N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Jongeren op social media zijn net iets te dol op de persoonlijkheids-tool Myers Briggs Type Indicator, ziet Sarah Meuleman.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data97069347-2d06e1.jpg)
‘Mam, ik denk dat ik last heb van PTSD.” Verontrust kijk ik naar mijn twaalfjarige die reageert op mijn vraag of ze haar kamer eindelijk wil opruimen. Ze vervolgt ernstig: „Ik ben gevoelig voor PTSD want ik ben een echte ISFP.” Eh…
Introvert, senser, feeler, perceiver (ISFP) is één van de types volgens de Myers Briggs Type Indicator, een psychologische tool die persoonlijkheden onderscheidt op basis van vier dichotomieën in zestien vierlettercombinaties. MBTI baseert zich op de leer van Jung, is wetenschappelijk omstreden en razend populair bij generatie Z. Jongeren op social media beschouwen MBTI als hét hulpmiddel om zichzelf en anderen te begrijpen. Ze spiegelen zich aan het persoonlijkheidstype van hun idolen – de MBTI’s van zowel Taylor Swift als Spiderman zijn ‘bekend’.
Zelftests
Terwijl uit onderzoek blijkt dat de psychologische effecten van TikTok niet bijster positief zijn, wordt er op TikTok zélf enthousiast gepsychologiseerd. Ook YouTubers praten honderduit over (hun) psychologische aandoeningen en adviseren zelftests waarvan de resultaten uitvoerig onder hun volgers worden besproken.
Op zich van alle tijden dat jongeren op zoek zijn naar hun identiteit, maar deze hype gaat verder dan een type. Er wordt niet alleen geanalyseerd, maar ook uitgebreid gediagnostiseerd en gepathologiseerd. Er zijn tests voor een breed scala aandoeningen die mijn dochter bij haar dubieuze diagnose brachten. Post Traumatic Stress Disorder is een syndroom dat bekendheid verwierf onder soldaten die terugkeerden van de frontlinie in Vietnam. Help. Mijn dochter van twaalf herkent zich in een oorlogsveteraan.
Met heimwee denk ik terug aan ouwe Phil. Doctor Phil, dat was toch een soort van aapjes kijken, een ontplofte GTST. Dat we psychologische aandoeningen tegenwoordig bij de naam kunnen en durven noemen is wellicht Phils erfenis, maar daar is het niet gestopt. We zijn ongemerkt allemaal ‘Phils’ geworden en diagnosticeren erop los. Dat doen we onder het mom van neoliberaal getinte zelfontplooiing. De zelfhulpindustrie is groter en machtiger dan ooit: de mindfulness-cursussen, coaches en boeken zijn niet aan te slepen.
We ontspannen met een testje dat niet te diep mag gaan, want écht in jezelf kijken, is bepaald geen amusement
Er is maar één conclusie mogelijk: zelfhulp is tegenwoordig entertainment. We lezen een emanciperend boek als troost en ontspannen met een testje dat niet te diep mag gaan, want écht in jezelf kijken, dat weet iedereen, is bepaald geen amusement. Uit die testjes halen we doorgaans wat we willen zien en zo blijkt de hedendaagse zoektocht naar zelfkennis vooral een diep verlangen naar zelfbevestiging.
Niets mis met zelfbevestiging. Ik gun mijn dochter die bevestiging en toch maak ik me zorgen. Waar Phil nog doctor was, waar de meeste zelfhulpboeken en coaches ergens een professionele grondslag hebben, zijn de TikTokkers en YouTubers die generatie Z psychologisch adviseren doorgaans amateurs. In hun handen liggen de zieltjes van de toekomst en aan disclaimers doen ze niet. Dus maak ik mijn kleine veteraan duidelijk dat al die tests nauwelijks betrouwbare informatie opleveren. Ze knikt. Ik betwijfel of de boodschap landt. Daarna vraagt ze of ik denk dat ik ook een ISFP ben? „Ik ben MAMA”, zeg ik. „En ruim nu je kamer op.”
