Trol van de Europese Unie: het is een titel die Viktor Orbán dik verdient. Al jarenlang zet de Hongaarse premier te pas en te onpas nationale veto’s in om concessies los te weken, zelfs als het gaat om leven en dood, zoals in de Russische oorlog tegen Oekraïne. Orbáns Hongarije, al jaren vooral in het nieuws met corrupte praktijken en schendingen van de rechtsstaat, is sinds maandag tijdelijk EU-voorzitter. Als motto voor die zes maanden aan het roer heeft Orbán ‘Make Europe great again’ gekozen, niet alleen een knipoog naar zijn politieke held Donald Trump, maar ook opnieuw een blijk van het bijtende cynisme waar hij zelf groot mee is geworden.
Het trollen stopt daar niet. Dit weekeinde kondigde zijn Fidesz-partij de oprichting van een nieuwe Europese, radicaal-rechtse politieke familie aan, met Tsjechische, Oostenrijke en Portugese geestverwanten. Ook voor deze alliantie is een Orwelliaanse naam gekozen: Patriotten voor Europa. Een naam die haaks staat op de werkelijke intenties van deze nieuwe fractie in het Europees Parlement. Orbán is niet voor Europa, Orbán is voor Orbán, voor zijn kliek en daarna misschien nog een beetje voor Hongarije. Een roulerende voorzitter kan de agenda niet in alle opzichten bepalen, dus hoeveel schade Orbáns Hongarije de EU echt kan berokkenen, valt nog te bezien. Tegelijkertijd is het duidelijk dat het klimaat en de rechtsstaat laag op de prioriteitenlijst staan van dit voorzitterschap.
Onder Orbán is Hongarije veranderd in een hub van Russische invloed. In 2014 tekende hij een wurgcontract met Rosatom, voor het onderhoud en de uitbreiding van de Paks-kerncentrale, een reliek uit de Sovjet-Unie. Terwijl landen uit het voormalige Oostblok zichzelf probeerden los te weken van de giftige Russische energiepolitiek, nagelde Orbán zijn land er nog even extra stevig aan vast. Na de invasie van Oekraïne in 2022 daalde eindelijk ook in West-Europa het inzicht in dat Rusland meedogenloze machtspolitiek bedrijft met energie, maar Hongarije ging onverminderd door met het inslaan van Russisch gas. Het logo van Gazprom prijkt binnenkort mogelijk ook op de shirts van voetbalclub Ferencváros.
Lees ook
Hongarije is vanaf vandaag EU-voorzitter maar ‘heeft zichzelf uitverkocht aan Rusland’
Is dat patriottisme? Nee, dat is slecht bestuur. Orbán doet graag alsof de EU een nieuwe Sovjet-Unie dreigt te worden, hij hamert op nationale soevereiniteit, maar de facto heeft hij de soevereiniteit van Hongarije op een blaadje overhandigd aan de opvolger van de Sovjet-Unie, Poetins Rusland.
Dat Orbán dinsdag, voor het eerst sinds de Russische inval in februari 2022, een bezoek bracht aan Oekraïne kun je hoopvol noemen, maar ook berekenend, nu Orbán door het EU-voorzitterschap wat meer in de schijnwerpers staat. Bovendien klonk zijn oproep aan Kyiv om „een snel staakt-het-vuren” te overwegen potsierlijk, juist nu Rusland Oekraïnse steden en dorpen onophoudelijk met zware glijbommen bestookt, in de afgelopen week alleen al 800 stuks.
Hongarije staat te boek als het meest corrupte EU-land, en dat Geert Wilders en sommige van zijn PVV-collega’s zo dwepen met het land stelt niet gerust. Sterker nog: deze fascinatie met Orbán en de zijnen staat haaks op de waarden die horen bij Nederland. Wie Orbán bewondert, zegt in feite: weg met de vrije pers, weg met corruptie-bestrijders, weg met de rechtsstaat, weg met parlementaire controle. Premier Dick Schoof doet er goed aan de Hongarije-liefde in zijn kabinet in toom te houden, of er in ieder geval voor te zorgen dat de kwalijke methodes van Orbán geen voet aan de grond krijgen in Nederland.
