‘We moeten blijven ijveren voor een weerbare natuur en een planeet die niet helemaal ontspoort’

The race that eats its young. De bijnaam van de Barkley Marathons (‘de wedstrijd die zijn eigen kinderen verslindt’) was dit jaar toepasselijker dan ooit. De zwaarste ultraloop ter wereld, jaarlijks gehouden in het oosten van Tennessee (VS), eindigde donderdagochtend al ruim voor het verstrijken van de tijdslimiet: alle deelnemers waren uitgevallen of uit de race gehaald.

De ‘Barkley’ voltooien geldt voor langeafstandslopers als het hoogst haalbare – en allermoeilijkste – in hun carrière. De wedstrijd is onmenselijk zwaar en volstrekt bizar: een kruising tussen een bivak, een vijfvoudige marathon en een monstertocht door het hooggebergte. In de veertig edities die sinds 1986 hebben plaatsgevonden, wisten slechts twintig deelnemers het volledige parcours binnen de tijdslimiet af te leggen.

Ieder jaar verzamelt zich ergens eind maart, begin april – de exacte datum wordt angstvallig geheim gehouden – een groepje van veertig uitverkorenen op een kampeerterrein in het dichtbeboste, ontoegankelijke Frozen Head State Park in Tennessee. Ze krijgen zestig uur de tijd om vijf keer een lus van ongeveer 26 mijl (42 kilometer; een marathon) te lopen, afwisselend met de klok mee en tegen de klok in. Het aantal te overbruggen hoogtemeters: zestienduizend, twee keer Mount Everest.

Het parcours, dat over loeisteile hellingen voert en dwars door doornstruiken, is niet gemarkeerd. Deelnemers moeten zelf de weg zoeken met een kompas en een kaart, het gebruik van gps is verboden. Ravitaillering is er onderweg niet, op een paar jerrycans met water na. Bij wijze van stempelpost moeten deelnemers pagina’s scheuren uit langs de route verstopte boeken – en die bij doorkomst in het basiskamp overleggen. Markeringspunten langs de route dragen namen als Son of a Bitch Ditch, Big Hell en Middle Finger Ridge.

Volgens Gary Cantrell, de excentrieke geestelijk vader van de race en beter bekend onder zijn pseudoniem Lazarus Lake, „zoekt de Barkley precies de grens op van wat menselijk mogelijk is”. Om die grens telkens verder op te rekken, past hij de route regelmatig aan. En aangezien in 2024 een recordaantal van vijf deelnemers de Barkley wist te voltooien – onder wie Jasmin Paris, de eerste vrouwelijke finisher ooit – zette de ultrawereld zich dit jaar schrap voor een extra brute editie.

Die verwachting werd volledig ingelost.

Sigaret als startschot

Het startschot voor de Barkley van dit jaar klinkt dinsdagochtend om 11.37 lokale tijd. Het traditionele teken: Lazarus Lake die een sigaret opsteekt bij het gele hek op de kampeerplaats, het begin- en eindpunt van iedere lus. „The 2025 Barkley Marathons has begun”, schrijft Keith Dunn, wiens X-account al jarenlang de enige officiële bron van informatie is over de wedstrijd: er zijn verder geen schrijvende journalisten of cameraploegen welkom.

Al gauw wordt uit Dunns berichten duidelijk dat het een monsterlijk zware editie gaat worden, met nóg meer hoogtemeters en obstakels dan in de jaren ervoor. Om bij het eerste boek op de eerste lus te komen, moeten de deelnemers al meteen 500 meter klimmen. Binnen een paar uur meldt Dunn al de eerste uitvallers. „Jullie zeiden dat het erg zou zijn, maar het is nóg erger”, zegt een deelnemer tegen hem.

Over de eerste lus doen zelfs de snelste lopers bijna tien uur – meer dan een uur langzamer dan vorig jaar. Slechts tien van de veertig deelnemers halen de tijdslimiet om aan een tweede lus te mogen beginnen.

„Ben je oké?” vraagt Lazarus Lake bij het gele hek aan een van de lopers die aan een tweede lus begint.

Antwoord: „Ik voel me Barkley oké.”

Inmiddels is het nacht en blijft het uitgevallen lopers regenen. De een komt buiten tijd binnen. De ander heeft een boek gemist, waarop onherroepelijk diskwalificatie volgt. Een derde is de weg kwijtgeraakt. „Er kwamen zojuist nog drie uitvallers aan, alledrie vanuit een andere richting”, twittert Dunn ergens in de nacht.

Regen en wind

Na 24 uur heeft nog geen enkele loper de tweede lus voltooid. Enkele uren later schrijft Dunn dat er nog slechts drie deelnemers in koers zijn, en bezig aan hun derde ronde: de Japanner Tomokazu Ihara, de Amerikaan John Kelly en de Fransman Sébastien Raichon. Het wordt voor de tweede keer nacht in Frozen Head, er steekt een stevige wind op en het begint te regenen.

Na 36 uur, iets voor middernacht op woensdag, meldt Dunn dat de drie resterende lopers dermate achter op schema liggen dat ze straks niet meer mogen beginnen aan een vierde ronde. Zelfs John Kelly niet, een ervaren en geharde ultra-atleet die in de buurt van Frozen Head State Park woont en de Barkley al drie keer wist uit te lopen. Zodra ze zich melden bij het gele hek, zit hun wedstrijd erop.

Met drie voltooide rondes kunnen de lopers nog wel een troostprijs winnen, die – in het sadistische vocabulaire van de Barkley – de titel ‘fun run’ draagt. Voorwaarde is wel dat ze binnen veertig uur finishen.

Dunn: „Nog minder dan een uur resterend voor een ‘fun run’ en we hebben nog steeds niet de hoofdlamp van een loper gezien.”

„Nog dertig minuten resterend.”

„Nog vijftien minuten.”

Veteraan Kelly komt uiteindelijk minder dan tien minuten voor de deadline binnen. Raichon haalt de veertiguurslimiet ook, maar blijkt de derde lus niet volledig te hebben gelopen. Ihara komt na 42 uur binnen.

Rond negen uur ‘s ochtends op donderdag plaatst Dunn zijn laatste bericht vanuit Frozen Head: „The 2025 Barkley Marathons is over. There are no finishers.”

Of, om het in Barkley-jargon te zeggen: de winnaar van dit jaar is het parcours.

Delen

Mail de redactie

In 2022 werd in Berenike in Egypte een tweede-eeuws boeddhahoofd gevonden dat niet in India maar in Alexandrië was gemaakt. Het was een spectaculaire vondst: het toont dat er tussen het Romeinse rijk en India een intensieve uitwisseling van goederen en ideeën heeft plaatsgevonden.

Op zich is het verhaal van handel tussen Rome en Azië geen nieuws: iedereen heeft gehoord van de zijderoute waarlangs luxegoederen uit China naar Rome werden gebracht. Volgens Willliam Dalrymples The Golden Road wordt het belang van die route schromelijk overschat. Het grootste deel van de Romeinse handel met Azië – ook met China – betoogt hij, liep niet rechtstreeks over land, maar via India, en via de zee. Zodoende is zijn boek, zoals hijzelf ook al erkent, deels geschreven in vriendschappelijke polemiek met Peter Frankopans The Silk Roads (2015), dat volgens Dalrymple hedendaagse Chinees-nationalistische mystificaties reproduceert en de wereldhistorische rol van India verdonkeremaant.

Inderdaad waren omvang en belang van de handel tussen Romeins Egypte en India veel groter dan lange tijd is aangenomen. Volgens sommige berekeningen kwam maar liefst een derde van de Romeinse schatkist uit heffingen op deze handel. Volgens een andere schatting leverde Indiase import het Romeinse rijk jaarlijks 270 miljoen sestertiën aan inkomsten, terwijl de provincie Gallië slechts goed was voor een schamele 40 miljoen. Dalrymples conclusie is ondubbelzinnig: India, niet China, was de grootste handelspartner van het Romeinse rijk.

Ook in cultureel opzicht, verkondigt hij, exporteerde India tussen 250 voor en 1200 na Christus „vol zelfvertrouwen zijn beschaving.” Allerlei zaken die wij voor lief nemen blijken uit India afkomstig te zijn: zo hebben we het getal nul niet aan de Grieken, Romeinen of Babyloniërs te danken, maar aan Indiase wiskundigen. Ook alledaagse zaken als het schaakspel en zwarte peper zijn uit India geïmporteerd. Dat leidde al vroeg tot xenofobe reacties. In de eerste eeuw beklaagde de auteur Plinius zich over de grote hoeveelheden peper die er opeens in de Romeinse keuken werden gebruikt.

Zodoende is er volgens Dalrymple sprake van een regelrechte ‘Indosfeer’, die veel omvangrijker en historisch belangrijker is geweest dan de sfeer van Chinese economische culturele invloed: bijna de helft van de huidige wereldbevolking, betoogt hij, leeft in gebieden die ooit onder Indiase invloed hebben gestaan.

Mondiale geschiedenis

Dalrymples boek is een oefening in zogeheten mondiale geschiedenis: daarin ligt de nadruk niet op individuele volkeren of naties, maar op contacten en uitwisseling van goederen, personen en ideeën. Gecombineerd met recent DNA-onderzoek leiden zulke mondiale perspectieven tot ronduit spectaculaire resultaten: zo blijkt dat er in de prehistorie en antieke oudheid veel meer handel en migratie over grote afstanden is geweest dan lange tijd werd aangenomen, zoals ook Josephine Quinn in haar recente How the world made the West heeft betoogd (besproken in Boeken, 24 juni 2024). The Golden Road sluit aan op dergelijke inzichten; tegen hindoe-nationalisten betoogt Dalrymple dat India geen in zichzelf besloten beschaving was maar in zijn beste momenten gevormd werd door zijn contacten met de buitenwereld.

Daarbij is hij niet over één nacht ijs gegaan. Hij heeft met diverse specialisten gesproken, en staaft zijn beweringen met uitvoerige bronvermeldingen: bijna een kwart van zijn boek bestaat uit voetnoten. Gelukkig gaat die zorgvuldigheid niet ten koste van de leesbaarheid: Dalrymple weet de plaatsen en personages waarover hij schrijft tot leven te brengen.

Het ontstaan van het boeddhisme, in de laatste eeuwen voor onze jaartelling, en de latere verspreiding ervan over heel Zuid-, Zuidoost- en Oost-Azië, staat centraal in het eerste deel. Het boeddhisme markeerde een breuk met het elitaire Vedische geloof van de brahmanen, de Indiase priesterkaste, en was ook beduidend meer op de buitenwereld gericht. Eén van de helden in dit verhaal is keizer Ashoka (derde eeuw voor Christus), een belijdende boeddhist en een unieke figuur in de wereldgeschiedenis. Voor zijn portret van deze vorst maakt Dalrymple enigszins, maar net niet voldoende, gebruik van een recente, en vernieuwende, biografie door de vooraanstaande sanskritist Patrick Olivelle.

Nieuw daaraan is dat ze Ashoka’s leven niet reconstrueert uit de traditionele en vaak onbeschaamd hagiografische en partijdige, boeddhistische levensbeschrijvingen maar vooral uit inscripties. We kennen Ashoka, vrij uitzonderlijk voor een Indiase heerser, uit zijn eigen woorden: in de negentiende eeuw zijn er talrijke rotsinscripties van zijn hand ontdekt en ontcijferd. Deze zijn niet alleen de oudste geschreven bronnen voor het boeddhisme; ze maken het volgens Olivelle ook mogelijk om Ashoka’s politieke en spirituele ontwikkeling nauwkeurig te volgen.

Het grootste rijk van India

Ashoka vestigde zijn rijk, het grootste in India voor de komst van de Britse koloniale overheersing, niet op zijn persoonlijke charisma maar op een morele wet of ‘dharma’. Zijn morele idealen droeg hij ook uit in zijn contact met andere heersers zoals de Hellenistische koning Antiochus I in Syrië, zo sterk zelfs dat Olivelle spreekt van ‘dharma-diplomatie’. Toen hij Antiochus vroeg om een sofist naar zijn hof te sturen, antwoordde die beleefd: „Ik wil u wel gedroogde vijgen en zoete wijn toesturen; maar het is in Griekenland niet toegestaan om sofisten te verhandelen.”

Maar volgens Olivelle vestigde Ashoka geen boeddhistische theocratie, maar een multicultureel of oecumenisch rijk. Boeddhisten hadden aan het Vedische begrip van dharma als kosmische, rituele en morele orde een nieuwe betekenis gegeven: de boeddhistische dharma was geen kastenspecifieke wet maar een voor iedereen geldend – en nog belangrijker: voor iedereen toegankelijk – moreel ideaal van verlossing. Dit is een radicale vernieuwing ten opzichte van het elitaire brahmanisme. Ashoka gaat nog verder: de dharma die hij predikt is geen specifiek boeddhistische doctrine maar een universele morele leer die sektarische verschillen wil ontstijgen.

Zo bestrijdt Olivelle het traditionele beeld dat het boeddhisme vooral dankzij Ashoka’s patronage van een lokale sekte tot een wereldgodsdienst werd. Al vóór diens heerschappij, betoogt hij, waren boeddhistische gemeenschappen wijd verbreid, en zijn edicten steunen of beschermen boeddhisten niet méér dan enige andere sekte.

Voorts predikte Ashoka ‘geweldloosheid’ (‘ahimsa’), in de specifieke betekenis van het niet offeren of slachten van dieren. In zijn eigen paleiskeuken, verkondigde hij, werd veel minder vlees gebruikt dan voorheen. Geen wonder dat hij door latere auteurs een ‘vegetariër-koning’ wordt genoemd.

Ook betuigde Ashoka, vrij uniek voor een wereldheerser, in het openbaar zijn berouw over het geweld waarmee zijn veroveringsoorlogen gepaard waren gegaan. Is dit een uiting van zijn innerlijke kwellingen, zoals Olivelle concludeert? Niet per se: Ashoka betoont zijn berouw vooral tegenover brahmanen. Zijn verdriet kan dus ook politiek worden geduid.

Ware ‘page-turner’

Dalrymple sluit meer aan op de traditionele hagiografieën dan op Olivelles kritische herziening, al noemt hij die laatste wel. Zijn beschrijving van hoe het boeddhisme zich vervolgens via Centraal-Azië naar China en verder heeft verspreid is een ware page turner: Dalrymple laat de lezer kennismaken met de boeddhistische kloosters van Centraal-Azië en met de beeldhouwkunst van Gandhara (hedendaags Afghanistan), die duidelijke Griekse en Egyptisch-Romeinse sporen vertoont. Ook treffen we schilderachtige figuren als de vierde-eeuwse Indiase vertaler Kumarajiva, die mopperde dat de vroegste Chinese vertalingen van boeddhistische teksten als rijst waren die al door iemand anders is voorgekauwd, en de Chinese reiziger Xuanzang, die halverwege de zevende eeuw een avontuurlijke reis naar de legendarische boeddhistische universiteit van Nalanda maakte, en later de geestelijke raadsman werd van Wu Zetian, de enige vrouwelijke heerser die China ooit heeft gekend. Latere confucianistische geschiedschrijvers hebben deze keizerin in een kwaad daglicht gesteld; maar voor de ontwikkeling van het boeddhisme in China is ze van moeilijk te overschatten belang geweest.

Dalrymple beschrijft vervolgens hoe er in dezelfde periode handel vanuit Zuid-India werd gedreven met Zuidoost-Azië; door deze handelscontacten werd ook de hindoeïstische Sanskrietcultuur in deze streken verbreid. Geen wonder dat je in Cambodja en elders monumentale reliëfs vindt met episodes uit Indiase heldendichten als de Mahabharata en de Ramayana. Als gevolg van deze contacten staan sommige van de belangrijkste monumenten van de Indiase beschaving buiten India: de grootste boeddhistische tempel ter wereld is de Borobudur in Indonesië, en de grootste hindoetempel ter wereld is Angkor Wat in Cambodja.

Maar het zijn vooral de laatste hoofdstukken die westerse lezers het meest zullen aanspreken: ze gaan over de invloed van Indiase wiskundige ideeën. Die kwamen in de Middeleeuwen via de islamitische wereld naar christelijk Europa. Hoofdrollen daarbij werden gespeeld door de zogeheten Barmakieden, een familie van bekeerde boeddhisten uit Centraal-Azië die in Bagdad zowel politieke macht als culturele invloed hadden, en door de dertiende-eeuwse Italiaanse wiskundige Fibonacci.

In de late Middeleeuwen werd het omslachtige Latijnse getallenstelsel in West-Europa geleidelijk aan vervangen door wat nog altijd – ten onrechte – de ‘Arabische cijfers’ worden genoemd. Het belang van deze ontwikkeling is moeilijk te overschatten. Ironisch genoeg, merkt Dalrymple op, heeft juist deze vernieuwing het handels- en financieringssysteem in laatmiddeleeuws Europa een enorme impuls gegeven: de Indiase nul heeft indirect ook de opkomst van het handelskapitalisme mogelijk gemaakt. Zodoende, schrijft Dalrymple, gaf India het Westen de financiële en commerciële instrumenten waarmee het later door Europa zou worden overheerst.

Dalrymple sluit zijn boek af met de vraag of India in de eenentwintigste eeuw opnieuw een culturele hoofdrol in de wereldgeschiedenis zal kunnen gaan spelen. Dat zal menigeen verrassend in de oren klinken. Maar hij weet waar hij het over heeft, en schrijft het ook nog eens meeslepend op: The Golden Road is het soort boek dat je zin geeft om meteen je koffers te pakken en al dat moois ter plaatse te gaan aanschouwen.

Delen

Mail de redactie

‘Nederland staat in zijn hemd”, verklaarde Joost Eerdmans, de leider van de eenmansfractie JA21, bij talkshow Bar Laat. Semi-bezorgd, maar vooral erg blij met zichzelf zat hij aan tafel om te praten over zijn motie waarin de regering werd verzocht „zich actief te verzetten tegen eurobonds en strikt toe te zien op de naleving van de Europese begrotingsregels”. Hij was tegen een Europees leger en vertrouwde op de woorden van het blije ei dat tegenwoordig fake news vanuit het Witte Huis de wereld in mag gooien. Eerdmans vatte het telefoongesprek met de Oekraïense leider Zelensky samen: „Natuurlijk, het was het verhaal van Trump, maar dit was een goede ontwikkeling die kan leiden tot iets moois.” „En”, zo voegde hij toe, „laten we eerlijk zijn, onder Biden was dit niet gelukt.” Vertrouw op de NAVO en maak geen ruzie met Trump was zijn devies. Ook interessant: we moeten blij zijn dat de machtigste mannen ter wereld weer met elkaar spreken. Eerdmans herinnerde zich de gesprekken tussen oud-president Ronald Reagan en oud-Sovjetleider Gorbatsjov namelijk nog goed.

Het was een historisch onzinnige vergelijking. Als David Van Reybrouck, de nieuwe Denker der Nederlanden, niet bij de talkshow van Eva had gezeten maar bij Bar Laat, had hij dat ook vast uitgelegd aan Eerdmans. De kiem voor de komst van een leider als Trump was al decennia geleden gegroeid, legde hij uit, en iemand als Trump was in die tijd waar Eerdmans naar verwees ondenkbaar geweest. Van Reybrouck hield een pleidooi voor vérdenken, dat ontbrak in deze tijd waarin we met de Trumpwaan van de dag leven.

Ook bij Eva was het daarvoor over de motie van Eerdmans gegaan, en was de ergernis over de populistische domheid aan tafel groot. Daar spraken journalist Stefan de Vries, voormalig luitenant-generaal Mart de Kruif en BBB’er Henk Vermeer over de financiering van het Europees herbewapeningsplan. De eerste twee plaatsten de cijfers in perspectief, wezen erop dat elk ander land in Europa zag hoe groot het gevaar is, dat investeringen ook leiden tot verdienen en dat deze motie zand was in de machine die Europa draaiende probeerde te houden. Henk Vermeer was het er allemaal niet mee eens. „U kunt als journalist nu over alles wel mooi een mening hebben”, brieste hij, „maar ik zit hier als volksvertegenwoordiger die over tien jaar verantwoording moet afleggen.” Hij presenteerde zijn taak als iets geruststellends.

Nepnieuws

„U kunt als journalist nu wel over alles een mening hebben.” Daar had hij wel een punt, dat mag inderdaad niet. Dat had Vermeer mogelijk opgepikt bij het jeugdprogramma Klokhuis dat de komende vier weken ingaat op de vraag wat journalistiek eigenlijk is. In de eerste aflevering ging het om de vraag wat nieuws is, maar ook de rol van nepnieuws, onderzoeksjournalistiek en censuur komt ter sprake. Aan nepnieuws kunnen mensen verdienen en macht naar zich toe trekken. Het kan ook dat „mensen dan gaan twijfelen aan echt nieuws” en wanneer journalisten hun werk niet meer kunnen doen, verdwijnen de basisprincipes van een democratie. Het was voortreffelijk uitgelegd en je mag hopen dat de uitzendingen verplichte kost worden op scholen én in de Tweede Kamer.

Uit onderzoekscijfers die bij talkshow Beau werden gepresenteerd bleek trouwens dat het vertrouwen in dit kabinet was gezakt naar 16 procent en dat BBB-leider Van der Plas door nog maar bij 66 procent van haar eigen achterban vertrouwen geniet (NSC-leider Pieter Omtzigt mocht het doen met 23 procent bij zijn eigen achterban). Zeker weten doe ik het niet, dus dit is geen nieuws, maar de kans dat iemand aan Vermeer over tien jaar nog iets vraagt is klein. Misschien is dat niet alleen geruststellend voor Nederland, maar ook voor Vermeer zelf.

Delen

Mail de redactie