De 87-jarige Woody Allen ziet er fragiel uit op het filmfestival van Venetië waar zijn vijftigste film in première is gegaan: een ooglid dat dichtvalt, gekromde rug, een vale teint. Maar zodra de Amerikaanse regisseur vragen begint te beantwoorden, vergeet je die fragiliteit. Allen praat wat trager en behoedzamer, maar weet perfect wat hij wil zeggen en de ex-komiek lardeert zijn antwoorden nog steeds met droogkomische observaties en kwinkslagen. Zo grapt hij op de persconferentie naar aanleiding van filmtitel Coup de Chance (toevalstreffer) dat hij zelf vindt dat hij in zijn leven enorm veel geluk heeft op werk-, gezondheids- en relatiegebied. Tot nu toe. „Maar het is vroeg op de dag.”
Coup de Chance is Allens eerste volledig Franstalige film, mét alleen Franstalige acteurs. Verschillende malen benadrukt hij in Venetië dat hij altijd al idolaat was van Franse filmmakers en nu zijn kans zag om zelf „een Europese filmmaker te worden”. Maar iedereen weet dat Allen in de VS bij financiers, distributeurs én veel acteurs persona non grata werd door oude beschuldigingen over vermeend misbruik van zijn toen zevenjarige adoptiedochter. Die kwamen mede door #MeToo opnieuw onder de aandacht.
De zaak tegen Allen werd indertijd geseponeerd, maar het filmfestival van Cannes liet dit voorjaar Coup de Chance aan zich voorbij gaan omdat controverse „alles zou overschaduwen”. En officieel is er nog niemand gevonden die de film in de VS zal uitbrengen.
In Venetië werd in september wél de rode loper voor Allen uitgerold. En er volgden naast kleinschalig protest buiten de filmzaal, ook een staande ovatie én veel enthousiaste recensies achteraf. Zelfs Angelsaksische media als Variety waren gecharmeerd door de film die wat doet denken aan Allens beste werk als Crimes and Misdemeanors (1989).
Liefde, lust en moord
Coup de Chance, een verhaal over liefde, lust en moord in de Parijse elite, is vederlicht en onderhoudend. Maar als Allen na de persconferentie journalisten in kleine groepjes te woord staat – horen is soms lastig voor de tachtiger – noemt hij het „een bonus” dat mensen zijn film zo amusant vinden. Het was aanvankelijk immers niet zijn doel een komedie te maken. Het leek hem gewoon boeiend een scenario te schrijven over een vrouw met een rijke, invloedrijke echtgenoot die erachter komt dat zij een affaire heeft. Allen: „Een man die haar minnaar kan laten elimineren, niet door hem in elkaar te slaan of neer te schieten, maar door hem simpelweg te laten verdwijnen, door hem in zee te dumpen.” Die opzet levert volgens Allen een interessante vrouwenrol op: „Want zij zou niets kunnen doen of zeggen uit angst dat haar affaire uitkomt.”
Voor Coup de Chance had Allen oorspronkelijk twee Amerikaanse personages die in Frankrijk woonden in gedachten, vertelt hij in Venetië. Maar bevriende acteurs die hij opbelde voor deze rollen, konden volgens hem niet alles laten vallen en naar Europa komen. Allen: „Toen kreeg ik de inval om de film maar helemaal in het Frans te maken. Dat zou ook een cadeautje voor mezelf zijn. ”
Dat hij zelf slechts een paar woorden Frans spreekt, was volgens de Amerikaan geen probleem. „Het is niet moeilijk om te zien of iemand goed of slecht acteert, ook bij een Japanse film zie je meteen wie de goede en slechte acteurs zijn.” Het enige obstakel was dat hij zijn acteurs ook altijd aanmoedigt om te improviseren. Allen: „Op die momenten zag ik dat de emoties goed zaten, maar begreep ik niet wat ze zeiden. Maar als ik dan bij iemand navroeg of ze niets verschrikkelijk hadden gezegd, bleek dat ze gewoon hun eigen idioom hadden gebruikt en mijn ideeën wel overkwamen.”
De ‘jongeman’
De casting van Coup de Chance lijkt cruciaal voor het succes van de film – de Franse acteurs slagen er wonderwel in om de vertaalde teksten van Allen bijna hetzelfde jazzy gevoel mee te geven als zijn Engelstalige teksten. Toch komt Allen in Venetië niet bijster geïnteresseerd over in de Franse vervangers van de Hollywoodsterren uit zijn eerdere films. Allen: „Ik kende geen van de Franse acteurs vooraf, maar keek in New York talloze castingvideo’s.” Hoewel hij vol lof is voor de acteurs die uiteindelijk werden geselecteerd – „ze waren getalenteerd, aardig én ik hoefde achteraf niets belangrijks te reshooten” – kan hij zich tijdens het gesprek hun namen niet herinneren. Hij verwijst naar de acteur die de geëlimineerde minnaar speelt en in talloze scènes zit, Niels Schneider, met „de jongeman”.
Waar lette Allen dan wel op? Volgens actrice Lou de Laâge, die overspelige echtgenote Fanny speelt, kreeg ze pas een scenario toegestuurd, nadat Allen had geverifieerd of ze nog steeds lange haren had. Allen: „Ik wilde dat zij iemand was die er, als ze getrouwd is, rijk, elegant én koud uit kon zien, maar dat ze ook kon terugkeren naar iets meer schoolmeisjesachtig in een sweater en met losse haren.” Voor Fanny’s moordende echtgenoot zocht Allen iemand die „niet alleen een crimineel was, maar ook charmant tijdens gesprekken en van haar kon houden”.
Dat zijn eerste Franstalige film niet werd geselecteerd voor Cannes, doet Allen weinig. „Ik ben sowieso niet zo’n liefhebber van festivals en dit soort interviews. Ik ga er alleen heen omdat producenten het vragen.” Al blijkt er ook nog een andere reden te zijn: Zijn vrouw Soon-Yi Previn houdt van reizen en winkelen, in Allens woorden is ze „een professionele shopper”.
Allen wijst erop dat hij en Previn volgende maand 25 jaar getrouwd zijn, ze traden in het huwelijksbootje in Venetië. Toen Allen een affaire kreeg met haar, had hij een relatie met haar adoptiemoeder, actrice Mia Farrow. Farrow vond naaktfoto’s van haar toen 21-jarige dochter bij de 56-jarige Allen thuis. De hele zaak werd indertijd breed uitgesmeerd in de tabloids én onlangs opgerakeld in HBO’s vierdelige miniserie Allen v. Farrow. Allen: „Iedereen zei indertijd dit is zo’n vreemd huwelijk, hij is zo veel ouder dan zij, dit kan nooit goed zijn. Zij zou misbruik maken van mij of ik zou misbruik maken van haar. Maar we hebben het heel goed, we houden van elkaar en hebben twee dochters.” Het hele gezin is ook in Venetië aanwezig. Het geheim van hun huwelijk volgens Allen: „Ik doe alles wat ze zegt, zodra ze dat zegt.”
Lees ook
de recensie van ‘Coup de chance’
Tijdens het werken aan Coup de Chance ontstond kort het gerucht dat dit Allens laatste film zou zijn. Ook in Venetië verzucht de regisseur dat het hem enorm veel energie kost om steeds opnieuw voldoende geld bij elkaar te sprokkelen. Maar dat was altijd al het lastigste onderdeel van zijn werk, legt hij uit, en is de afgelopen jaren niet veranderd. „Omdat ik bepaalde regels volg: ik laat financiers bijvoorbeeld nooit op voorhand het script lezen en ze hebben geen invloed op wie ik cast. Daar houden ze niet van.”
Maar aan stoppen lijkt hij op het Lido niet te denken. Hij hint tijdens de persconferentie zelfs op een „goed idee” voor een film in New York. „Dus als er een gek uit de schaduw stapt, mijn film daar wil financieren én aan al mijn eisen wil voldoen – dus mij gewoon geld geeft en vertrekt, dan maak ik een film in New York.” Het succes van Coup de Chance in Venetië lijkt die mogelijkheid wel weer een stapje dichterbij te brengen.
