1.100 leerlingen, 1 blind meisje: Defne Çelik op Het Amsterdams Lyceum

Posted on by admin

N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.

Onderwijs Ze krijgen een prijs omdat ze iets wezenlijks overhoop hebben gehaald: Defne Çelik en Het Amsterdams Lyceum, dat haar als eerste (en tot nu toe enige) blinde leerling toeliet. „Het kan, als je het als school gewoon probeert.”

Defne Çelik en rector Tom van Veen.
Defne Çelik en rector Tom van Veen. Foto Merlijn Doomernik

De rector bestelt een cappuccino. De leerling een cappuccino met havermelk. „Ja, ik moet het weer anders doen hè”, zegt Defne Çelik (18) lachend tegen Tom van Veen, rector van Het Amsterdams Lyceum.

Het is een knipoog naar wat ze gepresteerd heeft op zijn school. Vorig jaar is Defne cum laude geslaagd voor het gymnasium. Dat is bijzonder, omdat ze blind is en van het speciaal-basisonderwijs kwam. Speciaal voortgezet onderwijs voor blinden gaat in Amsterdam, waar ze woont, tot havo. Dus toen Defne op de basisschool vwo-advies kreeg, ging ze samen met haar ambulant begeleider op zoek naar een reguliere school die haar dat onderwijs wilde geven. Ze wilde per se naar het gymnasium – klassieke talen leren en Griekse mythologie. Van wie ze die fascinatie had, weet ze niet. Haar moeder is bankier en haar vader financieel directeur van een Turks bedrijf met vestigingen in Nederland. Defne is hun enige kind, geboren in Istanbul. Op haar zesde kwamen ze naar Nederland.

Vijf jaar later: op zoek dus naar een gymnasium. Defne kreeg in eerste instantie een aantal afwijzingen, maar bij Het Amsterdams Lyceum belandde haar verzoek op het bureau van Hellen Andriessen, toen plaatsvervangend rector. En die liet haar op gesprek komen.

Tom van Veen, toen ook conrector, weet nog goed dat er daarna een overleg was met de vier directieleden van de school. Het gesprek duurde niet lang, zegt hij. „Hoewel we geen idee hadden wat de implicaties waren, dachten we allemaal meteen: dit gaan we doen. Bovendien presenteerde Hellen het min of meer als een voldongen feit.”

Onrust over haar komst

Omdat het is gelukt om Defne het gymnasium te laten volgen en de school bereid is geweest de nodige aanpassingen te doen om haar te kunnen begeleiden, hebben ze samen – Defne en Het Amsterdams Lyceum – dit jaar de Over Hoop Prijs gewonnen. Een jaarlijkse prijs van de Stichting Over Holland, bestemd voor een persoon of organisatie die in positieve zin iets wezenlijks overhoop haalde op het grensvlak van cultuur en maatschappij. Vrijdag 23 juni krijgen ze in de aula van de school de prijs uitgereikt: een trofee en 25.000 euro.

Het lyceum had nog nooit een blinde leerling gehad. Van Veen: „Wij wisten niet hoe het was om als leraar iemand in de klas te hebben die niets ziet. Je bent gewend dingen op het bord te schrijven…” Het is een traditionele school, zegt de rector, we werken veel met boeken, pen en papier. Defne hoorde jaren later, toen ze in de vijfde zat, dat er destijds in de docentenkamer onrust was over haar komst. „Leraren vonden het spannend. Ze dachten: hoe moet ik nu mijn lessen aanpassen? En kan ik iedereen genoeg aandacht geven als ik ook een blind meisje moet ondersteunen?” De school kreeg begeleiding van iemand die bij Visio werkte, een stichting die steun biedt aan blinden en slechtzienden op onder meer het gebied van onderwijs en huisvesting. Defne schiet in de lach. „Wat is er?”, vraagt Van Veen. „Nee, niks.” Hij: „Jawel, zeg het maar.” Ze vertelt dat haar docenten aan het begin van het jaar uitleg kregen over hoe het is om blind te zijn en hoe braille werkt. „En toen moesten ze geblinddoekt met een stok de trap op en af. Dat was zo grappig!”

Ook Defne moest zich voorbereiden. Ze kwam van een school met dertig leerlingen, waar ze in een klas met acht zat. Nu ging ze naar een school met 1.100 leerlingen en kwam ze in een klas met 28 kinderen, van wie ze de enige was met een beperking. In de vakantie voor de brugklas oefende ze met haar ambulant begeleider in het lege schoolgebouw met ‘lokalen zoeken’. Elk uur zou ze een ander vak hebben in een ander lokaal met 5 minuten om van de ene les naar de volgende te komen. „Sowieso al een uitdaging in ons gebouw, omdat het een poortgebouw is”, zegt Van Veen. In de pauze stroomden de gangen vol leerlingen die naar de volgende les sjeesden. In de chaos kreeg Defne geregeld de tas van een oudere leerling tegen haar hoofd, zegt ze: „Hoort erbij. Iedereen werd platgeduwd door zesdeklassers.”

Om vrienden te maken moest ze iets harder werken dan leeftijdgenoten, denkt ze. Ze is verlegen en houdt niet zo van groepen, ze heeft liever één-op-één contact. „Het duurde even voordat mensen met me kwamen praten. Goede vrienden maakte ik pas in de tweede klas.”

Losse stencils

Om Defne te kunnen faciliteren, moest al het lesmateriaal in Word op haar computer komen, andere bestandsformaten kan de speciale software op haar computer niet omzetten in braille. Zodra haar boekenlijst bekend was, stuurden ze titel, auteur en ISBN-nummer naar een stichting en die zette de boeken om in braille. Daar deden ze ongeveer twee maanden over, zegt Defne, voor 5 euro per boek.

Hindernissen gedurende het schooljaar ontstonden vooral als de techniek het begaf, zegt Van Veen. Als lesmateriaal alleen in pdf was, typte iemand van de administratie dat voor Defne over in Word. En als er in de les losse stencils werden uitgedeeld, zoals bij Engels om woorden te leren, dan werden die last-minute door iemand van de mediatheek voor haar overgetypt in Word, zegt hij. Defne: „Er zijn sites die dit kunnen, kan ik jullie verklappen.” Van Veen lacht: „Het kan vast efficiënter, maar dat wisten wij niet.”

Ook voor toetsen en examens, die doorgaans ook niet in Word worden aangeleverd, moest er vaak iets worden geregeld voor Defne. En ze kreeg meer tijd om een proefwerk te maken, twee keer zo lang. Want iets lezen in braille duurt twee keer zo lang als iets lezen met de ogen. Dat bracht vervolgens logistieke problemen met zich mee: als de klas 50 minuten voor een toets kreeg en Defne 100, kon ze dan wel in dat lokaal blijven zitten of kwam er na het uur een andere klas binnen? En miste zij zo ook de volgende les? De oplossing werd per keer bekeken. Soms maakte ze een proefwerk in een vergaderruimte of in de bibliotheek. Oh en als de wifi het niet deed, had ze ook gelijk een probleem! En een toets die klasgenoten op een blaadje kregen, kon zij alleen maken als de docent haar vlak voor ze begonnen de toets mailde. Defne: „Sommige docenten waren niet zo handig met computers, dan konden ze het bestand niet vinden of lukte het niet om mij te mailen.” De man van ICT kwam dan altijd to the rescue, zegt ze. „Hij reageerde eigenlijk nooit op telefoontjes of mails, maar als ik belde, kwam hij meteen.”

Examen in negen vakken

Aardrijkskunde heeft ze na de derde laten vallen, dat ging niet met al die landkaarten. Ze had toch een voorkeur voor talen. Ze deed examen in negen vakken: Nederlands, Engels, Wiskunde A, Duits, Frans, Grieks, Latijn, Geschiedenis en Economie. De software die vertaalde naar braille kon ook niet goed overweg met het Griekse alfabet. Bij examens regelde de school dat er voor haar iemand was die de Griekse teksten aan haar voorlas. En er moest veel langer gesurveilleerd worden: een centraal eindexamen duurt drie uur, voor Defne dus zes.

De Rome-reis in de vijfde klas is een trip waar leerlingen jarenlang naar uitkijken. Hellen Andriessen was al met pensioen, maar is speciaal voor Defne meegegaan als begeleider. In Rome beschreef ze alles wat de andere leerlingen zagen – elk standbeeld, elke kerk, elke muurschildering.

Nu studeert ze Liberal Arts & Sciences. Samen zoekend naar de hoogtepunten en obstakels van Defnes middelbareschooltijd, moet de rector bekennen: het is een succesverhaal. „Wij zijn niet de meest innovatieve school van Nederland. Maar wij laten wel zien dat het kan, als je het als school probeert.” En dan hielp het natuurlijk wel dat Defne zo’n gemotiveerde en slimme leerling was, zegt hij.

Ach, zegt Defne, „ik ging gewoon naar school.”

Van Veen: „En wij hebben jou gewoon lesgegeven.”

Weet je wat er door de jaren heen veranderd is?, zegt hij tegen haar. „In het begin dachten docenten die jou op hun klassenlijst zagen staan: ‘Oei, een blinde leerling, dat wordt pittig.’ Maar naarmate ze je leerden kennen, verdween dat gevoel. Een paar jaar later vonden ze het een eer om jou les te mogen geven. Dan keken ze op hun lijst en dachten ze: ‘Yes, ik heb Defne’.”

Related Posts

Kookboekschrijver Meera Sodha: ‘Als je bij mij thuis komt eten, krijg je deze gerechten’

  • admin
  • November 14, 2024
  • 0

Na drie succesvolle kookboeken, Made in India, Puur India, Azië en een veganistische receptenrubriek in de Britse krant The Guardian verloor Meera Sodha het plezier in koken. Ze schrijft openhartig over die donkere periode in haar nieuwste boek Bij Meera aan tafel. „Ik heb heel lang in bed gelegen en maanden en maanden niet gekookt”, vertelt ze tijdens een videogesprek vanuit haar huis in Londen. De oorzaak noemt ze complex, maar de vele deadlines, een jonge baby en de coronapandemie hielpen niet. „Het was een opeenstapeling van alles in mijn leven waardoor ik mijn hoofd niet meer boven water kon houden en mijn weerstand volledig verdween.”

Het omslagpunt kwam toen ze zag dat haar man, die naast zijn baan alle zorg voor hun dochters en het huishouden op zich had genomen, brak. „Ik was zo met mezelf bezig dat ik me niet had afgevraagd hoe het met hem ging.”

Ze ging naar de keuken, pakte intuïtief wat ingrediënten, linzen, curryblad, citroengras en chilipepers, en maakte dahl. „Ik voelde een nieuwe energie in mijn vingertoppen, kon mijn longen voelen en weer ademhalen. Voor het eerst in lange tijd voelde koken anders, niet als een opgave.”

Ik was zo met mezelf bezig dat ik me niet had afgevraagd hoe het met hem ging

Sodha besefte toen dat dit was hoe ze wilde koken, eenvoudige gerechten voor haar man, dochters en zichzelf. En ze realiseerde zich hoe belangrijk ze de avondmaaltijd vindt. „Niet het ontbijt, niet de lunch, ik wilde alleen nog maar het avondeten maken.”

Het vermogen om een lekkere avondmaaltijd – de Engelse titel van haar boek is Dinner – op tafel te zetten noemt ze een ‘superkracht’. Ze kreeg weer plezier in koken; het voelde als een prestatie om iedere dag een maaltijd voor te bereiden en ’s avonds met haar gezin aan tafel te zitten. „Ik weet niet of dit voor iedereen geldt die mentaal door een diep dal is gegaan, maar ik was verdoofd, ik voelde niks meer. Door het klaarmaken van het avondeten voelde ik me geaard, ik had weer een doel.”

Bij moeder nog vlees

De recepten die ze in deze periode maakte vormden de basis van Bij Meera aan tafel. Ze noemt het haar meest persoonlijke boek. „Ik kookte altijd, maar het was nooit echt het soort eten waar ik van houd.” En dan aarzelt ze even. „Ik twijfel of ik dit woord moet gebruiken, maar het ging erom andere mensen te imponeren. Heel veel in deze wereld draait om indruk maken, waarom zou je anders nieuwe recepten verzinnen? Maar ik hou juist van eenvoudig eten. Als je bij mij thuis komt eten, krijg je de gerechten in dit boek.”

Door het avondeten voelde ik me geaard, ik had weer een doel

Die zijn allemaal vegetarisch. Alleen als ze bij haar moeder eet, eet ze nog weleens vlees. „Eten is niet alleen brandstof, maar ook nostalgie, plezier, geschiedenis en traditie, dus ik hou wat ruimte vrij voor mijn moeders kip curry of kip pilav, waar ik dol op ben.”

Sodha is de dochter van Indiase ouders uit Oeganda, die in 1972 het land moesten ontvluchten, omdat dictator Idi Amin de bevolking tegen de Indiase minderheid ophitste. „Ik heb geen plek om naar terug te gaan, ik kan niet naar het huis waar mijn ouders geboren zijn, de gemeenschap van toen is er niet meer. Daarom hou ik me vast aan de verhalen en de spullen die me verbinden met dat verleden.”

Ze staat op en komt terug met een houten lepel die haar dierbaar is, die ze van haar moeder kreeg en waar ze in haar boek over schrijft, net over als het koperen pannetje van haar oma en de beelden van de Hindoegoden Ganesha, Lakshmi en Annapurna in haar keuken. Ze staat weer op, pakt haar telefoon en laat ze zien. Ze is niet religieus, schrijft ze in haar boek, maar ‘door verbinding, traditie of rituelen’, geven ze haar ‘troost en het geluk dat ze nooit in haar eentje staat te koken’.

Haar ouders kwamen op het Engelse platteland van Lincolnshire terecht. „Wat mijn moeder aan mij heeft doorgegeven is dat koken je verbindt met tradities en in mijn geval was dat de Indiase Gujarati-keuken.” Gujarat is een deelstaat van India die aan Pakistan grenst.

De Indiase en Aziatische keuken zijn belangrijk voor Sodha, maar in Bij Meera aan tafel is de stijl veel uiteenlopender met invloeden uit bijvoorbeeld de Italiaanse en Egyptische keuken. De 120 recepten ademen de Londense diversiteit waar ze deel van uitmaakt. „Eten verandert met de omgeving en de mensen mee en dat omarm ik. Als ik iets van een andere cultuur gebruik, doe ik dat met respect en begrip voor de oorsprong, maar eten is ook een geweldig creatief medium.”

En eten is leuk, benadrukt ze. „Het moet leuk zijn. Hoewel de aanleiding voor dit boek verdrietig was, is het boek vrolijk geworden. Ik hou nu van mijn leven en als ik niet was ingestort, was ik zonder nadenken op oude voet door blijven gaan. Nu leef ik bewust en weet ik wat me gelukkig maakt.”

Dat zijn kleine dingen als zonlicht op haar gezicht, yogalessen, om drie uur klaar zijn met werken – en eenvoudige gerechten. „Ik heb aan dit boek echt met mijn hart en buik gewerkt. Wat ik er zo fijn aan vind is dat het me weer bij mezelf heeft gebracht.”


In de Westelijke Tuinsteden zouden functioneel ingerichte woningen leiden tot ‘een gelukkiger gezinsleven en een vitale samenleving’

  • admin
  • November 13, 2024
  • 0
Foto Jordi Huisman

Een halve eeuw geleden geleden verdween de verzuiling stilletjes uit Nederland. Maar in Slotermeer, de oudste van de Westelijke Tuinsteden van Amsterdam, zijn de restanten ervan nog zichtbaar. Daar staan in de Dobbebuurt ‘katholieke’ woningblokken van vijf verdiepingen tegenover ‘algemene’. De bewoners van de algemene, rechttoe-rechtaan-blokken moeten een trappetje op naar de entree van hun woningen. De katholieke blokken hebben daarentegen op de begane grond een soort kerkportalen als ingangen, met gemetselde bogen en eenvoudige tympanen. Boven de bogen zitten veelkleurige, half abstracte mozaïeken van de kunstenaar Theo Forrer. Met enige moeite vallen hierin onder meer ploegende boeren, zwoegende werklui en de hand van god te herkennen.

De door Nielsen Spruit en Van der Kuilen ontworpen algemene blokken zijn begin jaren vijftig gebouwd voor de algemene woningbouwvereniging Rochdale. De blokken die een katholieke woningbouwvereniging liet neerzetten zijn van Aat Evers en Geert Sarlemijn, twee traditionalistische architecten die omstreeks 1950 de cursus kerkelijke architectuur van pater-architect Dom Hans van der Laan volgden. Evers en Sarlemijn gaven hun bakstenen woondozen, waarvan enkele in de jaren tachtig helaas vaal wit zijn gestuct, niet alleen stichtelijke entrees maar ook natuurstenen lateien en vier dikke, bakstenen zuilen op de kopse kanten. Een naburig, ook door hen ontworpen blok met winkels en woningen heeft zelfs rijen witte zuilen met rare ionische kapitelen aan weerszijden van een boogvormige poort.

Foto Jordi Huisman

De stedenbouwkundige Cornelis van Eesteren, hoofd stadsontwikkeling in Amsterdam, zag de architectonische gevolgen van de verzuiling in Slotermeer met lede ogen aan. De hoofdontwerper van de Westelijke Tuinsteden hield niet van diversiteit. Het liefst had hij de enorme Amsterdamse uitbreidingswijken helemaal volgezet met radicaal modernistische architectuur. Van Eesteren en Sarlemijn en andere architecten die in Slotermeer hadden gebouwd vond Van Eesteren „kwalitatief op een laag peil” staan, schrijft Ineke Teijmant in het boekje De Dobbebuurt. Ze hadden er gezorgd voor een weerzinwekkende „kakofonie”, meende hij. De bewoners dachten hier anders over: zij vonden Slotermeer juist „gezellig gevarieerd”.

Foto Jordi Huisman

Goede smaak

Om de kloof tussen de smaak van Van Eesteren en die van de toekomstige bewoners van de Westelijke Tuinsteden te dichten, was in 1946 de stichting Goed Wonen opgericht. Uitgangspunt van Goed Wonen was dat smaak een kwestie van opvoeding is en de meeste Amsterdammers onopgevoed waren. „Slechts zelden treft men een interieur aan, waarin zuivere vormgeving, innerlijk evenwicht en harmonische kleurencombinatie ons het gevoel geven van werkelijke sfeer”, schreef de voorzitter van Goed Wonen (en Amsterdamse PvdA-wethouder van Volkshuisvesting) Jan Bommer in 1948 in het eerste nummer van het gelijknamige tijdschrift.

Om de lezers bij te brengen hoe ze hun interieurs konden zuiveren van zware balpootmeubelen en andere foute huisraad, schreef Goed Wonen niet alleen over „doelmatige” woninginrichting maar ook over kitsch en de vraag of massaproductie „een gevaar was voor onze persoonlijkheid”. Ook deed het tijdschrift de lezers een proefje aan de hand om vast te stellen of hun interieur ‘zuiver’ genoeg was: de melkflestest. De dikke, onelegante melkfles was „typerend voor onze tijd en voor de stand van onze natuur- en scheikunde” en past in elk „modern” interieur, zo legde de bedenker van de melkflestest uit. „Als u het beslist nodig vindt om de melk eerst over te gieten in een ‘mooi’ kannetje, dan is er ergens iets fout òf bij u òf bij uw interieur, want de fles is goed.”

Foto Jordi Huisman

In de jaren vijftig en zestig liet Goed Wonen twaalf modelwoningen inrichten in de Westelijke Tuinsteden. Wat de toekomstige tuinstedelingen daar toen zoal aantroffen, is te zien in de Van Eesteren Museumwoning, gevestigd in een woning in een algemeen blok in de Dobbebuurt. Hier staan de woon-, eet- en slaapkamer vol met huisraad die Goed Wonen had goedgekeurd, zoals de nog altijd populaire slaapbank van Mart Visser en een fauteuil van gebogen rotan. Aan de knalrode wand van de woonkamer hangen metalen wandrekken van het merk Pilastro, de keuken heeft een modulaire Bruynzeelkeuken van Piet Zwart en in de slaapkamer staan bedden van Auping met ‘hygiënische’ metalen spiraalbodems. Boven de eettafel hangt de beroemde en nog altijd geproduceerde PH 5-lamp van de Deense ontwerper Poul Henningsen.

De eerste modelwoning van de Westelijke Tuinsteden stond in Slotermeer en was in 1955 ingericht door Johan Niegeman, die in de jaren dertig in Stalins Sovjet-Unie had gewerkt. Daar werkte hij onder meer aan ‘sotsgorods’ als Magnitogorsk, nieuwe socialistische steden waar de Nieuwe Mens gestalte moest krijgen. De sotsgorods werden een faliekante mislukking en Niegeman moest in 1937, net als eerder de communistische architect Mart Stam, de Sovjet-Unie verlaten.

Foto Jordi Huisman

Betere mensen

Ook de Westelijke Tuinsteden waren bedoeld als een soort sotsgorods. Ontwerpers als Niegeman geloofden dat ‘zuiver’ ingerichte woningen betere mensen zouden maken van de bewoners. Mensen die zich omringen met melkflessen en andere ‘neutrale’ industrieel vervaardigde voorwerpen en meubels getuigen van een sterke persoonlijkheid, schreef Goed Wonen: „Zij hebben geen opvallende meubelen nodig in hun interieur om zichzelf tot recht te laten komen. Hoe eenvoudiger de meubelen, hoe beter de mens uitkomt.” Ook zouden functioneel ingerichte en hygiënische woningen leiden tot „een gelukkiger gezinsleven, een harmonieuze opvoeding van de kinderen en een vitale samenleving”.

De modelwoningen vielen lang niet bij alle bezoekers in de smaak. Velen vonden ze ‘kaal’ en ‘ongezellig’. En de degenen die er wel in iets zagen, konden de eenvoudige, maar desondanks dure huisraad meestal niet aanschaffen. Zo bleef het zuiver vormgegeven interieur alleen weggelegd voor een elite die ermee kon getuigen van hun goede smaak.

Museumwoning Van Eesteren. Freek Oxstraat 27, Amsterdam. Info: www.vaneesterenmuseum.nl/museumwoning

Foto Jordi Huisman


Column | De oppaskat van Jan

  • admin
  • November 13, 2024
  • 0

Mijn vriend Jan kwam bij ons eten. Van tevoren zei Willem: „Ik heb echt zin in vanavond. Jan gaat in ieder geval niet zo verschrikkelijk lopen jeremiëren over de toestanden in de wereld.” Daar verheugde ik me ook op, want ik kan er alleen tegen als ik zelf jeremieer.

Jan kwam bij het vallen van de avond binnen, een en al benen en glanzend kaal hoofd. Kaas klom als een kapucijnaapje tegen hem op, nestelde zich op zijn schoot en lispelde dat hij spaghetti carbonara wilde. Die kreeg hij, in een handomdraai door Jan bereid, maar vol en vet en bevredigend. De kaarsen brandden, er werd gegeten, buiten was het zacht novemberweer.

Jan woont in Leeuwarden, maar past in Amsterdam op een kat van achttien jaar oud, die allerlei medicijnen nodig heeft om door de dag te komen. Ik had weinig begrip voor de hele situatie. Een bejaarde kat in het licht van deze tijd vraagt te veel van iedereen, zeker op een avond als deze, die eindeloos moest duren. Ook heb ik mijn vader weleens een ongelukkig kuikentje, wiens hoofd verkeerd om aan zijn lijf zat, bij geboorte de nek om zien draaien. Toen zat het hoofd weer goed, maar daar was dan ook alles mee gezegd.

De kinderen gingen slapen. Willem bracht ze naar boven, aan tafel werd het even stil. Ik begon maar weer eens over het lot van vrouwen over de hele wereld. „Het is de alsof de wapens in je handen van suiker zijn, in een heel stroperige zich eeuwig herhalende droom”, fluisterde Jan en daarna, schel: „We kunnen er helemaal niks aan doen, vergeet die linkse lente.” We deden de gordijnen dicht. Willem kwam naar beneden, we moesten het er toch nog iets langer over hebben, je komt er niet onderuit. Dus vroegen we ons af waarom er zoveel stemmen zich laven aan de steeds grotere chaos, hoe die stemmen iedereen nog verder opdrijven, de waanzin willen laten heersen, de hoofdstad vol geweld en zij, juichend achter hun schermpjes verontwaardiging fingerend. „Het is nu wachten op Gavrilo Princip, en ondertussen verdringen ze elkaar om hem te mogen zijn”, zei ik en was geheel niet ontevreden met mezelf.

Toen begon Jan nonchalant The Waste Land te citeren en daarmee keerden we terug naar onze eigen, voor velen onuitstaanbare, veiligheid van oude teksten, liedjes, luisterend, in stille bewondering. Drie sukkels aan een keukentafel, met een stapel boeken, Medea en Cavalleria Rusticana. Een grote troost, maar één die moeilijk te vinden is, en daarom in het dagelijkse leven steeds verder uit zicht leek te verdwijnen.

De kat moest haar pillen, Jan vertrok even plots als hij gekomen was. Wij zaten nog even. Ik dacht aan Antigone die haar broer wilde begraven tegen de wens van de staat in. Daarna dacht ik aan mijn vader, die weigerde onze dode hond aan de dierenarts af te geven en hem achter in de tuin onder een appelboom begroef.

De volgende dag fietste ik met Kaas en Cléo katerig door onze straat. Op de hoek stond een verwarde man naar duiven te trappen. „Rot op, tyfusbeesten” schreeuwde hij. Toen kreeg hij er eentje onder zijn laars en stond met zijn volle gewicht op het beestje. Ik fietste met kloppend hart door en dacht aan de oppaskat van Jan. Moge het lieve dier voor eeuwig leven.