In Zweden zijn elf mensen aangeklaagd voor het dumpen van kilotonnen afval op 21 plekken, in wat volgens de aanklager „het grootste milieumisdrijf” in vijftig jaar is in het land. Dat maakten de openbare aanklager en de politie donderdag bekend op een persconferentie, aldus Zweedse media.
Spil in de zaak is Bella Nilsson, bijgenaamd de ‘Queen of trash’, die in 2012 het afvalverwerkingsbedrijf NMT Think Pink oprichtte. Handelsmerk: roze vuilniszakken. Dat viel zo op dat de Zweedse krant Dagens Industri haar in 2018 benoemde tot meest veelbelovende ondernemer. Maar het succes duurde niet lang: twee jaar later startte een onderzoek naar ernstige milieucriminaliteit die ze met haar inmiddels ex-man Thomas Nilsson zou hebben begaan. Ze werden gearresteerd – en een maand later weer vrijgelaten – en datzelfde jaar gingen ze failliet. Ook een ‘milieuadviseur’ van het bedrijf werd gearresteerd toen hij onder een valse identiteit naar Malaga probeerde te vluchten.
Branden vanwege afval
Bella – die haar naam inmiddels heeft veranderd in Fariba Vancor – en Thomas Nilsson worden er met negen medewerkers van verdacht flink meer afval te hebben verwerkt dan is toegestaan. Bovendien zouden ze bergen afval illegaal hebben gedumpt in vijftien gemeenten, waardoor branden zijn ontstaan en omwonenden zijn blootgesteld aan giftige stoffen. Tijdens het onderzoek zijn schadelijke hoeveelheden arseen, dioxines, lood, zink, koper en aardolieproducten aangetroffen. Alle verdachten ontkennen schuld.
Volgens hoofdaanklager Anders Gustafsson is het de grootste zaak van de nationale milieupolitie ooit. „We doen al enkele jaren onderzoek naar georganiseerde afvalstortingen en deze zaak is uitzonderlijk qua omvang”, noteert de Zweedse krant Dagens Nyheter uit zijn mond. „Het vooronderzoek alleen al beslaat 45.000 pagina’s.”
Het gedumpte afval zou ongesorteerd bouwafval zijn dat in plastic is gestopt en begraven, als vulmateriaal is gebruikt of in balen is gewikkeld en uit handen gegeven. Volgens onderzoek van dagblad Göteborgs-Posten gaat het om minstens 200.000 ton afval, en vermoedelijk meer omdat er nog steeds afval op verschillende plekken begraven ligt.
De hoofdverdachten, het voormalig echtpaar Nilsson en drie anderen, worden beschuldigd van ernstige milieucriminaliteit. Een persoon wordt verdacht van medeplichtigheid aan een ernstig milieumisdrijf en vijf personen van milieucriminaliteit. De verdediging van Bella Nilsson stelt dat de stoffen ook al eerder in de grond hadden kunnen zitten. Ook stelt de advocaat dat Think Pink een serieus bedrijf was met de benodigde vergunningen en veel milieuadviseurs in dienst.
Aanklager Linda Schön zei tijdens de persconferentie dat bij een pand 48.000 ton afval is opgeslagen. „Het enge aan milieugifstoffen is dat we de effecten vaak niet meteen zien, maar de volgende generatie de prijs betaalt”, zei ze.
Het is nog niet duidelijk wanneer de rechtszaak zal beginnen, die naar verwachting een paar weken zal duren en plaatsvindt in de rechtbank van Stockholm. Er worden 150 getuigen gehoord: verschillende mensen hebben zich bij de politie gemeld met foto’s van wat ze gezien hebben.
Dat het vermeende misdrijf juist in Zweden plaatsvindt, is pijnlijk gezien de groene ambities van het land. De Zweden zijn zeer goed in recyclen en het land is op weg naar een ‘zero waste’-beleid. Onlangs is nog een grote fabriek geopend voor het sorteren van plastic waardoor twee keer zo veel plastic kan worden gerecyled.
Volgens de Zweedse vereniging van afvalbeheer vindt slechts 1 procent van het huisafval zijn weg naar stortplaatsen. Ongeveer 49 procent van het huishoudelijk afval wordt gerecycled, 50 procent wordt verbrand in energiecentrales. De warmte die daarbij vrijkomt wordt gebruikt om energie op te wekken.
