugkeer van de basisbeurs, die nog wel door de Eerste Kamer moet, is een mogelijke verklaring voor de afname van nieuwe studenten. Veel studenten zouden in afwachting daarvan het begin van hun studie met een jaar hebben uitgesteld. Als de beurs weer wordt ingevoerd, ontvangen uitwonende studenten komend studiejaar 275 euro per maand, thuiswonende studenten 110 euro. Op dit moment is het leenstelsel, dat in 2015 werd ingevoerd met het idee om de kloof tussen rijk en arm te verkleinen, nog van kracht. Door de waarschijnlijke komst van de beurs hoeven studenten vanaf komend studiejaar minder te lenen.
De universiteiten verwachten dat het totale aantal studenten in de komende jaren stijgt. In totaal staan nu zo’n 340.000 mensen ingeschreven op universiteiten, over vijf jaar zullen dat er ongeveer 400.000 zijn.
Terwijl de honger in Gaza steeds groter wordt, ziet redacteur Derk Walters hoe Israël zich voorbereidt op de volgende stap: een plan voor de volledige verdrijving van Palestijnen uit Gaza. Waarom doet Europa niets?
Heb je vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze redactie via [email protected].
In mijn 29ste levensjaar merk ik dat ik steeds vaker met ‘u’ en ‘mevrouw’ word aangesproken. Het jonge is eraf. Ik bespreek dit nieuwe fenomeen met vriendinnen op de zaterdagse Noordermarkt. Nog geen vijf minuten later hoor ik: „Mevrouw, wilt u een stukje kaas?” van de kaasboer. Ik bedank beleefd en loop door.
„Jongedame, wat kan ik voor u doen?” klinkt het direct achter mij. Toch even checken hoe jong zíj dan is. De Jordanese vrouw glimlacht, zet haar rollator neer en begint aan haar wekelijkse kaasbestelling.
Lezers zijn de auteurs van deze rubriek. Een Ikje is een persoonlijke ervaring of anekdote in maximaal 120 woorden. Insturen via [email protected]
Buiten was het deze zondag benauwd, mijn voeten lagen op het salontafeltje, een zweetdruppel kroop over mijn voorhoofd naar beneden, en er was niks op televisie. Ja, het nieuws, eindeloos veel herhalingen, en oké, sport, maar dat valt toch in een andere categorie. Ik moest denken aan Virginia Woolf, die in De Golven (1931) verzuchtend schreef: ‘Hoeveel beter is de stilte; het koffiekopje, de tafel. Hoe veel beter is het om alleen te zitten zoals de eenzame zeevogel die zijn vleugels op de paal opent.’ En ik was het met haar oneens. Ik ben liever onder de mensen, maar dat is een inval-tv-columnist in de zomer niet gegeven.
Nu het legertje talkshowhosts met vakantie is en Zomergasten nog niet begonnen, smaakt de tijd toch echt naar komkommers. Onterecht natuurlijk, en vervreemdend, want De Wereld Brandt Door. En hard ook. Gelukkig dook er op de tijdlijn van mijn sociale media een oude video op van de filosoof Awee Prins. In een interview van VPRO Boeken uit 2007 zegt de snipverkouden (inmiddels emeritus) hoogleraar: „Je moet niet meer op zoek gaan naar het interessante, naar tijdverdrijf, maar de impasse van de diepe verveling toelaten. In die impasse ontstaat de mogelijkheid van verstilling.” De verstilling is de toegangspoort tot geluk, aldus Prins, en de waarheid, denk ik.
Want toen ik de impasse van de verveling mondjesmaat toe begon te laten, zag ik een aflevering van het Filosofisch Kwintet (Kwartet) (NPO 2) die de moeite waard was. Dat kwam door drie dingen: de gasten waren het voor de verandering niet de hele tijd met elkaar eens en voerden het debat met humor, én de actualiteitswaarde was hoog. Thema: de waarheid.
De waarheid is een sociaal proces, daar waren de gasten bij Grunberg aan tafel het over eens. We werken er samen aan, produceren het als gemeenschap. Daarmee is de waarheid niet relatief, maar wel: „mensenwerk, van mensen die gesitueerd zijn vanuit een sociale, economische, politieke positionering”, zei Jaron Harambam, die assistent-professor sociologie is maar toegaf wel eens te liegen dat hij professor is. „Daar komt kennis uit die niet universeel is, en die niet per se … Tja, ‘objectief’ is een moeilijk woord, omdat dan de beschuldiging komt dat de kennis die geproduceerd wordt ‘ook maar een mening is’, of een uitdrukking enkel van macht. Ik denk dus dat het belangrijk is om te laten zien dat kennis geconstrueerd wordt, maar dat het nog steeds robuust kan zijn.”
De strijd om de waarheid is in wezen een strijd om het gezonde verstand, bracht cultuurfilosoof Thijs Lijster in. Hopelijk wint ChatGPT die strijd niet, die kan namelijk te goed liegen, zal bovendien steeds beter gaan liegen en zal al helemaal nooit toegeven dat het iets niet weet. Niet robuust. Maar of we dan wel ooit menselijke koeien worden, vroeg Grunberg, onderworpen aan een superieure AI? Techfilosoof Marjolein Lanzing vond dat dat soort vragen afleidt van de fysieke schade die de wereld en het klimaat nu al ondervinden door de energiedorst van AI.
Hypnotiserend zalvende stem
Op NPO 2 toonde de EO later op deze verstilde zondag een aflevering van de zesdelige natuurdocumentaire Mammals. Het ging over zoogdieren in het water. Onder de hypnotiserend zalvende stem van Sir David Attenborough, kwamen de meest prachtige beelden langs. Beelden van plonzende apen en zwemmende molletjes, van bevriende dolfijnen en zeeleeuwen. Beelden van een stervende wereld, een wereld waarop maar één zoogdier rondloopt dat de waarheid kan ontkennen.
„Er verdwijnen elk jaar zoveel visnetten in de oceaan dat ze naar de maan en terug kunnen reiken. Samen met twintig miljoen fuiken en veertien miljard vishaken.” De lijnen snijden in de lijven van de potvissen, door de dobbers aan die netten kunnen ze moeilijk duiken om inktvissen te vangen. En dus, stelt Attenborough simpel maar doeltreffend, zoals eigenlijk alleen hij dat kan: „Nu we weten welke gevaren we veroorzaken, moeten we er alles aan doen om ze te voorkomen.” Over een robuuste waarheid gesproken.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2023/03/web-1403binuni.jpg)
