De toenemende populariteit van de chatapp Signal gaat in Nederland niet ten koste van WhatsApp-gebruik, stelt Will Cathcart, de baas van WhatsApp. Toch vond het doorgaans zwijgzame dochterbedrijf van Mark Zuckerbergs Meta het nodig om dinsdag een rondetafelgesprek met Nederlandse journalisten te organiseren. Een zeldzaamheid. „We willen misverstanden uit de weg ruimen.”
Meta-topman Mark Zuckerberg maakte in januari bekend dat Instagram en Facebook, andere dochters van Meta, geen factcheckers meer zal gebruiken. Dat zou „censuur” in de hand werken. In Nederland groeit het ongemak over deze koerswijziging van Meta, en dat straalt af op WhatsApp, het chatnetwerk met wereldwijd bijna drie miljard gebruikers. In Nederland is WhatsApp met naar schatting 13,5 miljoen gebruikers de grootste berichtenapp, maar sinds januari wint concurrent Signal aan populariteit omdat die de privacy van gebruikers beter zou beschermen. In de downloadwinkels van Apple en Google staat de Signal Messenger nog altijd op nummer 1 in de app Top-10.
WhatsApp maakt zich zorgen over de in de Nederlandse media geopperde privacyzorgen rond de berichtenapp. „We zien nu in de media, vooral in Nederland, veel voorbij komen, maar horen ook van Nederlandse vrienden dat er zorgen zijn”, zeggen Cathcart en topman Dick Brouwer via een videoverbinding. „Op dit moment is er nog geen terugval in het aantal WhatsApp-gebruikers in Nederland.”
In een interview in De Telegraaf in februari gaf Signal-topvrouw Meredith Withaker aan dat het aantal Nederlandse aanmeldingen explosief groeide. Als Signal ‘mainstream’ wordt en er genoeg mensen te vinden zijn, dan zal dat weer andere gebruikers aantrekken. WhatsApp, opgericht in 2009 en in 2014 overgenomen door Facebook, profiteerde van datzelfde netwerkeffect.
Veel Nederlanders downloaden de Signal-app naast WhatsApp, maar gooien die laatste niet weg. „Momenteel zien we dus geen afname in het aantal WhatsApp-gebruikers in Nederland”, zegt Brouwer. „Maar dat hoeft niet te betekenen dat dat volgende maand nog zo is.”
Metadata
Tijdens het rondetafelgesprek wilden Cathcart en Brouwer vooral „uitleggen hoe WhatsApp met privacy omgaat”. Ze benadrukten meermaals dat er geen geld wordt verdiend met de verkoop van zogenoemde metadata, zoals contactgegevens of beltijden- en lengtes. Onder Nederlandse Signal-overstappers is metadata één van de meestgenoemde redenen om WhatsApp te minderen of te verwijderen: WhatsApp verzamelt wel enige metadata, Signal niet.
Het opslaan van „gelimiteerde metadata” zou nodig zijn voor het beschermen van gebruikers en het faciliteren van grotere WhatsApp-groepen, zegt Will Cathcart. „We kunnen met metadata bijvoorbeeld aanvallen tegen onze diensten detecteren, spyware opsporen en voorkomen dat er gespamt wordt in groepen.” Maar verder zou de app weinig data opslaan. „We houden niet bij met wie je berichten uitwisselt, zeker niet om advertenties te verkopen, en we kunnen ook niet je locatie zien als je die deelt op WhatsApp.”
De inkomsten van WhatsApp komen voort uit zakelijk gebruik, zoals het faciliteren en vergemakkelijken van contact tussen bedrijven en klanten. Daarnaast vraagt WhatsApp ook geld voor advertenties die doorlinken naar het WhatsApp-account van een bedrijf.
Volgens een woordvoerder van WhatsApp verdient het bedrijf jaarlijks „miljarden euro’s” aan deze twee functies. Die zijn in Nederland overigens niet te gebruiken: desgevraagd geeft Cathcart aan dat WhatsApp voorlopig nog vooral afhankelijk is van kleine bedrijven in gebieden die „minder ver in hun economische ontwikkeling zijn”, zoals India en landen in Latijns-Amerika. Die maken veel gebruik van de zakelijke functies van WhatsApp.
Ook in Europa wil Mark Zuckerberg moderatieregels veranderen, al staat EU dat niet toe. Dat zaait twijfel bij sommige WhatsApp-gebruikers en veroorzaakt veel discussie over de wijze waarop Europa afhankelijk is van technologie uit de Verenigde Staten. WhatsApp doet niet aan moderatie; dat kan ook niet om omdat de berichten versleuteld zijn en alleen leesbaar voor verzender en ontvanger. Toch wordt het bedrijf meegezogen in de politieke discussies rondom Meta. Maakt Cathcart zich daar zorgen om?
Lees ook
Weg van WhatsApp: waarom mensen overstappen naar Signal
„WhatsApp-data wordt niet gebruikt voor Meta-diensten”, benadrukt hij. Alleen voor betalingen via WhatsApp zouden er data worden gedeeld, maar dat is in Nederland niet relevant, omdat deze dienst hier niet beschikbaar is. Volgens Brouwer maakt WhatsApp wel gebruik van de internet-infrastructuur van Meta, maar wordt de data gescheiden verwerkt.
„Ik denk dat mensen op zoek zijn naar een dienst die veilig en betrouwbaar is, en zich geen zorgen moeten hoeven maken over wat er elders in de wereld gebeurt”, besluit Cathcart. „En daarom geloof ik dat mensen privé, versleutelde communicatiediensten moeten eisen.”
