Wat vindt NRC | Er is te weinig ouderenhuisvesting. Dat vraagt om een snelle uitvoering van bouwplannen

Posted on by admin

Nederland kampt met een woningtekort en vergrijst. Die combinatie gaat de komende jaren voor een serieuze uitdaging zorgen. Waar gaan de ouderen wonen die naarmate de jaren vorderen meer hulp nodig hebben? In ieder geval niet in een ‘bejaardentehuis’, als het aan henzelf ligt. Slechts 8 procent van de thuiswonende ouderen wil verhuizen naar een verzorgingshuis zodra ze meer zorg en ondersteuning nodig hebben, bleek namelijk vorige week uit een enquête van ouderenbond ANBO-PCOB.

Een op de drie ouderen wil het liefst thuis blijven wonen en een groter beroep doen op de thuiszorg. Van de 65-plussers die wél willen verhuizen bij een verslechterende gezondheid verkiest liefst 90 procent een zelfstandig appartement met eigen voordeursleutel in een woonzorgcomplex voor senioren waar de zorg langskomt op afspraak. Het verzorgingshuis zoals dat bestond tot de overheid in 2013 besloot ouderen zo lang mogelijk thuis te laten wonen, spreekt de huidige 65-plussers niet langer aan.

Privacy, autonomie en keuzevrijheid waren er schaars. Voor de generatie die opgroeide na de Tweede Wereldoorlog – de zogenoemde babyboomers – zijn dit echter vanzelfsprekende pijlers van hun bestaan. Het is dan ook te begrijpen dat het regime van een traditioneel verzorgingstehuis voor hen geen wenkend perspectief is, al was het maar omdat sommigen misschien geen prettige herinneringen hebben aan het verblijf van hun eigen ouders in zo’n instelling.

Dat laat onverlet dat het voor een aantal senioren op een gegeven moment niet meer mogelijk zal zijn om in het oude, vertrouwde huis te blijven wonen, terwijl ze er ook niet zo slecht aan toe zullen zijn dat opname in een verpleeghuis noodzakelijk is. Voor deze mensen moet dus voldoende woonruimte beschikbaar zijn.

Met de bouw van ouderenwoningen schiet het echter niet op, concludeerde de Rekenkamer vorige week. Het kabinet wil tot en met 2030 290.000 ouderenwoningen bouwen, maar dat streven wordt waarschijnlijk niet gehaald. Het is nog niet gelukt om landelijke afspraken te maken tussen het Rijk, gemeenten, marktpartijen, corporaties en zorginstellingen. Individuele plannen van gemeentes zijn er wel, maar zelfs als ze allemaal doorgaan, leveren die niet meer dan 186.000 nieuwe woningen op.

Het kabinet denkt daarom serieus na over de terugkeer van de tien jaar geleden opgedoekte verzorgingshuizen. Minister van Volksgezondheid Fleur Agema (PVV) diende daartoe al in 2023 als Kamerlid een initiatiefwetsvoorstel in. De sluiting van deze woonvorm noemde ze „een vergissing” gezien de vergrijzing en de groeiende wachtlijst voor verpleeghuizen. Deze zomer verschijnt er een verkennende studie.

Uit de enquête van de ANBO-PCOB blijkt dus echter dat de meeste potentiële bewoners van zo’n instelling weinig trek hebben om er hun tenten op te slaan. Toch is het verstandig dat het kabinet de voor- en nadelen van het traditionele verzorgingstehuis nog eens op een rijtje zet, waarbij ook het personeelstekort in de zorg in de analyse wordt meegenomen.

In 2030 zijn er ruim twee miljoen mensen van 75 jaar of ouder. Dat zij zo lang mogelijk op zichzelf blijven wonen is een lofwaardig streven, maar de zorg staat onder druk, net zoals de woningmarkt. Voldoende ouderenwoningen zijn hard nodig, in welke vorm dan ook. Laat het kabinet daarom haast maken met het uitvoeren van bouwplannen – oude en nieuwe.




Related Posts

Wat vindt NRC | De samenleving blijft onvoorbereid op AI, zo blijkt weer nu Meta openbare berichten gaat gebruiken

Alle openbare berichten en foto’s die mensen ooit hebben geplaatst op Facebook en Instagram worden vanaf deze dinsdag door moederbedrijf Meta gebruikt voor het trainen van kunstmatige intelligentie. Hoewel gebruikers daar tijdens het posten geen toestemming voor hebben gegeven, kan Meta door een aanpassing van de voorwaarden die toestemming alsnog verkrijgen. Hierdoor leert Meta zijn AI „om culturen en gebruiken van Europeanen beter te begrijpen”, schreef het bedrijf in een persbericht. Wat het bedrijf daarmee precies bedoelt, en hoe ze er geld mee willen gaan verdienen, vertelde het er niet bij. Maar oprichter Mark Zuckerberg droomt wel hardop van een wereld waarin digitale assistenten de rol van ‘coach, psycholoog of zelfs liefdespartner’ kunnen spelen.

Zelfs voor mensen die deze droom delen zou dan toch de vraag moeten opkomen: mag Meta dit zomaar op deze manier doen? Ja, dat mag blijkbaar, want hoewel privacytoezichthouder Autoriteit Persoonsgegevens (AP) zich wel geroepen zag tot een opvallende campagne om mensen te wijzen op de opt-out-mogelijkheid, ziet het verder geen mogelijkheden om op te treden. De toezichthouder van Ierland, waar Meta zijn internationale hoofdkantoor heeft, is immers verantwoordelijk. De Ierse toezichthouder, vaker rekkelijk, vindt de wijziging van de voorwaarden prima – na beloftes van Meta over bijvoorbeeld een extra ‘filter’ om gegevens te strippen van persoonskenmerken voordat die de trainingsmodellen ingaan.

Maar er zijn veel redenen waarom dit helemaal niet prima is, zowel principieel als meer praktisch. Onder technologie-experts is bijvoorbeeld veel consensus over dat zo’n filter vrijwel niet te handhaven is in de context van AI-modellen. Die ontdekken en genereren namelijk zelfstandig patronen in grote hoeveelheden data, en die patronen zijn niet of vrijwel niet te herleiden tot specifieke invoer. Als Meta straks toch allerlei gevoelige persoonsgegevens blijkt te hebben, is niet of nauwelijks na te gaan of dat kwam doordat het dit filter toevallig te soepel had ingesteld of dat het de data elders verzamelde.

De kwestie legt nog maar eens bloot hoe onvoorbereid de samenleving is op AI. En met Mark Zuckerberg op de eerste rij bij de inauguratie van Donald Trump hoeft niemand illusies te hebben over de vermenging van politiek en big tech. Het laat ook zien hoe selectief de publieke aandacht is verdeeld. Nu de bezwaren gaan over privé-foto’s en -berichten op Insta, klinkt gelukkig al luider protest dan bij eerdere gevallen waarbij muziek, foto’s, kunstwerken of artikelen van professionele makers ongevraagd en zonder toestemming werden gevoerd aan AI-modellen om ze te trainen. De leercurve, bij zowel burgers als beleidsmakers, moet steiler.

Grote techbedrijven, veelal Amerikaans of Chinees, hebben zich met hun internetplatforms in het hart van Europese samenlevingen gepositioneerd, en gebruiken die positie nu voor het trainen van een krachtige en onvoorspelbare technologie waarbij steeds nadrukkelijker de vraag opkomt: wiens belang dient die? Welke maatschappij helpt die creëren? Welke alternatieven zijn er nog?

Vorige week klonk in een opiniestuk in NRC een pleidooi voor een nationale AI-strategie en een Nederlandse AI-top; om te voorkomen dat Nederland zo achter de feiten blijft aanhobbelen. Dat zou niets te vroeg zijn en daarbij horen zeker kwesties over privacy en burgerrechten – blijkt wederom.


Actrice Mia Threapleton breekt door met hoofdrol in nieuwe Wes Anderson-film: ‘Zijn wereld is als een diorama’

Ze lijkt op haar moeder Kate Winslet, de 24-jarige Mia Threapleton. Ze gebruikt de achternaam van haar vader Jim, een assistent-regisseur met wie Winslet van 1998 tot 2001 getrouwd was. Zo ga je ook minder snel door voor nepobaby.

Toch is daar geen ontkomen aan; zo besloot de modepers in Cannes dat haar groene jurk met gouden bloemen op de rode loper een ode was aan Winslets jurk bij het Oscargala van Titanic in 1998. Maar dat moment op de rode loper moet nog komen als ik haar in het Marriott spreek over haar hoofdrol als novice Liesl in Wes Andersons jongste stijlexercitie The Phoenician Scheme. Liesl rookt pijp en slaat een drankje niet af; haar vader, de louche grootkapitalist Zsa-zsa Korda (Benicio del Toro), benoemt haar tot zijn enige erfgenaam als rivalen, bureaucraten en zijn eigen broer een neokoloniaal megaproject van tunnel, stuwdam en spoorweg trachten te saboteren.

Moeder Winslet gaf haar geen specifiek advies mee voor Cannes, zegt Threapleton. „Maar dat zou ongetwijfeld zijn: blijf kalm. Dat is meestal haar advies.” Ze zag in haar jeugd weinig filmsets, zegt ze. „Als ik meemocht, was dat een bijzonder uitje.” Niet dat Winslet haar voor een acteercarrière wilde behoeden. „Maar ze hield werk en privé liever gescheiden, en daar ben ik nu blij mee. Want zo leer ik mijn eigen lessen en gaat het om míjn filmervaringen en prestaties. Dat voelt best goed.”

Wel maakte ze als dertienjarige haar filmdebuut in A Little Chaos, waarin Kate Winslet als tuinarchitect Sabine de Barra helpt om Versailles aan te leggen – regisseur was Alan Rickman, die ook zonnekoning Lodewijk XIV speelde.

Haar hoofdrol in de nieuwe Wes Anderson is een doorbraak: Threapletons filmresumé beperkte zich tot een tiental bijrollen en één grote rol in de postapocalyptische psychothriller Shadows in 2020.

Mia Threapleton (r) als novice Liesl Beeld TPS Productions/Focus

Benicio del Toro

Met Wes Anderson kwam ze via haar agent in contact. „Hij vroeg om een selftape zonder informatie over de rol, behalve dat hij ‘een jong meisje’ zocht. De scène kwam niet uit zijn script, maar dat is normaal.” Bij de eerste auditie mocht ze drie kwartier van tevoren een paar pagina’s van het script lezen om dat te spelen. Toen ontmoette ze Wes Anderson zelf. „Dat was heerlijk, hij is heel relaxed. Gewoon wat praten. En daarna nodigde hij me per mail uit nog wat scènes te proberen. En daarna: zou je een screentest willen doen met Benicio del Toro? Toen daalde het pas echt in. Oké, wow. Dit is het kaliber mensen met wie ik straks misschien werk.”

Del Toro vertelt in Cannes dat Threapleton hem strak bleef aankijken zonder met haar ogen te knipperen toen hij haar intens aanstaarde. Toen beseften hij en Wes Anderson dat ze Liesl kon spelen. Klein maar taai, in staat haar eigen vader te weerstreven. Threapleton: „Na die auditie mocht ik eindelijk het hele script lezen, zij het op een versleutelde, tijdelijke file.”

De serieuze rollen van The Phoenician Scheme zijn voor Threapleton, Del Toro en Michael Cera als entomoloog en dubbelspion Bjorn. De rest van Hollywoods A-lijst kwam weer voor minimumloon langs bij Filmstudio Babelsberg in Potsdam voor rolletjes van een minuut, of van tien minuten: Willem Dafoe, Bill Murray als God, Benedict Cumberbatch, Mathieu Amalric, Tom Hanks, Charlotte Gainsbourg, Bryan Cranston. Voor de gezelligheid of om Andersons sets te bewonderen. Threapleton vergaapte zich aan de creaties van „de geniale” setdesigner Adam Stockhausen. „Er was een enorme tunnel met spoor en trein die via slimme perspectieftrucs zo groot als een voetbalveld leek. Verbazingwekkend.”

Hoe was het om te acteren voor Wes Anderson? Moet alles niet minimaal? „Mensen denken dat hij vooraf alles al heeft uitgewerkt, maar hij streeft op zijn manier juist naar naturalisme en vraagt je scènes op allerlei manieren te doen. Hij experimenteert en exploreert en je eindigt vaak met iets heel anders dan dat je verwachtte. Op een zeker moment – de zesde scène geloof ik – stond ik tussen twee takes met mijn handen op mijn heupen en kwam Wes’ gezicht opeens achter de monitor vandaan. ‘Ho, niet bewegen, precies zo blijven staan.’ Dat moment zit in de film.” Al ben je inderdaad ook een pop in een enorm poppenhuis, erkent ze. „Het is als een diorama: de hele wereld is tot in detail ontworpen. Je hoeft er alleen maar binnen te stappen.”


Column | Dick Schoof en Mark Rutte staan naast elkaar op het podium

Dick Schoof staat naast Mark Rutte op het podium, in de perszaal van het NAVO-hoofdkwartier in Brussel, vorige week woensdagmiddag. Hij is bijna elf maanden premier, Rutte was dat dertien jaar en acht maanden. In de tijd dat Rutte premier was, was Schoof topambtenaar op het ministerie van Justitie. Bij een crisis als de MH17 werkte Schoof ook voor hém.

De Amerikaanse oud-hoogleraar psychologie Robert Cialdini schreef in zijn boek Influence over het beïnvloedingsprincipe ‘autoriteit’: mensen hebben de neiging om iemand te vertrouwen van wie ze denken dat-ie kennis en ervaring heeft. Je kunt autoriteit ook ‘lenen’ door naast iemand te staan die overkomt als een expert.

Maar niet, denk ik in Brussel, als het publiek jou met die ander vergelijkt.

Rutte glimlacht en knikt naar journalisten. Schoof niet. Hij houdt de katheder stevig vast, toch is vanaf de eerste rij te zien dat zijn handen trillen. De persconferentie is in het Engels, Rutte somt op wat Nederland doet voor de NAVO, Nederland is een gewéldige bondgenoot. Zoals eerder die dag Tsjechië een geweldige bondgenoot was. Toen stond de Tsjechische president Petr Pavel op het podium.

Schoof heeft zijn hoofd naar Rutte gedraaid, maar zijn ogen dwalen af: soms omhoog, dan weer omlaag. Zijn eigen tekst leest hij daarna te snel voor, hij kijkt bijna niet om zich heen. Ook de zin waarin hij Rutte persoonlijk aanspreekt, over een fietstocht in Ruttes hometown Den Haag waar in juni de NAVO-top is, leest hij voor van papier. „Als je daar nog tijd voor hebt, Mark. Dan kun je zien dat de logistieke voorbereiding prima verloopt.” Rutte knikt en glimlacht.

Op donderdagmiddag is Schoof in de Tweede Kamer voor een debat over stikstof, dat hij samen doet met minister van Landbouw Femke Wiersma van BBB. Net voordat het begint, staat hij in de zaal bij BBB’er Caroline van der Plas, Thom van Campen van de VVD en Jeanet Nijhof van de PVV. Ze vertellen hem over het stikstofdebat in februari. Na afloop hadden ze met z’n allen karaoke gedaan in het café van Nieuwspoort, ook Femke Wiersma en BBB-staatssecretaris Jean Rummenie. „Als we vanavond vóór acht uur klaar zijn”, zegt Schoof, „doe ik mee”.

Het debat had spannend kunnen zijn voor zijn kabinet. BBB’ers hebben hem laten weten dat ze de harde kritiek van VVD en NSC op ‘hun’ minister Wiersma niet langer accepteren. Maar voordat het begint, weet Schoof al dat VVD en NSC hun toon zullen matigen, ze willen geen kabinetscrisis over landbouw.

Hij leest zijn tekst rustiger voor dan de vorige dag in Brussel, hij kijkt wél op. De Kamerleden die over stikstof gaan, mogen zes keer bij de microfoon een interruptie doen. Die gebruiken ze bijna allemaal op aan hém. Door de ogen van Robert Cialdini zou je kunnen zeggen: de Tweede Kamer vindt Schoof belangrijker, Femke Wiersma ontleent autoriteit aan hém.

Het ziet er alleen niet uit alsof Wiersma dat zelf ook denkt. Ze zit naast Schoof, die als eerste spreekt. Ze kijkt naar hem, strak en geconcentreerd. Schoof is voorzitter van een ministeriële commissie over stikstof, maar al snel blijkt wat Wiersma vast allang wist: hij weet er weinig van. Zíj is de expert.

Het is wel Schoof die in de pauze Donald Trump aan de telefoon heeft. Die belooft hem om naar de NAVO-top te komen. In zijn persconferentie op vrijdag zegt Schoof dat er „iets van vertrouwelijkheid, althans bekendheid” is tussen hem en Trump. Ze hebben elkaar al een keer of drie ontmoet, ook al toen Schoof nog topambtenaar was. Hij was met Rutte meegegaan naar het Witte Huis.

Daar is een foto van: Schoof naast Trump.

Uit het debat van donderdagavond komt weinig nieuws. Het enige wat aandacht trekt: Schoof zegt dat hij niet wist dat het stikstofprobleem zó ingewikkeld was. „Ik heb het onderschat.”

Ze zijn om half elf klaar. In Nieuwspoort is géén karaoke.

Petra de Koning doet elke dinsdag verslag over de Haagse politiek. ([email protected])