Wat vindt NRC | Zie kunst niet vooral als een financiële zaak of investering

Praten met buitenstaanders is taboe in het criminele milieu. Althans, zo wil het cliché. In weerwil van dit beeld verraden criminelen elkaar niet zelden anoniem bij de politie. En ook weten ze de pers te vinden als publiciteit een doel kan dienen.

In de Amerikaanse misdaadserie The Sopranos wordt het idee dat criminelen niet praten over hun wereld op een ludieke manier op de hak genomen. Hoofdpersoon Tony Soprano, een maffiabaas uit New Jersey, gaat in therapie omdat hij soms flauwvalt vanwege paniekaanvallen.

De serie geeft zo een prikkelende kijk op de psyche van onderwereldfiguren. In Hechte gesprekken, een podcastserie over hechting en relaties tussen ouders en kinderen, doet therapeut Meta Herman de Groot iets soortgelijks.

Het is de auteur van het boek Ik moet toch ook mijn klootzakje kwijt gelukt om Klaas Otto te strikken voor een gesprek. De oprichter van motorclub No Surrender spreekt vrijuit over zijn trauma’s en die van zijn kinderen.

Zelfmoordneigingen

Klaas Otto staat sinds de oprichting van zijn motorclub eind 2012 en zijn associatie met Heineken-ontvoerder Willem Holleeder te boek als een crimineel kopstuk. Het heeft alles te maken met de beeldvorming rond zijn persoon. Al heeft Otto eerder ook toegegeven dat hij daar zelf aan heeft bijgedragen door zijn media-optredens.

„Ik ben geen koorknaap maar ook geen topcrimineel”, zegt Otto in de podcast. „Ik zou betrokken zijn bij liquidaties en mijn advocaten waarschuwden dat de politie me levenslang op wilde sluiten. Dat klopt gewoon niet maar ik heb wel bijna anderhalf jaar in vrijwel totale isolatie gezeten.”

Door die langdurige isolatie en het gebrek aan contact met familie en vrienden, kreeg hij zelfmoordneigingen. „Ik was er klaar mee, met het leven. Het idee dat ik levenslang in de cel moest doorbrengen… Ik wilde dat mijn gezin niet aan doen.”

Otto beschrijft hoe hij bezig was met het meten van lakens om te zien of hij zichzelf kon ophangen, al gebruikt hij dat woord zelf niet. „Gelukkig is het uiteindelijk niet gebeurd maar zo diep zat ik wel. Ik was er klaar mee.”

Als Otto geboeid en met een zak over zijn hoofd wordt afgevoerd, zit zijn zoontje rechtop in zijn bed, omringd door mannen met zware wapens

Gewelddadige arrestatie

De manier waarop Otto is aangehouden heeft ook gevolgen voor een van zijn kinderen. Het kind is zes als de politie met een legervoertuig op een vroege ochtend de voordeur van de woning van Klaas Otto uit de sponning ramt.

Als Otto die ochtend geboeid en met een zak over zijn hoofd wordt afgevoerd, zit zijn zoontje rechtop in zijn bed, omringd door mannen met zware wapens. Het duurt alles bij elkaar nog geen kwartier maar het zoontje van Otto worstelt jaren met een trauma.

„Hij heeft twee jaar bij een psycholoog gelopen”, vertelt Otto aan therapeut Meta Herman de Groot. Haar podcastserie gaat over hechting tussen ouders en kinderen en dit soort incidenten heeft volgens haar grote impact. Net als het feit dat Otto de afgelopen tien jaar lange tijd heeft doorgebracht in detentie.

Hoe haal je de tijd die je niet door hebt kunnen brengen met je kinderen weer in? Meta Herman de Groot adviseert Otto om veel verhalen te vertellen aan zijn kinderen, over vroeger en over de tijd dat hij vastzat: dat helpt om weer te hechten. „Dat moet ik dan maar proberen”, zegt Otto.

Achterkant van de harde aanpak

Strafrechtadvocaat Sanne Schuurman, die Otto jarenlang bij heeft gestaan, vraagt zich in de podcast hardop af waarom er voor kinderen van verdachten en veroordeelde criminelen niet meer aandacht is. „Je kunt wel zeggen dat pa dan maar andere keuzes had moeten maken, maar wat kan een kind daarmee? Ook voor hen zijn de gevolgen van arrestatie en detentie vaak aanzienlijk.”

Zijn twee oudste kinderen hebben volgens Otto last van de beeldvorming rond zijn persoon, ook nu ze volwassen zijn. Bij het vinden van werk of bij het zoeken naar een partner. „Ik begrijp ook wel dat ouders van een meisje zeggen ‘blijf maar weg bij hem’. Ze weten niet wie ik ben en kennen alleen de verhalen uit de media.”

Volgens Otto duikt zijn inmiddels bijna volwassen zoon sinds die gewelddadige arrestatie nog altijd weg als hij een politie-auto ziet. Dat is volgens Schuurman illustratief voor de gevolgen van heftig politie-optreden.

Schuurman: „Wat je best vaak ziet is dat kinderen een hekel krijgen aan de staat. Een van de gevolgen is dat kinderen van gedetineerden op latere leeftijd vaker afwijkend gedrag vertonen en ook vaker in criminaliteit vervallen.”

Advocaat Schuurman meent dat dit de achterkant is van een strafrechtklimaat waarin het alleen nog maar gaat over de harde aanpak van de georganiseerde misdaad. „We zijn vergeten dat mensen die een misdaad begaan ook nog gewoon mensen zijn en kijken alleen maar naar hun criminele gedragingen.”

Praten over zelfdoding kan gratis, anoniem en 24/7 bij de landelijke hulplijn 113 Zelfmoordpreventie. Telefoon: 0800-0113. Of chat op www.113.nl

Delen

Mail de redactie

Bij de acht windmolens die er al staan, langs de N11 tussen Leiden en Alphen aan den Rijn, tikken de wieken op het hoogste punt 125 meter aan. „Maar het zijn kleintjes vergeleken bij wat hier de plannen zijn”, zegt Diana Britting. „Tiphoogte 240 meter is driekwart Eiffeltoren”.

De achtertuin van haar bungalow grenst aan den Rijn. Als er geen hoge bomen zouden staan, kijkt ze aan de voorzijde uit over een ‘voorkeurslocatie’ voor een nog onbekend aantal nieuwe windturbines, waarover de Alphense gemeenteraad zich voor de zomer moet uitspreken.

De raad is al een tijd in meerderheid tegen, maar ging dit jaar akkoord met een voorstel van het college van B&W om de bevolking te peilen over de vraag ‘of en waar’ turbines zijn in te passen. Maar het ‘of’ is stilzwijgend verdwenen en het ‘waar’ is uitgemond in twee locaties die het minst pijn doen omdat ze relatief ver van huizen en natuurgebied liggen.

Ze liggen niet in het deel van het Groene Hart waar het veenweidegebied tot aan de horizon nog steeds weinig verticaals bevat, maar in een polder waar al een weg en een spoorlijn liggen, en in een hoekje van een andere polder naast een bedrijventerrein. Door zelf met locaties te komen houdt Alphen de regie en voorkomt het dat de provincie haar beslismacht gebruikt en eigen, nog onwenselijker locaties doordrukt, herhaalde het college donderdag in een turbulente vergadering met de raad.

Dat gebeurde in januari toen de provincie Utrecht twee windparklocaties aanwees omdat gemeenten zelf te weinig zouden doen. In Zuid-Holland dreigt hetzelfde nu de ‘energieregio’ van Alphen plus twaalf andere gemeenten naar eigen zeggen „nog ver af [staat] van onze ambitie om in 2030 ons voorgenomen doel te behalen”. Dit is een landelijke trend.

Zelf gebieden aanwijzen moet voorkomen dat de provincie bepaalt waar de turbines komen

Diana Britting gelooft dat het altijd al vast stond dat de molens er zouden komen. „Dat participatieproces hadden we net zo goed kunnen overslaan”, zegt ze bitter. Alphen mocht kiezen tussen spruitjes of witlof.

Dat sentiment komt tot uitbarsting als Jeroen Matthijsen (VVD) wethouder Gert van der Ham (D66) verwijt dat hij „niet bestuurt, maar wordt bestuurd door zijn ambtenaren”, die al jaren „op turbines aansturen; de vierde macht in optima forma”. Waarna de halve raad over hem heen valt om het aanvallen van ambtenaren die zich niet kunnen verdedigen. En de voorzitter Matthijsen – pikant genoeg zelf rijksambtenaar – ten slotte het woord ontneemt. Aan de stemverhoudingen in de raad verandert het niets.

Is all politics local politics? Niet als je afging op de vergezichten over kernenergie, de onderzoeken naar gezondheidseffecten en internationale geluidsnormen, en de verkiezingen van 29 oktober die eerst zouden moeten worden afgewacht. Of de suggestie dat de provincie door de gemeentelijke madeliefjesweide banjert. Maar niemand zei dat de gemeenten die nu een fractie van de beloofde terawatturen zullen leveren zelf hun groene ambities hebben ingediend. Noch dat een besluit niet per se ondemocratisch is als je je zin niet krijgt.

De tijd dringt, op 17 juli moet Alphen kiezen. Misschien dat het CDA – dat nu de handen wringt, want het is tegen grote molens maar wil ook „de regie houden” – het voorstel dan aan een meerderheid helpt.

Delen

Mail de redactie