„De wereldhandel dreigt te verzanden in een groeiend web van invoertarieven en andere handelsrestricties. Deskundigen zijn bezorgd dat een nieuwe golf handelsoorlogen voor de deur staat, die tot nog meer ellende kan leiden”, schrijft collega Eline Nugteren.
Lees hier haar stuk over de afnemende relevantie van de WTO.
Lees ook
Wereldhandelsorganisatie WTO verliest haar relevantie
Vijfenveertig minuten geduld, één bevlieging met twee subtiele kapbewegingen en een strak schot in de verre hoek. Op slag van rust gooide Vivianne Miedema met een schitterend doelpunt de openingswedstrijd van het EK tegen Wales van het slot. Een bevrijdende goal die de Oranjevrouwen inspiratie gaven voor een veel trefzekerder tweede helft.
En ook: een memorabel moment voor de 28-jarige spits zelf. In haar 126ste interland maakte de 28-jarige Miedema haar honderdste doelpunt. Een bevestiging van haar wereldklasse en van definitief vormherstel na een moeizaam seizoen bij haar club Manchester City en bij Oranje. Ze was vaak langdurig geblesseerd.
De openingsscore van Miedema in de extra tijd kwam op het juiste moment: na een eerste helft waarbij Nederland weliswaar goed voetbal speelde en beslist domineerde maar zelden echt dreigend was. In een vrijwel uitverkochte Allmend Stadion in Luzern (ruim 14.000 toeschouwers) wist Wales lang strijdend stand te houden, gesteund door grote schare van luid zingende meegereisde supporters.
Meer kansen in tweede helft
Aan het begin van de tweede helft was Oranje aanzienlijk effectiever. Miedema had het team vleugels gegeven. Binnen een kwartier stond het al 3-0 – doelpunten van rechtsbuiten Victoria Pelova en de opkomende linksback Esmee Brugts. Er volgden nog veel meer grote kansen, schoten op de lat, een afgekeurd doelpunt – het bleef 3-0.
Een knappe zege die ook bondscoach Andries Jonker bevrijding heeft bezorgd – en opluchting. In aanloop naar het toernooi in Zwitserland heeft de Amsterdammer grote druk op zijn team gelegd. Toen hij in januari van de KNVB-directie te horen kreeg dat zijn contract na het EK tegen zijn zin in niet wordt verlengd schroefde hij de ambitie op. „We gaan voor de titel.”
Om dat te bereiken moest en zou de openingswedstrijd worden gewonnen. In poule D is Wales op papier de zwakste tegenstander; de volgende wedstrijden zullen aanzienlijk lastiger worden. Woensdag volgt titelhouder Engeland in Zürich, volgende week zondag Frankrijk in Bazel.
Lees ook
Jonge meiden haken af bij voetbal: ‘Dat is toch een jongenssport?’
In een lastig te volgen redenering zorgde Jonker aan de vooravond van het openingsduel voor veel verwarring. Waar hij maandenlang de kwestie rond zijn onvrijwillige vertrek had willen laten rusten, vertelde hij vrijdag in een lang interview met de NOS dat hij door dat gebrek aan vertrouwen had overwogen om nog vóór het EK op te stappen. Zelfs nog recent, toen Oranje eind mei en begin juni twee matige wedstrijden in de Nations League had gespeeld (4-0 verlies tegen Duitsland, 1-1- tegen Schotland).
Het leidde bij de volgers van Oranje, en vermoedelijk ook bij de selectie, tot gefronste wenkbrauwen. Waarom rakelde hij de kwestie weer op, terwijl het toernooi al begonnen is? Op een persconferentie op vrijdag zei Jonker dat hij dat heel bewust heeft gedaan, om de spelers op scherp te zetten en „tot op het bot te motiveren” voor de wedstrijd tegen Wales. „Het is een van de dingen die ik heb bedacht om de ploeg bereid te laten zijn om voor elkaar en met elkaar door de muur te laten gaan tijdens dit toernooi.”
Stemverheffing als Van Gaal
Op vragen over zijn uitspraken antwoordde Jonker geïrriteerd. Hij oogde minder ontspannen dan gebruikelijk en bleek overgevoelig voor kritiek. Tegen een journalist die hem verweet „een poppenkast” op te voeren, viel hij als zijn oude leermeester Louis van Gaal persoonlijk en met stemverheffing uit.
Dat zijn speelsters een dag later inderdaad hebben laten zien wat hij van ze vraagt – met aantrekkelijk voetbal een klinkende overwinning boeken – zal Jonker hebben gesterkt in zijn geloof dat hij binnen het team niet voor ruis, maar juist voor eenheid heeft gezorgd. Hij is er nog altijd van overtuigd dat Nederland er ook de kwaliteiten voor heeft – als iedereen fit is.
Ook op dat punt kan Jonker hoop putten uit de eerste wedstrijd. Dat matchwinner Miedema het langer dan een uur volhield – ze werd in de 70ste minuut gewisseld – was bemoedigend. Sinds haar blessureleed had ze niet langer dan een uur gespeeld. Na afloop van de wedstrijd zei de topscorer van Oranje geëmotioneerd dat ze bang was geweest opnieuw een groot toernooi te moeten missen. Twee jaar geleden haakte ze door een kruisbandblessure af voor het WK in Australië en Nieuw-Zeeland. Dit jaar was het weer „heel spannend” geweest, vertelde ze, of ze op tijd fit genoeg was om mee te gaan naar Zwitserland. Om haar herstel te bespoedigen had ze vorige maand zelfs een fysiotherapeut mee naar haar vakantiebestemming genomen.
Medisch gezien was deelname aan het EK voor haar vervanger in het veld nog veel spannender. Lineth Beerensteyn maakte voor het eerste sinds eind april weer speelminuten. Sinds ze een blessure opliep kwam de spits van Vfl Wolfsburg niet meer in actie. Ze trainde afgelopen dagen al wel mee met de groep maar was kennelijk nog niet geheel hersteld om in de basis te beginnen, laat staan een gehele wedstrijd te spelen. Beerensteyn was direct gevaarlijk in de punt van de aanval. Ze raakte eenmaal het zijnet en schoot ook een keer raak – maar stond toen buitenspel.
Bondscoach Jonker toonde zich na afloop „heel tevreden” met de eerste overwinning van het Nederlandse elftal. Hoewel hij wel wat meer doelpunten had willen zien – „maar de lat en de paal zaten niet mee” – zei hij dat zijn team precies heeft gedaan wat hij met ze had afgesproken. „Wat ze vandaag hebben laten zien, is wat we willen laten zien.”
Lees ook
Technischer, tactischer en accurater: het vrouwenvoetbal lijkt in weinig meer op het spel van tien jaar terug
Er waren high fives bij de Nederlandse ploeg Visma-Lease a Bike (LAB), er werd gevloekt bij het Belgische Soudal Quick-Step, en titelverdediger Tadej Pogacar verzuchtte dat hij blij was dat de dag voorbij was.
De eerste etappe van de Tour de France zou een dag worden voor de sprinters, en er kwam met de Belg Jasper Philipsen van Alpecin-Deceuninck ook een sprinter als winnaar. Maar verder ging het zaterdagmiddag na afloop bij de teambussen op de Façade de l’Esplanade in Lille over alles behalve de sprinters.
Geheel tegen de verwachtingen in maakten de klassementsrenners er met behulp van de wind die over de Noord-Franse platteland joeg gelijk een veldslag van. De conclusie na bijna vier uur fietsen: voor podiumkandidaten Remco Evenepoel (Soudal Quick-Step) en Primoz Roglic (Red Bull-Bora-Hansgrohe) kan na een dag de achtervolging al beginnen.
Vooraf werd vooral gevreesd voor grote valpartijen. Voor het eerst sinds 2020 lag er voor de eerste Tour-etappe een vlak parcours klaar waarmee sprinters en hun ploegen uit de voeten konden. Met de beloning van de gele trui in het verschiet was de verwachting dat het kleunen en duwen zou worden in het peloton in gevecht om de beste positionering voor de massasprint richting de finish. In het verleden leidde dat vrijwel altijd tot massale crashes.
Dit keer viel het mee, al was er wel een pijnlijke botsing tussen de Fransen Benjamin Thomas en Mattéo Vercher, die tot het gaatje gingen in hun strijd om de eerste bergtrui. In een uiterste poging een puntje te pakken op de met kasseien betegelde klim naar Mont Cassel drukte Thomas zijn fiets schuin over de streep, verloor controle over zijn achterwiel en kegelde daarmee niet alleen zichzelf, maar ook Vercher onderuit. Die laatste kon alleen maar zijn handen heffen in stomme verbazing. Thomas pakte de bergtrui.
De kasseien in de buurt van Mont Cassel. Foto Marco Bertorello/AFP
Waaiers
Daarna begon het spel met de wind, die met windkracht 4 vanuit het noordwesten waaide. Richting gehuchten met namen als Steenvoorde, Méteren en Nieppe kreeg de wind op brede, rechte wegen alle ruimte om het peloton in stukken te scheuren. Een aantal keer leken er waaiers te ontstaan, maar de renners leken elkaar niet uit het oog te willen verliezen. Zo maakte iedereen zich op voor een massasprint.
Dat was buiten Visma-LAB gerekend. De ploeg met de Deense kopman Jonas Vingegaard, die dit jaar zonder Nederlanders rondrijdt in Frankrijk, zette op de laatste rechte strook asfalt nog maar eens aan, en ineens was er een gat. Pogacar was alert en zat bij de voorste groep van ruim dertig man, net als Philipsen en zijn teamgenoot Mathieu van der Poel. Daarachter liep het verschil met de rest van het peloton snel op tot een halve minuut. Op de streep was de schade voor Evenepoel en Roglic 39 seconden.
„Dit was het plan, aanvallen op twintig kilometer voor de finish”, zei Matteo Jorgenson van Visma-LAB tevreden terwijl hij bij de teambus uitfietste op de rollerbank. „Daar kwamen we tussen de gebouwen vandaag en kregen we te maken met zijwind, en het lukte ons bij elkaar te zitten en samen te versnellen.”
Het peloton tijdens de eerste etappe. Foto Christophe Petit Tesson/EPA
De ploeg had op vrijdag de laatste zestig kilometer van de etappe verkend en gerealiseerd dat als er ergens in de finale nog waaiers zouden kunnen ontstaan, dat het op dat punt van het parcours zou zijn. „Dan kun je beter zelf het initiatief nemen dan dat iemand anders dat doet”, zei ploegleider Grischa Niermann.
Kopman Jonas Vingegaard – 1,75 meter groot, 58 kilo zwaar – verschool zich niet achter zijn ploeggenoten en draaide een aantal keer vol in de wind een kopbeurt mee. „Het voornaamste doel was om uit de problemen te blijven, en dan is het helemaal mooi als je zelf problemen voor anderen kunt creëren. Daar zijn we in geslaagd.”
‘Stomme seconden’
Zelfs de ploegen die wel meezaten, waren verrast door de actie van de Nederlandse ploeg. „We verwachtten het niet meer”, zei Kaden Groves, teamgenoot van winnaar Jasper Philipsen. „Maar uiteindelijk pakte het in ons voordeel uit.” Door de splitsing in het peloton was Philipsen in een klap verlost van zijn voornaamste concurrenten Tim Merlier en Jonathan Milan, die niet meezaten met de kopgroep. Hij sprintte daarna onbedreigd naar de zege.
Lees ook
Uniek: de Ronde van Frankrijk begint dit keer in Frankrijk en blíjft volledig in Frankrijk
De verliezers van de dag gaven zichzelf de schuld. „We hebben ons in slaap laten sussen. Dit was een collectieve fout van het team en we verliezen stomme seconden”, zei Evenepoel tegen het Franse persbureau AFP. De Belg ontsnapte aan ergere schade toen hij de berm instuurde en ternauwernood een val kon voorkomen. Roglic verdween na afloop snel in de teambus en liet zich niet meer zien.
Titelverdediger Tadej Pogacar van UAE Team Emirates-XRG zat wel mee en noemde het een hectische dag. „Net toen we dachten dat het niet meer ging gebeuren, moesten we toch nog aan de bak”, hijgde de Sloveen uit. „Het wordt nog een belangrijke week tot de eerste rustdag.”
De komende dagen staan de renners zeker vier etappes te wachten met veel steile klimmetjes, ideaal voor puncheurs als Mathieu van der Poel en Wout van Aert. Maar klassementsrenners als Pogacar en Evenepoel kunnen dit ook, en nu de strijd om het geel al is begonnen, belooft het een onvoorspelbare week te worden. „De eerste slag is gewonnen,” zei Jorgenson van Visma-LAB, „maar de oorlog is nog lang niet beslist.”
In Turkije zijn opnieuw drie burgemeesters gearresteerd, allen behorend tot de belangrijkste oppositiepartij CHP. Het gaat om de vorig jaar democratisch gekozen burgemeesters van de grote zuidelijke steden Adana, Antalya en Adiyaman.
In maart van dit jaar leidde de arrestatie van de populaire burgemeester van Istanbul, Ekrem Imamoglu, ook een CHP’er, al tot de grootste protestdemonstraties in Turkije in meer dan tien jaar. Imamoglu werd algemeen gezien als president Erdogans grootste rivaal. Sinds maart zit hij gevangen in afwachting van zijn proces.
De Turkse justitie beschuldigt alle gearresteerde burgemeesters van betrokkenheid bij corruptie maar overtuigende bewijzen hiervoor ontbreken tot dusverre. In het geval van Imamoglu werd alleen een anonieme getuige opgevoerd. Volgens de CHP maar ook volgens veel waarnemers in het buitenland zijn de arrestaties politiek gemotiveerd.
Hoewel president Erdogan volhoudt dat de Turkse justitie onafhankelijk is, is het een publiek geheim dat rechters in zijn land uitsluitend in functie kunnen blijven als ze precies doen wat de regering wenst. Zo niet, dan wacht ontslag of overplaatsing naar een onaantrekkelijke buitenpost.
De burgemeesters van Adana en Adiyana zouden lokale zakenlieden hebben proberen af te persen en ook de burgemeester van Antalya zou bij corrupte praktijken betrokken zijn geweest. Eerder deze week werden in Izmir, de derde stad van Turkije, ook al 137 mensen gearresteerd, ook weer overwegend CHP’ers. Een van hen was een voormalige burgemeester van Izmir.
Dynamische leider
Dat de autoriteiten het speciaal op de CHP hebben gemunt, die oorspronkelijk door vader des vaderlands Atatürk werd opgericht, blijkt ook uit een andere rechtszaak, die de openbare aanklager is begonnen. In 2023 zou de verkiezing van de nieuwe CHP-voorzitter Özgür Özel niet reglementair zijn verlopen. Mogelijk zal hij op gezag van een Turkse rechter alsnog uit zijn functie worden gezet. Een zitting hierover is deze week tot september uitgesteld.
Özel heeft zich sinds de arrestatie van Imamoglu ontpopt als een dynamische leider. Veel dynamischer dan zijn 76-jarige voorganger Kemal Kilicdaroglu, die door Erdogan bij de presidentsverkiezingen van 2023 werd verslagen. Bij een gedwongen vertrek van Özel zou de weinig charismatische Kilicdaroglu mogelijk terugkeren als partijvoorzitter, wat Erdogan niet slecht zou uitkomen.
Een van de weinige prominente CHP-burgemeesters die nog niet zijn gearresteerd, Mansur Yavas in Ankara, hekelde op X het feit dat er uitsluitend figuren uit zijn partij worden gearresteerd en niemand uit de AK-partij van Erdogan. Yavas: „In een systeem waar de wet wordt gebogen en verdraaid in overeenstemming met politieke noden, waar het recht op één groep wordt toegepast en wordt weggekeken bij een ander, hoeft niemand te verwachten dat we nog vertrouwen hebben in de rechtsstaat en justitie.”
Lees ook
Turken worden pijnlijk herinnerd aan Erdogans controle over de rechterlijke macht. ‘Rechters zelf schenden nu het recht’