Wat vindt NRC | ‘Adoloscence’ opent het gesprek over manosphere

Eventmanager Stefan (32) hoef je dus niet te bellen voor seks op een berg. „Daar ben ik dan misschien te saai voor”, zei hij voor de camera toen de autorit voorbij was. Het was best een eind rijden geweest: hij achter het stuur, kapper Dennis (44) in de bijrijdersstoel. Ze hadden het tot nu toe heel fijn gehad samen. Gezoend hadden ze ook, en in één bed geslapen. Maar in dat bed was verder weinig gebeurd. Niet dat dat erg was, ze kenden elkaar pas een dag. En toch: het was wel de bedoeling dat het intiemer zou worden, vroeg of laat. Dus was Dennis tijdens de autorit door de Provence begonnen met het verkennen van de mogelijkheden. Toen Stefan opperde dat hij wel even zou willen uitstappen, antwoordde Dennis: „En dan? Seks op de berg?” Waarop Stefan prompt reageerde met: „Néé-éé.”

In zo’n geval kun je een paar wegen inslaan, maar je moet wel snel beslissen. Dennis koos voor de ‘het was ook maar een grapje’-route. Heel safe, heel begrijpelijk. Noem het Schrödingers flirt: je poging tot toenadering is wel en niet oprecht tegelijk, tot de persoon die je tegenover je hebt erop reageert. Is de reactie positief, dan meende je het echt; is-ie negatief, dan was het een geintje*. En in dit geval was het dus – noodgedwongen – een geintje. „Ik weet niet helemaal hoe je daarmee moet omgaan”, zei Dennis tijdens zijn één-op-één-momentje met de camera. „Normaal leer je iemand kennen op… dat vlak, snap je? En nu is het allemaal zo…” Hij tilde zijn hand op, liet het goud rond zijn ringvinger zien. „Je hebt al een ring. Het is net of je een paar fases hebt overgeslagen.”

Fases overslaan is inherent aan het format van Married at first sight (RTL). Deelnemers leggen hun liefdesleven in de handen van een groep koppelaars, die een (in theorie) geschikte huwelijkskandidaat voor ze selecteert. De ontmoeting vindt plaats voor het altaar, daarna leggen de camera’s genadeloos vast hoe het de pasgetrouwde stellen vergaat. Voor veel kijkers zal het klinken als een nachtmerrie om zoiets persoonlijks uit te besteden. Maar juist in die overgave schuilt ook de droomfactor: niet zelf hoeven zoeken. Niet zelf hoeven versieren. Niet zelf hoeven beslissen. Gewoon vertrouwen dat anderen dat voor je regelen, en dat die anderen dat ook nog eens beter kunnen dan jij. Al is die shortcut dus niet gratis: je levert er controle en privacy voor in.

Huizenzoektocht

Iets soortgelijks geldt voor deelnemers aan Kopen zonder kijken (RTL). Zij laten een team van professionals een huis voor ze zoeken, kopen en verbouwen. Net als de deelnemers van Married at first sight zijn de Kopen zonder kijken-kandidaten om verschillende redenen het vertrouwen kwijt dat ze op eigen houtje hun doel kunnen bereiken. Zo woonden Kaj en Lieneke, die begin deze week aan de beurt waren, op driehoog in een te klein huurappartement in IJmuiden met hun twee kleine kinderen. Baby James was ook nog eens ziek en had veel extra zorg nodig, en in combinatie met de overspannen huizenmarkt maakte dat de zoektocht haast onmogelijk. Nu eindigde de familie in een mooi opgeknapt koophuis in Almere, maar daar ging een hele lijdensweg aan vooraf. Toen de makelaar het overspannen stel kort liet geloven dat de huizenzoektocht jammerlijk was mislukt, toonden de camera’s hoe Lieneke bijna in huilen uitbarstte. Die spelletjes moet je dan verdragen voor je kant-en-klare woonplek.

In Married at first sight betaalde Dennis voor zijn kant-en-klare huwelijk vooralsnog vooral in ongemak. Die overgeslagen fases, zei hij op zijn huwelijksreis, „die moeten we nog wel gaan pakken. Maar hoe, en waar? Op een berg? Thuis? In Frankrijk? Ik weet het niet. We zien het wel”. Ja, ze zien het wel. En wij kijken mee.

*Behalve als je het op je werkplek doet, dan is het helaas grensoverschrijdend gedrag.

Delen

Mail de redactie

‘Zoals de leeuw door de natuur is uitgerust met klauwen en een scherp gebit, de olifant met slagtanden en de inktvis met inkt die het water troebel maakt, zo is de vrouw om zich te beschermen en te verdedigen uitgerust met huichelarij, en is alle kracht die de man in zijn lichaam en verstand heeft gekregen de vrouw geschonken in de vorm van huichelarij.” Deze woorden schreef Arthur Schopenhauer in 1851, in zekere zin de Andrew Tate onder de filosofen van die tijd. Inmiddels zijn er wel wat kwalificaties bijgekomen als het gaat om de beoordeling van de vrouw, maar het negatieve vrouwbeeld waarbij de vrouw de schuld krijgt van alles wat de man te kort komt, bestaat nog steeds, waarbij het weinig uitmaakt dat de filosoof is vervangen door een ‘influencer’. Over de rol van vrouwen en mannen kan een ‘culture war’ gevoerd worden, beter nog is er een serie over te maken die aanleiding geeft tot gesprek. Dat laatste is het geval met de Britse hit-serie op Netflix Adolescence.

Adoloscence gaat over de 13-jarige Jamie die ervan verdacht wordt een meisje te hebben vermoord. Hij was door haar voor ‘incel’ (onvrijwilig celibatair) uitgemaakt en komt onder de invloed van de ‘manosphere’ (hevig masculiene online omgeving). Adolescence behandelt veel onderwerpen die inzicht geven in omgangsvormen op alle niveaus. Welke rol spelen ouders en onderwijzers, hoe groot is de invloed van smartphones en social media, en vooral: hoeveel moeite kost het om de ander echt te begrijpen? Het zijn vragen die ertoe doen, waar antwoorden worden gezocht in een mobieltjesverbod op school tot en met een verbieden van smartphones bij kinderen onder de 15 jaar in de hoop dat zij de dialoog aangaan in plaats van in smileys te communiceren. Wie Adoloscence bekijkt, zal zich afvragen of dat genoeg is, in een klimaat waarin masculiniteit luidruchtiger en kwader is dan decennia lang het geval was.

Ook de Britse premier onderkent de kwalijke rol van sociale media, die pestgedrag 24/7 mogelijk maken en giftige beelden over masculiniteit presenteren. Het is wat hem betreft zelfs „een groot probleem. En als we dat willen oplossen, moeten we het erover hebben. Daarom wil ik dat deze serie op alle scholen te zien is”, verklaarde hij begin deze maand. Netflix stond open voor zijn oproep en maakt de serie daarom gratis beschikbaar voor alle middelbare scholen in het Verenigd Koninkrijk. AIVD-directeur Erik Akerboom en Kamerlid Barbara Kathmann (GroenLinks-PvdA) volgden het voorbeeld van de Britse premier en inmiddels staan ook in Nederland de signalen op groen de serie op scholen te tonen.

Het voordeel van het tonen op scholen is dat het gesprek gevoerd kan worden over sociale media, pestgedrag en masculiniteit. Evengoed kan er gepleit voor worden dat ouders juist de serie met hun kinderen bekijken omdat geheimen tussen ouder en kind weliswaar van alle tijden zijn, maar de grip op wát er speelt tegelijkertijd veel moeilijker is geworden. Ouders weten beter dan ooit waar hun kinderen zijn – immers: geen reis zonder polarsteps, geen tiener zonder ‘waar is mijn Iphone’-app – maar weten is iets anders dan begrijpen. Het weten van het waar leidt af van de vragen waar het in wezen om gaat: hoe gaat het met je en wat denk je?

De serie toont wat de gevolgen van een laag zelfbeeld zijn, hoe bubbels iemand voeden in het vasthouden aan ideeën, en hoe dat doorwerkt naar een toekomst die draait op zelfbeeld in plaats van beschaving. En die begint met de vraag, zoals de psycholoog aan Jamie stelt: „Zullen we het over jou hebben?”

Delen

Mail de redactie