Zijn Nederlandse kerstmarkten veilig? ‘Hier op het Vrijthof kun je nergens snelheid maken’

Het is onmogelijk om je te wapenen tegen elke enkeling met kwaad in de zin, zegt Yvo Gustelings, medeorganisator van de Maastrichtse kerstmarkt, Magisch Maastricht Vrijthof. Hij heeft het over de aanslag op de kerstmarkt in het Duitse Maagdenburg afgelopen vrijdag, waarbij een automobilist inreed op de mensenmenigte. Er vielen zeker vijf doden en meer dan tweehonderd mensen raakten gewond. De markt was afgezet met betonblokken, maar de man gebruikte een doorgang die was opengelaten voor de hulpdiensten.

Ja, je kunt zo’n doorgang óók afzetten met een betonblok, zegt Gustelings. „Maar dan loop je weer meer risico als er bijvoorbeeld brand uitbreekt op de markt. Dan kunnen de hulpdiensten er moeilijker bij.”

Voor iedere locatie maak je weer andere keuzes

Yvo Gustelings
medeorganisator Magisch Maastricht Vrijthof

Alle risico’s uitbannen gaat niet, zeggen Nederlandse kersmarktorganisatoren. Maar ze proberen er zoveel mogelijk uit te bannen. Dat begint met het indienen van een veiligheidsplan bij het aanvragen van de vergunning voor hun markt. Dat is voor grote evenementen verplicht in Nederland. Het plan moet worden goedgekeurd door de gemeente.

„Voor iedere locatie maak je weer andere keuzes”, zegt Gustelings. „Hier rondom het Vrijthof hebben we bijvoorbeeld veel bomen staan, dus we hebben geen betonblokken liggen. Bovendien is het vrijwel onmogelijk om met hoge snelheid het terrein op te rijden, zoals in Maagdenburg gebeurde, want je kunt hier nergens je snelheid maken.”

‘Onzichtbare maatregelen’

Geen van de kerstmarktorganisatoren wil alle getroffen veiligheidsmaatregelen prijsgeven, om, jawel, veiligheidsredenen. Ze willen mensen niet op ideeën brengen. Ze spreken allemaal van „zichtbare en onzichtbare maatregelen”.

Sinds eind vorig jaar stellen de gemeentes Maastricht en Valkenburg strengere veiligheidseisen, omdat de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) het dreigingsniveau van Nederland toen opschroefde van 3 (aanzienlijk) naar 4 (substantieel). Gemeente Den Haag deed dit al eerder door de situatie in Gaza en Israël. Dat heeft ook gevolgen voor de kerstmarkten. „Sindsdien opereren we wat betreft veiligheid op het hoogste niveau”, zegt Ankie Maessen, directeur van de Gemeentegrot in Valkenburg, waarin een deel van de kerstmarkt, genaamd Kerststad Valkenburg, plaatsvindt.

Er is geen concrete aanleiding voor terreurdreiging op de kerstmarkt, zegt de Brusselse politie, maar de beveiliging is wel opgeschaald

Een kerstmarkt in een grot vraagt weer om andere maatregelen dan een bovengrondse kerstmarkt. Zo vindt er bijvoorbeeld een tassencontrole plaats voordat bezoekers de grot ingaan. Dat gebeurt in Maastricht niet, maar daar is wel veel cameratoezicht en lopen veel beveiligers rond.

De andere grote Nederlandse kerstmarkt staat elk jaar op het Lange Voorhout in Den Haag, Royal Christmas Fair The Hague. De markt is helemaal „afgehekt”, zegt organisator Peter Boelhouwer. En op een aantal strategische plekken staan betonblokken. Ook zijn er entreepoorten. Daar wordt geen tassencontrole gedaan, maar het creëert wel een extra „barrière”, aldus Boelhouwer. En ook daar lopen, zoals op de andere kerstmarkten, beveiligers rond, die „goed scannen”.

Boelhouwer wijst erop dat Duitse kerstmarkten vele malen groter zijn dan Nederlandse. Die van hem trekt zo’n zeshonderdduizend bezoekers, net als die in Maastricht en Valkenburg. De grote Duitse kerstmarkten trekken wel miljoenen bezoekers. Die in Maagdenburg zo’n twee miljoen.

Brussel

De kerstmarkt in Brussel, genaamd Winterpret, is qua grootte wél vergelijkbaar met de Duitse markten. Het vijf weken durende spektakel trok vorig jaar vier miljoen bezoekers en staat al jaren in de reislijsten in de categorie ‘beste kerstmarkt’. Er is geen concrete aanleiding voor terreurdreiging op de kerstmarkt, zegt een woordvoerder van de Brusselse politie, maar de beveiliging is wel opgeschaald na de aanslag in Maagdenburg.

„Na de aanslag in Duitsland hebben we de situatie opnieuw bekeken en enkele kleine ingrepen gedaan”, zegt de woordvoerder. Hij wijst op „additionele wegafsluitingen in de vorm van voertuigen die ergens werden geplaatst” en door extra plaatsing van metalen bloembakken. „Van het type waar een boom in staat, die rijd je niet zomaar om.”

Dat de Nederlandse kerstmarkten een stuk kleiner zijn betekent niet dat de organisatoren hun schouders ophaalden bij het nieuws uit Maagdenburg. „Afgelopen zaterdagochtend hebben we even contact gehad met de politie en gemeente om ons ervan te verzekeren dat we niets zijn vergeten”, zegt Boelhouwer. Ook in Maastricht staken ze de koppen bij elkaar, zegt Yvo Gustelings. „We hebben wat extra beveiligers ingezet en iedereen is nóg een stukje scherper.”


Lees ook

Aanslag Maagdenburg plaatst thema migratie bovenaan in Duitse verkiezingscampagne

Tino Chrupalla (vierde van rechts, lichtblauwe sjaal), duovoorzitter van de AfD, in Maagdenburg, zaterdag.