Langs de slingerende asfaltweggetjes van Dalton is het aanbod aan kerken even ruim als gevarieerd. Naast enkele katholieke kerken en baptistengemeentes telt de Amerikaanse industriestad ook tientallen jonge evangelische kerkjes. Met zijn bloeiende tapijtindustrie trekt Dalton, op het groene glooiende platteland van zuidelijk Georgia, al decennia Latijns-Amerikaanse immigranten aan. Zij gaan ter kerke in gebedshuizen met Spaanse namen als ‘Wereld van Vriendschap’ en ‘Huis van de Pottenbakker’.
Een bakstenen pinksterkerkje heeft de pakkendste naam: ‘Jezus 24/7’. Op de dag na de presidentsverkiezingen stroomt de parkeerplaats er rond zeven uur vol voor de woensdagavonddienst. De naam Donald Trump zal in anderhalf uur zang, gebed en bijbelstudie niet vallen. Maar een kleine rondgang onder kerkgangers leert dat de Republikein – die zijn verkiezingswinst voor een belangrijk deel dankte aan de flink toegenomen steun van latinokiezers – kan rekenen op breed enthousiasme.
Zo heeft Juan Duarte (31) vol overtuiging op de ex-president gestemd. De in de VS geboren zoon van Mexicaanse immigranten, had daar vele redenen voor, vertelt hij na afloop van de dienst. Maar nog voordat hij over de economie begint, over Trumps belofte van een streng grens- en uitzettingsbeleid, of het feit dat er tijdens zijn eerste termijn wereldwijd minder oorlog was, noemt Duarte zelf het Republikeinse anti-abortusstandpunt.
„Ik begrijp dat vrouwen over hun eigen lichaam willen gaan en dat ze voor abortus zijn”, legt hij uit, gezeten op een kerkbankje met hemelsblauwe stoffering. „Maar ik geloof zelf dat je het kind een kans moet geven. Wie weet wat het in de toekomst kan worden? Geef het op voor adoptie: hier in onze kerk is er altijd wel iemand die het wil.”
Zelf heeft hij drie kinderen met zijn vrouw, anders dan hij in Mexico geboren. Zij is een van circa 800.000 zogenoemde Dreamers – migranten die minderjarig en zonder de juiste papieren binnenkwamen, maar onder de regering-Obama een gedoogstatus kregen om legaal een leven op te bouwen. Trump poogde deze DACA-regeling in zijn eerste termijn meermaals te beëindigen; rechters blokkeerden dat.
Schoonmoeder
Duartes vrouw is bezig staatsburgerschap te verwerven. Hij beseft dat een nieuwe termijn voor Trump dat lastiger kan maken. Zoals het ook moeilijker kan worden zijn schoonmoeder naar de VS te halen, die haar dochter al vijftien jaar niet heeft gezien. Haar kleinkinderen „kent ze alleen van videobellen, toch niet hetzelfde”.
Toch loopt Duarte warm voor Trumps immigratiebeleid. „Ik vind op zich dat iedereen het recht heeft hier te komen, maar doe het op de correcte manier.” Mensen die al in de VS zijn, zegt hij, „die geen misdaden begaan of geweld plegen of zich met drugs inlaten, die zouden misschien makkelijker staatsburger moeten kunnen worden. Maar de wet is er niet voor niks.”
Dit is wat veel latino’s hoorden, als Trump in zijn van racisme doorspekte campagne sprak over ‘massadeportaties’. „Zij die al papieren hebben en hier al langer wonen, zijn denk ik allemaal voor Trump”, zegt pastor Arturo Soto over zijn congregatie. „Want het verging hen economisch beter onder Trump. Ook al geloven we niet dat hij zelf helemaal christelijk is, hij verdedigt onze waarden het best. Hij is tegen woke, tegen globalisme. Hij is een nationalist, zoals veel latino’s dat ook zijn.”
De helft van zijn gelovigen heeft geen papieren, schat hij. „Ze zijn niet bang, want ze weten – en dat leg ik ze ook uit – dat een politicus zegt wat de mensen willen horen. En de Amerikaan wil horen dat hij veel hispanics gaat deporteren. Maar in werkelijkheid gaat hij dat niet doen. Alle hispanics weten dat hij het over de criminelen heeft. Onze mensen weten dat Trump zélf veel personeel heeft dat latino is.”
In de Mexicaanse bakkerij La Esperanza (de Hoop) is donderdagochtend lang niet iedereen er gerust op dat Trumps gedreig slechts verkiezingsretoriek was. Magaly Pérez is „triest”, zegt de Guatemalteekse, die al 36 jaar in de VS woont maar pas zes jaar terug een verblijfsstatus kreeg. Die verder uitbouwen naar staatsburgerschap gaat nu lastiger worden.
Miriam Serrano (53) vluchtte in 1991 uit Guatemala voor de burgeroorlog, maar wist nooit een verblijfsstatus te regelen. „Kort na onze komst werden er vredesakkoorden getekend en hadden we nergens meer recht op.” Ze bleef toch, en woont en werkt al ruim dertig jaar in de VS. „Al die jaren heb ik belasting betaald, maar ik krijg er niks voor terug. Geen sociale zekerheid, geen zorg.” Altijd als ze de naar de bakker gaat, zegt ze, koopt ze een extra broodje. „Voor de witte zwervers die hier op de stoep zitten.” Ze is „bang” sinds Trumps zege, maar één ding geeft haar hoop: „Nu zo veel hispanics Trump hebben gestemd, zal hij ons misschien ontzien?”
Jacqueline Martínez (21), dochter van Mexicaanse immigranten, is geboren in de VS en kreeg zo automatisch de Amerikaanse nationaliteit. De uitzettingen zullen zo’n vaart niet lopen, denkt ze: „We zijn de ruggengraat van de economie. Het land kan helemaal niet zonder ons.”
Veel bezorgder is ze over ‘Project 2025’, een radicaal-rechts beleidsplan dat de trumpistische denktank vorig jaar presenteerde. Trump nam er afstand van toen Democraten er aandacht op vestigden. Nu hij weer president wordt, zal hij het alsnog uitvoeren, vreest ze. „Ze kunnen anticonceptie en zelfs ivf-behandelingen willen gaan verbieden. Het is echt een pijnlijk moment voor jonge vrouwen.”
De van oorsprong Panamese migrante Dior Faust (54) was juist „uitgelaten” voor het eerst Trump te kunnen stemmen. Ze zag al jaren angstig aan „hoe veel bendeleden uit Zuid-Amerika de grens overstaken. Het was totaal ongecontroleerd”, zegt ze. „Met Trump gaat de Amerikaanse Droom weer leven. Daar kwam ik voor.”
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/11/09110812/web-0911ZATbui_Dalton5.jpg)
Dior Faust is van oorsprong Panamese en was verheugd dat ze dit jaar voor het eerst Trump kon stemmen.
Foto’s: Dustin Chambers
Chaos aan de zuidgrens
Na de coronapandemie werd de zuidgrens met Mexico in de loop van 2023 een chaos. Het al decennia overbelaste asielsysteem raakte verder verstopt: veel migranten mochten bij familie in de VS blijven in afwachting van hun procedure, die jaren kan duren. Pas sinds president Biden in juni een asielstop decreteerde, stopte dit.
Het maakte dat Trumps retoriek over een „open grens” breed aansloeg. Hij betoogde in de campagne dat er onder Biden tussen de 20 en 25 miljoen illegalen het landen binnenkwamen – een grote overdrijving van het werkelijke aantal. Ook beschuldigde hij anti-Amerikaanse regeringen als de Venezolaanse ervan de gevangenispoorten open te zetten om de VS te overspoelen. Meerdere stadjes zouden zijn veranderd in „oorlogsgebieden”. De nieuwkomers „vergiftigen het bloed van de natie” en hij zou ze in „niet eerder vertoonde aantallen” gaan uitzetten.
Dat Trump dit jaar hiermee ook de latino-stem verder aanboorde, was geen verrassing voor Eddie Caldwell, voorzitter van de lokale Republikeinse Partij-afdeling van Dalton. Zijn familie woont al generaties in Dalton en de witte Caldwell spreekt zelf alleen campingspaans („I speak un poco español”) maar voerde veel gesprekken met latino-kiezers. „Zij hebben geen probleem met de aantallen migranten, maar met de illegale immigratie. Als jij zelf tien jaar in de rij hebt moeten staan, het hele proces hebt moeten doorlopen – de taal leren, de Amerikaanse geschiedenis – en je ziet dan mensen binnenkomen die dat allemaal niet hoeven maar wel de overheidssteun krijgen die jij niet kreeg…”
Ook Caldwell werd rijk in de tapijten: hij is eind vijftig al met pensioen en komt bij de afspraak aanrijden in een knalrood BMW-sportmodel. Latijns-Amerikaanse migranten vormen inmiddels de helft van de bevolking in zijn stad. „Ze komen naar deze streek, omdat er altijd werk is.”
Getufte bedsprei
Eind 19de eeuw – Dalton was niet meer dan stipje op de kaart – gaf een vijftienjarig meisje genaamd Catherine Evans Whitener haar broer voor zijn huwelijk een getufte bedsprei cadeau. Iedereen vond deze zo mooi, dat ze er al snel meer ging maken. Het hele dorp sloeg aan het tuften, een techniek waarbij lusjes garen of wol door een doek worden getrokken. Dit trok duizenden nieuwkomers aan en het plaatsje groeide vorige eeuw onstuimig.
Het maken van bedspreien ging over in het machinaal weven van tapijten, al dan niet hoogpolig. Inmiddels noemt Dalton zich trots de Carpet Capital of the World: een groot deel van de wereldproductie komt uit deze hoek van Georgia. Voordat de techindustrie in Silicon Valley explodeerde, had Dalton de meeste miljonairs per vierkante kilometer van de hele VS.
De ogen van partijman Caldwell beginnen te glimmen als hij vertelt over een ander curieus lokaal wapenfeit. Dalton werd in de jaren tachtig en negentig de echtscheidingshoofdstad van de VS, toen veel nieuwe rijken hun vrouwen inwisselden voor een fotomodel of schoonheidskoningin. „Al die miljonairs dat trok natuurlijk bepaalde vrouwen aan”, zegt hij. Ook zakenman Donald Trump leerde Dalton op die manier kennen: in 1990 dumpte hij zijn eerste vrouw Ivana voor zijn maîtresse Marla Maples, een voormalige Miss Resaca Beach die in Dalton was opgegroeid.
Trump sleepte in Dalton niet alleen zijn tweede vrouw, maar ook zijn tweede termijn binnen, wijst de voorlopige uitslag op countyniveau uit. De Republikeinen kregen er bijna 4 procentpunt bij vergeleken met vier jaar geleden.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/11/09110809/web-0911ZATbui_Dalton3.jpg)
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/11/09110559/data124178720-05849c.jpg)
Dalton prijst zichzelf aan als ‘Carpet Capital of the World’
Foto’s: Dustin Chambers
Latinomannen kregen dit jaar uit feministische hoek de kritiek dat ze niet op Kamala Harris wilden stemmen omdat ze een vrouw is. Gedetailleerde uitslagenkaarten van 2020 en 2016 lijken dat te weerspreken. In 2016 was Trumps tegenstander ook een vrouw (Hillary Clinton), waarna hij in 2020 werd uitgedaagd door een man (Joe Biden). Toch vergrootte Trump ook toen zijn electoraat in oostelijk Dalton – in de volksmond ‘Little Mexico’ geheten, tegen de landelijke en lokale trend in.
De latino’s van Dalton lopen dus al langer over naar Trump, of weg van de Democraten. Die partij rekende er juist op dat deze groep, in meerdere staten de grootste minderheid, nog decennia een trouw kiezersblok zou blijven. Maar volgens de Venezolaanse fiscalist Zeucis Martínez is dat een misvatting, legt hij uit in zijn belastingkantoortje Tax USA. Hij was zelf een Democraat en stemde in 2008 nog op Obama, totdat die begon te onderhandelen met Cuba, een bondgenoot van het Venezolaanse regime. „Je onderhandelt niet met terroristen”, stelt hij fel.
Als Trump praat over het vervolgen en opsluiten van politieke rivalen of de aanklagers die zaken tegen hem openden, hoort Martínez geen echo van Nicolás Maduro, de autocraat die in zijn geboorteland duizenden politieke gevangenen maakte. Hij hoort een krachtig leider die zich niet laat tegenwerken. „Als mensen je proberen te slopen en naar beneden te halen, op een niet eerlijke wijze, dan zou ik ze ook in de gevangenis gooien.”
Niet alleen latino’s die vluchtten uit linkse dictaturen als Cuba of Venezuela zullen in de VS gaan opschuiven naar rechts, voorspelt hij. „Zodra latino’s hier een paar jaar zijn, beginnen ze te begrijpen hoe het politieke systeem echt werkt.”
