
Zes soorten verkiezingsposters: van de gehypete populistische tot de misplaatste gemakzuchtige

‘Het is toch een beetje gek, dat mensen gaan lopen”, zegt Bright uit Liberia die meedoet aan de Vierdaagse van Nijmegen. „Ik bedoel, waarom zou je gaan lopen? Als je vlucht, loop je honderden kilometers.” Ja, waarom lopen deze week 45.000 mensen vrijwillig door Gelderland – een uitputtingsslag van vijftig kilometer per dag? Het gevoel van de Vierdaagse (NPO 1) probeert hier antwoord op te geven.
Bright uit Liberia maakt deel uit van de internationale groep van Mo. Die vond de Vierdaagse nogal wit dus probeert hij de wandeltocht wat inclusiever te maken. Mo ziet deelname aan het nationale evenement als middel om opgenomen te worden in de Nederlandse gemeenschap. Als je de Vierdaagse hebt volbracht, moet je een Nederlands paspoort krijgen, grapt Bright.
Veel geportretteerde deelnemers hebben een donkere tijd achter de rug en zien de wandeltocht als een overgangsritueel naar betere tijden. Wat dat betreft lijkt het tv-programma op de kruisweg in The Passion. Elly is honderd kilo afgevallen en heeft een nieuwe knie. Jasmin en Thomas lopen mee uit eerbetoon aan hun overleden vader. Alleen de roodharige Hanna heeft niets meegemaakt. Ze is gekomen om een van de zesduizend soldaten aan de haak te slaan. Als ze een uniform ziet langskomen, smacht ze: „Neem me mee… neem me mee …”
De liefde schudde weer zijn lelijke kop in B&B Vol Liefde (RTL 4). De eerste breuk van het seizoen is een feit. Kasteelheer Illya wordt steeds grimmiger naarmate hij meer gebreken ontdekt aan de Brabantse Kim. Ze deelt niet zijn liefde voor tuinieren en koken. Hij wordt ook chagrijnig van haar „kinderhumor”. Zo schopt ze hem tegen zijn kont als hij gebukt een plantje plantte. Ja, dat is ook irritant. Illya: „Tuinieren vind ik jammer, die humor vindt ik jammer; dat zijn allemaal puntjes.”
Ook bij de 75-jarige weduwe Magda en de Amsterdamse Fons begint het verschil in tempo en temperament op te spelen. Fons verschijnt laat aan het ontbijt, ongewassen en in kamerjas. Zo loopt Magda’s vaste dagschema in het honderd! Hij praat eindeloos over het bereiden van paddestoelen terwijl Magda wil dat hij haar belangstellende vragen stelt. Ook allemaal puntjes, vindt ze.
De kandidaten, vrijwel allemaal vijftigplussers, runnen in hun eentje een B&B in het buitenland. Ze hebben hun eigen leven en sterke ideeën over hoe dat geleefd moet worden. Dat vraagt van de verse liefdeskandidaten een enorme buigzaamheid. Ze moeten volledig opgaan in het leven van de ander en ook nog goed kunnen raden wat diens verlangens zijn.
Nog meer liefdes-tv waar je vrolijk en warm van wordt. Het Amerikaanse realityprogramma Jay and Pamela (TLC) volgt twee geliefden die graag willen trouwen en op zichzelf willen wonen. Het probleem: ze hebben osteogenesis imperfecta type 3, ook bekend als de brozebottenziekte. Ze zijn één meter lang en zitten in rolstoelen. Iedere week breken ze iets.
Hun zeldzame aandoening maakt het leven moeilijker maar ze slaan zich er met humor en levenslust doorheen. In de eerste aflevering checken ze de bruiloftszaal waar ze vooral geïnteresseerd zijn in de wc. Is die wel toegankelijk genoeg? Ontroerend is de scène waarin Pamela jurken gaat passen. Say Yes tot the Dress maar dan met een bruid van één meter.
Het grote probleem is niet hun aandoening. Sinds Pamela bij Jays ouders inwoont heeft ze haar eigen ouders niet meer gezien. Die keuren het huwelijk af. Pamela heeft haar hele leven zichzelf als „een last” gezien. Ze heeft het gevoel dat haar ouders haar op de stoep van Jays ouders hebben gedumpt. Nu ze gaat trouwen is familie juist zo belangrijk.
Zullen de ouders van Pamela toch op de bruiloft verschijnen? Moet de Amsterdamse Fons ook vertrekken? Vindt de roodharige Hanna de soldaat van haar dromen? Blijf kijken.
De Slag bij Hastings is een van de meest bepalende gebeurtenissen in de Engelse geschiedenis. De slag markeert het begin van de Normandische overheersing onder Willem de Veroveraar, die de (laatste) Angelsaksische koning van Engeland, Harold II, in 1066 versloeg. Dat jaartal is diep in het Engelse geheugen gegrift. Dat de strijd al kort daarna op een 68,80 meter lang borduurwerk als stripverhaal avant la lettre in beeld werd gebracht zal daarbij geholpen hebben. Duizenden toeristen, vooral uit het Verenigd Koninkrijk, komen jaarlijks naar Normandië om het ‘Tapijt van Bayeux’, sinds 2007 UNESCO-werelderfgoed, met eigen ogen te zien.
Het is begrijpelijk dat de Franse president Emmanuel Macron dit unieke kunstwerk inzet voor diplomatieke doeleinden. Culturele diplomatie is een vaste waarde van de Franse soft power. Macron, vorige week op staatsbezoek, maakte daarom in Londen bekend dat Frankrijk het tapijt vanaf september voor een jaar uitleent aan het British Museum. Het 350 kilogram zware werk wordt eind augustus opgerold en per trein via de Kanaaltunnel – op zichzelf al een mooi symbool van de entente cordiale – naar Londen overgebracht.
Al sinds het Brexit-referendum probeert Frankrijk de samenwerking met het VK, vooral op militair strategisch gebied, te verstevigen. Door de toegenomen dreiging vanuit Rusland (en Duitse wankelmoedigheid op defensiegebied) is de noodzaak daarvan steeds dwingender geworden. Bij het staatsbezoek kwamen beide kernmachten tot voor heel Europa nuttige afspraken over het bundelen van de nucleaire afschrikking nu veiligheidsgaranties van de VS minder solide lijken. Ook is tot een proef besloten die migranten moet ontmoedigen om met gammele bootjes het Kanaal over te steken. Maar het cadeautje uit Bayeux voerde de boventoon.
Vraag is wel of het zo’n verstandig idee is om een bijna duizend jaar (!) oud kunstwerk te verslepen. Het tapijt hing oorspronkelijk (vanaf 1077) in de kathedraal van Bayeux en heeft sinds de Middeleeuwen eigenlijk maar twee keer gereisd, beide keren naar Parijs: door Napoleon, die – oh ironie – bang was voor een Engelse invasie, en in de Tweede Wereldoorlog door de Duitse bezetter. Tussen 1981 en 1983 is het werk gerestaureerd, waarna het zijn definitieve plek kreeg in een eigen museum in Bayeux. Toen Macron in 2018 al eens voorstelde om het uit te lenen, oordeelden conservatoren en restaurateurs dat de risico’s van een verre reis te groot waren. Nog maar drie jaar terug stond het museum in Bayeux zelf ook nog op dat standpunt.
Dit soort waarschuwingen bleef nu uit, mede omdat het museum gerenoveerd moet worden en het tapijt dus sowieso uit de vitrine gaat. Het Élysée was ook niet erg ontvankelijk voor bezwaren. „Decennialang hebben we ons best gedaan om niet in de positie te komen dat we het Tapijt van Bayeux uit moesten lenen”, zei Macron. „We wisten altijd experts te vinden die tot in detail konden uitleggen waarom uitlenen een slecht idee was. En geloof me, dat hadden we weer kunnen doen.” Die toon getuigt van dédain voor mensen die er verstand van hebben en kunstschatten voor de eeuwigheid proberen veilig te stellen, vinden Franse kunstkenners niet geheel ten onrechte.
Het Tapijt van Bayeux is tastbaar bewijs van een gedeelde Europese cultuur waar ook het VK onmiskenbaar deel van uitmaakt. Het is goed dat de Fransen het ‘Perfide Albion’ in onstuimige geopolitieke tijden inmiddels genoeg vertrouwen om niet alleen nucleaire afspraken te maken maar ook om waardevol erfgoed aan uit te lenen. Om dat punt te maken was deze precaire verhuizing liever niet nodig geweest.
Lees ook
Lees ook: Waarom leent Frankrijk nu wel wereldberoemd middeleeuws Tapijt van Bayeux uit aan Engeland?
De hele Evertsentraat is ondergraven met rattenstelsels – trek maar eens een stoeptegel omhoog. Zo nu en dan verzakt een achtertuin en de ratten komen binnen door de kieren van de tochtige jaren vijftig-woningen of via een losse regenpijp. Overbuurman Dion heeft z’n visboot van 300 euro in de kelder al moeten wegdoen, Aafke (33) alle babyspullen. En de woningbouw kun je bellen wat je wilt, er verandert niks.
In Heerlen-Noord moet je er zelf iets van maken. En natuurlijk heeft Aafke getwijfeld toen ze twee jaar geleden met haar gezin hierheen kon verhuizen. Heerlen-Noord, in armoedeval geraakt na de sluiting van de mijnen, heeft al geen beste naam en de wijk Weggebekker, waar zij en haar man – beiden afgekeurd – een huurhuis konden krijgen, zowat de slechtste van het land.
Van de 420 inwoners leeft ruim de helft van een uitkering. Van ver buiten Limburg verhuizen mensen hierheen omdat alleen in deze wijk een huurwoning nog betaalbaar is. En daarna trekken ze ook weer snel weg. Nergens is de uitstroom van bewoners – 77 procent in de afgelopen tien jaar – zó groot.
Een schone en veilige omgeving is het enige dat Aafke voor haar twee jonge kinderen wenst. Dat ze kunnen stoepkrijten en touwtjespringen. Vallen! Breek een arm, desnoods! Alles beter dan thuis achter die schermpjes. Ze wil dat haar kinderen zorgeloos opgroeien en is daar vanwege haar eigen verleden – „loverboy-circuit” – extra alert op.
Alleen, krijg het maar eens voor elkaar. In de meeste buurten houden ze van groen, in de Evertsenstraat hebben ze juist liever wat minder. Wijzend: „Je moest eens weten wat er allemaal in die bosjes verdwijnt”. En neem de strook met moestuinen aan het einde van de straat. Toen haar opa hier woonde trok ’ie er joekels van bloemkolen uit. Nu vind je er vaten met onbestemde inhoud. Spuiten, condooms. En laatst een gewonde jongeman. Aafke: „Ik zou er nog geen aardappel durven poten”.
Van de drugshandel een paar huizen verderop had ze niet eens geweten. Nu hangt er een briefje van de gemeente: „Pand gesloten wegens…”. En toen laatst aan de overkant een wietplantage werd ontmanteld, hield ze haar kinderen binnen.
In de meeste buurten willen ze meer groen, in de Evertsenstraat juist wat minder
Maar hé, je moet er zelf iets van maken.
Het begon met Richard die de trampoline van z’n dochter op het openbare grasveld tussen de huizen had neergezet. Daarna plaatste ook Dion er een stel trampolines bij; had ’ie ergens gratis opgehaald. Peter en Miranda: een picknicktafel. Het Syrische gezin: de glijbaan uit hun achtertuin. En ook Aafke en haar man verplaatsten hun glijbaan van achter naar vóór.
En voor het eerst in jaren spelen alle kinderen van de Evertsenstraat weer buiten. Ouders houden elkaars kroost in het oog en de buurtbarbecue laatst was eindelijk weer druk bezocht. In de schutting met Aafkes directe buren, die aanvankelijk wilden verhuizen, zit nu zelfs een poortje naar elkaars achtertuin.
Doorpakken nu. Vorige week heeft Aafke de gemeente gebeld en een aanvraag ingediend voor drie handprikkers, prullenbakken en een speeltoestel. En kijk eens naar de reacties in de buurtapp. Meerdere hartjes. ‘Goed bezig.’ En: ‘Als we het samen doen komt helemaal goed’.
Freek Schravesande doet elke donderdag ergens vanuit Nederland verslag.