‘We zagen de deuren en ramen vanzelf open en dicht gaan’

‘Mijn zus belde me om 8.00 uur ’s ochtends en liet me weten dat ze onder het puin lag van het huis dat is ingestort”, zegt Dilşad Turan, een hulpverlener die werkt voor een kleine ngo in Istanbul. Haar zus woont in het centrum van de Zuid-Turkse stad Antakya, die zwaar is getroffen door een serie krachtige aardbevingen die grote delen van Turkije en Syrië hebben opgeschrikt. „Mijn familie en ik konden haar niet bereiken sinds de aardbeving. Ik voelde een geweldige opluchting toen ze me belde. Ze was in shock en ik paste psychologische eerste hulp toe om haar te kalmeren.”

Haar zus bleek opmerkelijk goed te zijn voorbereid op een aardbeving dankzij een training die ze had gehad. „Ze had een tas gevuld met water, batterijen, zaklamp, droog voedsel en medicijnen”, vertelt Turan aan de telefoon met opluchting in haar stem. „Ook had ze vooraf bepaald welk deel van het huis het veiligst zou zijn. Zodra de aardbeving begon, greep ze de tas en dook ze in de veilige hoek. Het hele gebouw stortte om haar heen in, behalve dat deel. Van daaruit klom ze uit het puin. Als mijn zus geen training voor noodsituaties had gehad, dan was ze nu dood geweest.”

Inkzwarte dag

Het was schaars positief nieuws op een inktzwarte dag voor Turkije. Een krachtige aardbeving met een kracht van 7,8 heeft maandagochtend grote delen van Turkije en Syrië opgeschrikt, honderden gebouwen in puin gelegd, en meer dan 2.300 mensen gedood. Het was de zwaarste aardbeving in de regio sinds 1939, die werd gevoeld in Turkije, Irak, Syrië, Libanon, en Palestina. Honderden mensen zouden nog steeds vastzitten onder het puin, en de verwachting is dat het dodental zal stijgen.

Volg het laatste nieuws over de aardbeving in ons liveblog

Duizenden reddingwerkers proberen in veel steden en dorpen mensen levend onder het puin vandaan te halen. Maar hun werk wordt bemoeilijkt door hevige regen, sneeuwval en verkeerchaos. Minister van Binnenlandse Zaken Suleyman Soylu heeft internationale hulp gevraagd. Tientallen regeringen en internationale hulporganisaties hebben hun steun betuigd en hulp aangeboden. Maar het zal moeilijk zijn om in het rampgebied te komen.

Veel wegen in het zuiden zijn afgesloten omdat het asfalt is gescheurd of tunnels zijn ingestort. Met name de steden Gaziantep en Kahramanmaras, die vlakbij het epicentrum van de beving liggen, zijn moeilijk te bereiken. Veel luchthavens in het zuiden van Turkije zijn gesloten omdat ze schade hebben opgelopen. Alleen de luchthavens van Adana, Adiyaman en Sanliurfa zijn nog open. Militaire- en hulpvluchten hebben voorrang. Ook is de aardgasleverantie aan tien Turkse provincies afgesneden. In Adiyaman is een gaspijpleiding ontploft, waarna er een enorme brand uitbrak. In diverse Turkse steden is het leger ingezet om de orde te bewaken.

Nacht in de auto

Zoals veel Turken hebben Feray en Ramazan Bagriyanik de nacht in de auto doorgebracht. Want de naschokken hielden de hele nacht aan, sommige bijna net zo krachtig als de eerste. Om half vijf vannacht begon hun appartementsgebouw in het centrum van de Zuid-Turkse stad Adana hevig te schudden. „Het was ontzettend beangstigend”, zegt Feray aan de telefoon. „Mijn man en ik zaten naast ons bed op onze handen en we probeerden ons hoofd te bedekken. Ik heb onze schuiframen en onze balkondeuren open en dicht zien gaan. Het schudden hield minuten lang aan. Zo lang hebben we nog nooit meegemaakt. Ineens hield het op, en was er alleen het geschreeuw van de buren.”

Lees ook Steeds weer worden Turken opgeschrikt door aardbevingen

Selcuk Cicekci, een gepensioneerde bankier in Adana, die al de hele dag probeert zijn neef en nicht te bellen, die met hun twee jonge kinderen wonen in een appartementsgebouw van tien verdiepingen met uitzicht over het meer van Adana. Maar het gebouw is vannacht ingestort als gevolg van de aardbeving. Cecekci durft het niet hardop te zeggen, maar hij heeft de hoop opgegeven dat ze nog levend onder het puin vandaan worden gehaald.

Een oom is naar de plaats des onheils gegaan. „Maar hij kan niet echt in de buurt komen”, zegt Cicekci aan de telefoon. „Het gebied rond het gebouw is afgezet door de politie. Hulpverleners proberen ter plaatse overlevenden te vinden tussen het puin. Maar we hebben nog niks van ze gehoord, hun telefoons lijken uit te staan. En de tijd dringt. Wat niet helpt is dat het stervenskoud is. De regen en de natte sneeuw komen de hele dag met bakken uit de hemel.” Zelf bivakkeert hij sinds de eerste grote klap vannacht om een uur of vier met zijn vrouw in hun auto, net als de meeste buurtbewoners. Ze hebben zichzelf warm gehouden met dekens en de autoverwarming. „We durven nog niet naar huis vanwege de vele naschokken”, zegt hij.