Dat Miss Nederland stopt, de verkiezing van „de mooiste vrouw van Nederland”, kan alleen maar worden toegejuicht. Zoals eigenaar Monica van Ee terecht signaleert door het vervangende onlineplatform ‘Niet meer van deze tijd’ te noemen, is een miss-verkiezing niet meer van deze tijd.
De vraag is of dat het ooit was. Al in 1929, toen de eerste miss-verkiezing in Nederland werd gehouden, hadden critici het over „een veekeuring”. De verkiezing was een poging van een sensatieblad om de oplage op te krikken, beschrijft historicus Mark Traa in zijn boek De mooiste van het land. In de feministische jaren zeventig bekogelden demonstranten het podium van Miss World met bloem. Ze riepen: „We zijn niet mooi. We zijn niet lelijk. We zijn boos!”
Nu is er niets mis met schoonheid, maar wel met als amusement gepresenteerde objectivering van de vrouw. Met de promotie van wat sommigen zien als perfectie, en een rangschikking van het perfectere van die vermeende perfectie. Met een zoektocht naar één persoon die het Nederlandse, dan wel ’s werelds – of zelfs het universele – idee van schoonheid belichaamt.
Voorstanders van miss-verkiezingen wijzen op het feit dat de vrouwen ook op talent, intelligentie en compassie worden geselecteerd, en dat er ruimte was om te praten over wat zij belangrijk vinden. Zeggen dat de missen door hun deelname taboes kunnen doorbreken – zoals de eerste miss van kleur (in Nederland Nancy Neede in 1984) en de eerste trans vrouw (Rikkie Kollé in 2023). De deelneemsters zouden bovendien, doordat zij op het podium stonden, carrières hebben gekregen in politiek, bedrijfsleven of media. En miss-verkiezingen zouden meegaan met de tijd: dit jaar mag Miss Universe ook ouder dan 28 zijn, zwanger of moeder, of (ooit) getrouwd.
Dat klopt allemaal. Maar het zou anno 2024 toch niet meer nodig moeten zijn om de wereld te laten zien dat je er bent door je in jurk en badpak te vertonen en te laten keuren? Niet meer nodig moeten zijn om met een kroon en een sjerp te laten zien dat vrouwen boven de 28 ook bestaansrecht hebben?
Bovendien is inmiddels overduidelijk dat als een bepaald idee van (onhaalbare) schoonheid de norm wordt, vrouwen die daar niet aan voldoen zich minderwaardig kunnen gaan voelen. Zeker de selfie-generatie, opgegroeid in een tijd dat sociale media het idee versterken dat uiterlijk alles is; de mooiste foto’s krijgen immers de meeste likes, de meeste likes verschijnen weer hoger in de tijdlijn, en leveren vervolgens aandacht, geld en dates op.
In plaats van het tonen van diversiteit, wat wereldwijde media toch mogelijk kunnen maken, verengen platforms als Instagram en TikTok juist het beeld van wat mooi zou zijn: volle lippen, een kleine neus, een strak gezicht zonder rimpels, geprononceerde jukbeenderen en dikke billen. Het gevolg is volgens dermatologen dat jonge meisjes al veel te vroeg antirimpelcrèmes gebruiken, en dat cosmetische behandelingen in zwang zijn.
De beslissing van Miss Nederland om te stoppen is daarom contrair aan wat er in de online wereld gebeurt, maar offline de juiste. Hopelijk volgen de andere miss-verkiezingen in Nederland dit voorbeeld. Het gaat immers om wát iemand doet voor de wereld, niet om hoe ze eruit ziet.
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data125752587-c9d353.jpg)