De Amerikaanse presidentsverkiezingen van november worden een herhaling van die van 2020, als de kandidaten nog in leven en gezond zijn. Dat is de somber stemmende conclusie van de voorverkiezingen bij beide partijen, die met Super Tuesday een (informele) climax hebben bereikt. Donald Trump schudde zijn laatst overgebleven Republikeinse uitdager van zich af, voormalig gouverneur en VN-ambassadeur Nikki Haley. Ze heeft haar campagne opgeschort, wat vrijwel altijd het einde betekent. Ondanks grote overmacht van Trump heeft ze op Super Tuesday de voorverkiezingen in één van de vijftien staten weten te winnen: Vermont. De zittende president Joe Biden is in de Democratische Partij naar goed Amerikaans gebruik nauwelijks uitgedaagd. En dat betekent dat de kiezer de zevende presidentsverkiezing van de 21e eeuw mag kiezen tussen de kandidaat die onder het presidentschap van Harry Truman (1945-1953) werd geboren, en degene die Franklin Roosevelt (1933-1945) nog heeft meegemaakt. Trump (77) en Biden (81) zijn de kandidaten waar de Republikeinse en Democratische kiezers een voorkeur voor hebben, het is niet anders.
De campagne van Nikki Haley was moedig. Ze weerstond harde persoonlijke aanvallen van Trump en bracht het debat terug in een partij die dat verleerd is. Een tegengeluid hebben de Republikeinen hard nodig, want Trump heeft de partij sinds 2016 verstikt. Zijn wil is wet, en wie hem tegenspreekt, kan meestal op het einde van de carrière rekenen.
De eenvoudige zege van Donald Trump bij de Republikeinen is niet verrassend. Hij is zeer impopulair, maar juist bijzonder geliefd bij wat er over is van de Republikeinse Partij. Zijn ideeën en uitspraken hebben aan extreem-populisme de laatste jaren niets ingeboet, en het is tenminste een klein beetje winst dat Trumps ideeën tijdens de voorverkiezingen door Haley op de proef zijn gesteld. Wat hij zei over de toekomst van de NAVO en een mogelijke Russische inval in NAVO-landen is een regelrechte bedreiging voor de stabiliteit van Europa. Daar is ook vanuit conservatief Amerika een antwoord op nodig. De partij van Abraham Lincoln, Dwight Eisenhower en Ronald Reagan is al jaren overgenomen door een rechts-populistische stroming, die alleen maar verder radicaliseert. Dat is en blijft een bedreiging voor de democratie. Haley kon electoraal niet op tegen Trump, maar ze kan conservatieve en onafhankelijke kiezers bij hem weghalen. In sommige staten heeft ze het boven verwachting goed gedaan, en in staten waar ook niet-Republikeinen mee mochten stemmen, zoals New Hampshire, wist ze onafhankelijke kiezers op te trommelen om een front tegen Trump te vormen. Trumps positie buiten zijn eigen kern is zwak, heeft zijn winst aangetoond.
Dat Joe Biden niet met een straatlengte voorstaat in de peilingen, maar achterloopt, heeft te maken met zíjn impopulariteit. Kiezers vinden hem te oud. En eerlijk is eerlijk: Biden ís te oud voor de baan met de meeste verantwoordelijkheid ter wereld. Dat kiezers hem de niet te ontkennen successen van zijn presidentschap niet toeschrijven – een relatief gezonde economie, bijvoorbeeld – kan hij niet helpen. Maar Biden had de kamer moeten lezen, zoals Amerikanen zeggen, en niet op moeten gaan voor herverkiezing. Door te blijven zitten, gijzelt hij zíjn partij zoals Trunp dat met de Republikeinen doet. Juist omdat de risico’s van een tweede Trump-termijn zo groot zijn, hadden de Democraten met een fitte, ideeënrijke en aansprekende kandidaat moeten komen.