N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/wp-content/blogs.dir/114/files/2019/07/lux-rubriek-1.png)
De pil leek zo vanzelfsprekend. Zo vanzelfsprekend dat het volstaat om het over ‘de pil’ te hebben, alsof er geen andere zijn. Zo vanzelfsprekend dat de discussie alleen nog leek te gaan over de vraag of de pil en andere anticonceptiemethoden (op het condoom na) opnieuw vergoed zouden moeten worden in het basispakket. Dat waren ze tot 2011. Bij de Hoge Raad dient nu een zaak om ze weer vergoed te krijgen, aangespannen door onder anderen Bureau Clara Wichmann.
Anticonceptie maakt onafhankelijk. Zorgt ervoor dat vrouwen – en hun bedpartners – een carrière kunnen plannen, gezinsuitbreiding, het leven. Dat zij seks kunnen hebben die, indien gewenst, leidt tot zwangerschap. Seks kunnen hebben gewoon omdat het lekker is, zonder de consequentie van een ongewenste zwangerschap. Toen de pil in 1962 in Nederland werd geïntroduceerd, werd dat gevierd als het hoogtepunt van emancipatie en zelfbeschikking.
Het is gelukkig nog altijd zo dat het anticonceptiegebruik onder seksueel actieve vrouwen van 16 tot 49 jaar hoog is. Uit de jongste cijfers van expertisecentrum seksualiteit Rutgers blijkt dat 75,9 procent van hen anticonceptiemiddelen gebruikt, van wie een derde de pil. Het aantal tienerzwangerschappen is laag in Nederland, het aantal ongeplande zwangerschappen ook.
Zorgelijk is echter dat huisartsen, Rutgers en het Nederlands Genootschap van Abortusartsen waarschuwen dat jonge vrouwen vaker ongewenst zwanger worden en aankloppen bij abortusklinieken. Ze gebruiken natuurlijke anticonceptiemethoden; houden via een app bij wanneer ze vruchtbaar zijn, doen aan periodieke onthouding.
De vrouwen zijn beïnvloed door niet-medisch getrainde influencers op TikTok, Instagram en YouTube. Die pleiten voor een zo natuurlijk mogelijk leven, zonder kunstmatige toevoegingen in het eten. De pil en het hormoonspiraaltje zijn in die visie ‘vergif’, omdat ze de natuurlijke hormoonbalans verstoren.
Het is de bedoeling dat anticonceptiemiddelen invloed op de hormoonhuishouding hebben. En er zijn inderdaad bijwerkingen, waaronder een verhoogd risico op trombose en een licht verhoogde kans op borstkanker. Daar tegenover staan een sterk verlaagde kans op baarmoeder- en eierstokkanker. Een regelmatige menstruatie, zonder al te hele hevige bloedingen en al te pijnlijke kramp.
En een kans op een zwangerschap van 0,1 procent (bij het hormoonspiraaltje) en 0,3 procent (bij goed gebruik van de pil). Bij natuurlijke methodes is die kans – indien perfect uitgevoerd – 5 procent, in de praktijk eerder 24 procent. Temperatuurmeten wordt niet voor niets juist vaak gebruikt door stellen die zwanger willen wórden.
Het is toe te juichen dat vrouwen willen weten wat ze in hun lichaam stoppen. Wie leest elke drie maanden nog de bijsluiter van de pil? Wie heeft bij de huisarts doorgevraagd over welke alternatieven er zijn? Is het hormoonspiraaltje te vervangen door een koperspiraaltje, de pil door sterilisatie? Is de pil te vervangen door een nieuwere, lichtere versie?
Het is ook verstandig dat vrouwen weten hoe hun lichaam werkt, hoe hun maandelijkse cyclus verloopt. Te lang is er te weinig wetenschappelijk onderzoek gedaan naar het vrouwenlichaam, in het bijzonder naar de baarmoeder. En het is bemoedigend dat openlijk gesproken wordt over menstruatie en menopauze.
Maar thermometers, apps en kalenders beschermen niet tegen zwangerschap.
:format(webp)/https://content.production.cdn.art19.com/images/9f/27/a0/54/9f27a054-511d-4af8-bc1e-06584f3c28c7/cd4fc9d0c01674a10e0dcd46c532e3635267d1f665ce81ab080a62b86d5e26136979ae2c1744b46f320d64fdf7e1fd1c8489abd5f15c1f842258bab3440f6a67.jpeg)
