De linkerkant van de grote debatzaal, met linkse partijen, kijkt naar de rechterkant. En andersom. Je ziet Tweede Kamerleden bewegingen maken met hun mond: die zijn aan het tellen. Wie is er niet? Hoeveel zijn er wél? Het hangt er om, dinsdagmiddag bij de stemmingen over moties en wetten. De motie waar iedereen op wacht, is van BBB en gaat over de overvolle gevangenissen. BBB wil níét dat PVV-staatssecretaris van Justitie Ingrid Coenradie doet wat ze van plan is: gevangenen twee weken eerder vrijlaten. Coenradies eigen PVV is daar ook fel tegen. En de VVD.
De stemming is hoofdelijk, een voor een worden de namen opgelezen. Dan klinkt ‘voor’ of ‘tegen’. En tot het laatste moment is het spannend, ook PVV-leider Geert Wilders had gezegd: ik weet niet hoe het afloopt.
Maar er is geen afloop, want de stemmen staken, zoals de laatste weken veel vaker gebeurt: 74 tegen 74. Er misten twee Kamerleden, een van GroenLinks-PvdA en een van de PVV. Voor de uitslag zou het niet hebben uitgemaakt: die zou dan 75-75 zijn geweest.
En al lijkt het dus niets uit te maken: volgende week wordt er wéér over gestemd. Zo zijn de regels.
Lees ook
In de grootste gevangenis van Nederland zoekt Coenradie haar gelijk. ‘Ook hier blijkt weer dat je niet méér gevangenen op een cel kan zetten’
Ruzie
De PVV had het hoog laten oplopen. Eerst achter de schermen: bij een overleg van PVV-ministers en staatssecretarissen, in februari, was Wilders tekeergegaan tegen Coenradie, hij was woedend over haar voornemen om gevangenen die veroordeeld zijn voor minder dan een jaar, eerder vrij te laten. Dat zou hij nóóit accepteren.
Coenradie, zeiden betrokkenen later, was ervan onder de indruk. Het was heftig geweest en niemand had het voor haar opgenomen. Maar ze was ook vastbesloten om door te gaan met haar plan. Omdat ze, vond ze, niet anders kon.
Coenradie is voor de PVV een buitenstaander. Voordat ze staatssecretaris werd, was ze gemeenteraadslid voor Leefbaar Rotterdam. Ze had geen ervaring met de belangrijkste regels voor Haagse PVV’ers: Wilders’ wil is wet.
Mensen zijn teleurgesteld, ze willen graag dat wij snel laten zien dat er wat verandert
Toen de ruzie uitlekte, zei Wilders ook voor de camera’s dat er géén gevangenen eerder werden vrijgelaten, „no way”. Zijn partij wil juist veel zwaardere straffen voor criminelen.
Coenradie is niet de eerste PVV-bewindspersoon die problemen krijgt met de eigen PVV. Minister Barry Madlener van Infrastructuur en Waterstaat had het met de fatbike, waar de PVV strenge regels voor wil, hijzelf niet. Minister van Volksgezondheid en vicepremier Fleur Agema krijgt bij haar plannen de felste tegenstand van haar eigen Tweede Kamerfractie. Ze leden in stilte.
Coenradie pakte het helemaal anders aan. Ze verscheen in de talkshow van Eva Jinek en zei daar dat ze ging uitvoeren wat ze van plan was, en zeker niet dacht aan opstappen. „No way.”
Geen halszaak meer
Maar zover zou het ook niet komen. Op dinsdag, vóór de stemmingen, is al duidelijk dat Wilders er geen halszaak meer van zal maken. Hij vindt de vervroegde vrijlating nog steeds een slecht idee. Maar hij zegt een keer of vijf dat hij zeker géén motie van wantrouwen zal indienen tegen Coenradie. Hoe de stemming ook uitpakt en wat zij ook doet met de uitslag. Als de Tweede Kamer zich zou uitspreken tegen haar plan, zou hij „verwachten” dat ze het niet uitvoert. „Dat is de regel. Maar het kabinet kan ook anders besluiten.”
Een andere tekst en een volledig andere toon van Wilders. Net op het moment dat uit een nieuwe peiling, van EenVandaag, blijkt dat zijn partij verder wegzakt. De PVV, nu 37 zetels, zou uitkomen op zo’n 31 zetels, de VVD op 28, GroenLinks-PvdA op 27. Wilders verklaart het zelf voor de camera’s als ongeduld bij zijn kiezers. Hij snapt het wel, zegt hij. „Mensen zijn teleurgesteld, ze willen graag dat wij snel laten zien dat er wat verandert.”
Hij denkt dat zijn kiezers veel sneller maatregelen hadden gewild tegen asiel en migratie. En de boodschappen zijn nog steeds te duur, de huren te hoog. En daar gaat Wilders iets aan doen, belooft hij, bij de onderhandelingen over de Voorjaarsnota, waarin de begroting wordt vastgesteld. De peilingen noemt hij daarbij „een steuntje in de rug”. De coalitie van PVV, VVD, NSC en BBB gaat begin april onderhandelen.
Als de stemmen over de gevangenissen volgende week weer staken, wordt de motie van BBB verworpen en lijkt het nauwelijks nog een probleem voor het kabinet: dan komt die vervroegde vrijlating er.
Lees ook
Atypische PVV’er Ingrid Coenradie praat ook met andersdenkenden
