Wat ‘Starship Troopers’ ons leert over media in oorlogstijd

In Spanje is de bevolking over alles verdeeld, maar over één ding is iedereen het eens: Rafael Nadal is de beste sporter uit de Spaanse geschiedenis. Na 22 jaar stopt Nadal op 38-jarige leeftijd als professioneel tennisser en daar wordt uitgebreid bij stilgestaan in Malaga, waar de finale van de Davis Cup, de landenwedstrijd in het tennis, wordt gespeeld. De stad hangt vol met spandoeken met de woorden „Gracias, Rafa”. Verspreid over het centrum staan schermen die de hoogtepunten van Nadals carrière afspelen. Het is het afscheid van een grootheid, hoor je op straat.

„Una leyenda”, zegt Luis Garcia Huergo met de Spaanse vlag om zijn nek, gekleed in een rood shirt. Hij komt helemaal uit Asturias, het noorden van Spanje, om het afscheid van Nadal bij te wonen. „Ik volg Nadal al sinds hij een klein jongetje is. De hele wereld ben ik afgereisd voor hem, dus je kunt je voorstellen dat dit een emotionele dag is voor mij”, zegt García.

Bij de spelerstent staan tientallen fans zenuwachtig te wachten op het Spaanse team. Ze zitten in het gras of op klapstoelen die ze zelf hebben meegenomen. „We zijn vanuit school direct hierheen gekomen”, zegt de 15-jarige Emilio. Hij is groot fan van Carlos Alcaraz, maar hoopt ook een glimp op te vangen van Nadal. „Door Nadal is er een Alcaraz. Hij heeft het tennis groot gemaakt en ervoor gezorgd dat jonge mensen tennis leuk zijn gaan vinden”, zegt de tiener. De 69-jarige Claudia Bejerano uit Cadíz vangt het gesprek op en knikt instemmend. Ze zit al bijna twee uur op haar klapstoeltje, een hoed op en een gigantische zonnebril op haar neus tegen de brandende zon. „Rafa is als een zoon. Hij was altijd in mijn woonkamer. Op televisie weliswaar, maar hij is familie.”

Dinsdag aan het begin van de middag loopt de 22-voudig grandslamwinnaar de baan op voor een laatste training. Hij oogt vastberaden, vloekt wanneer hij de bal in het net slaat. „Vamos!”, roept iemand langs de zijlijn. De ruimte is gevuld met journalisten. „Het is ook voor ons een emotionele week. Jarenlang volgden we Rafa overal naartoe en dat is na deze week klaar”, zegt een journalist van de populaire Spaanse radiozender Cope in zijn microfoon.

Bij Nadal druppelt het zweet van zijn gezicht. Na een uur trainen bedankt Nadal de aanwezige pers. „Tot straks”, zwaait hij. In aanloop naar de Davis Cup waren er twijfels of Nadal wel zou kunnen spelen omdat hij zich niet „topfit” voelde. De Spanjaard kampt al jaren met blessures. Maar dinsdagmiddag 17 uur zal hij in actie komen, in de eerste enkelpartij van de wedstrijd tussen Spanje en Nederland.

Land in rouw

Sinds Nadal op 10 oktober aankondigde na de Davis Cup te zullen stoppen, is Spanje ‘in rouw’. In talkshows, kranten, op de radio. Iedereen blikt terug op zijn carrière en wat die betekent heeft voor het land en het tennis. Oud-tennisser en directeur van de Davis Cup Feliciano López vertelt hoe Nadal door zijn „nederige” karakter „de harten van de Spanjaarden heeft veroverd”. „Zelfs de mensen die geen tennis kijken, zaten de afgelopen jaren gekluisterd aan de buis om Rafa te zien spelen. Wat hij heeft betekent voor het tennis is niet in woorden te omschrijven”, zegt de 43-jarige López, die in zijn carrière vaak tegen Nadal speelde en hem meerdere keren heeft verslagen.

López vertelt over de Davis Cup van 2004, toen Nadal zijn debuut in het toernooi maakte. „We waren allebei nog heel jong, maar de wijsheid en strijdlust van Rafa was toen al bewonderenswaardig”, lacht López. Spanje speelde in de eerste ronde tegen Tsjechië en Nadal verloor zijn eerste twee wedstrijden. De winst voor Spanje hing af van de partij die López moest spelen. „Hij kwam naar me toe rennen en zei dat we zouden winnen. Die mentaliteit, ondanks de achterstand, is wat Rafa zo’n bijzondere speler maakt.” Spanje won uiteindelijk van Tsjechië en wist de Davis Cup van 2004 in de wacht te slepen.

Volgens López zal met het vertrek van Nadal de tennissport nooit meer hetzelfde zijn. „We hebben de afgelopen jaren prachtig tennis gehad met Rafa, Roger Federer en Novak Djokovic. Ik denk niet dat er ooit iemand is die hen kan overtreffen. En als er al een speler is die een topprestatie levert, dan zal hij altijd vergeleken worden met dat drietal.”

Máár, besluit López: „Er is niemand zoals Rafa. En dan bedoel ik niet alleen zijn spel, maar ook Rafa als mens.” Volgens López is hij – ondanks zijn drukke sportcarrière – een familieman en een goede vriend. Iemand die altijd tijd maakt voor mensen die dicht bij hem staan. „Hij vergeet nooit waar hij vandaan komt.”

In de fanzone bij het stadion verschijnen honderden fans die afscheid willen nemen, onder wie de Nederlandse Emilie Grunewald uit Haarlem. Ze is met een vriendin en beiden dragen een oranje shirt en om hun pols een zweetband met de Spaanse vlag. „Natuurlijk zijn we blij als Nederland wint, maar ik hoop stiekem toch wel dat Nadal wint. Dat is wel mooi, als afsluiting van zijn carrière”, zegt Grunewald. De Haarlemmers spelen zelf ook tennis en volgen de Spanjaard op de voet. „Al die blessures en dat toch zo hoog in de top spelen. Dat is echt wel legendarisch hoor”, zegt Grunewald.

Laatste wedstrijd

Het stadion José María Martín Carpena stroomt vol. Wanneer de wedstrijd op het punt staat te beginnen, gillen fans de naam van hun idool. Hoewel Nadal eerder tijdens een persconferentie zei dat „de emoties moeten wachten” tot na de wedstrijd, vullen zijn ogen zich met tranen. Zijn tegenstander Botic van de Zandschulp krijgt een introductie en wanneer de commentator hetzelfde moet doen bij Nadal zegt hij: „Dit is een grootheid die geen introductie nodig heeft.” Vervolgens somt hij toch diens 22 grandslamtitels op. „Roland Garros: 2005”, roept de commentator. „Hé!”, gilt het publiek. „2006, 2007, 2008, 2010, 2011.” En zo veertien keer. „Wimbledon: 2008, 2010”, klinkt het door de speakers. „Hé!”, roepen de fans telkens weer.

De wedstrijd loopt niet lekker voor Nadal. Hij verliest de eerste set en komt ook in de tweede set achter tegen Van de Zandschulp. Dat weerhoudt zijn supporters er niet van om de feeststemming erin te houden. „Rafa! Si, se puede”, klinkt het. „Je kunt het Rafa!”

Het mag niet baten. Nadal verliest in twee sets. Hij bedankt het publiek en druipt af naar de uitgang. Terwijl hij wegsnelt, krijgt hij een staande ovatie van het publiek. „Ik heb mijn eerste wedstrijd bij de Davis Cup verloren en ik heb mijn laatste verloren. De cirkel is nu rond”, lacht hij later bij de persconferentie.

Wanneer Nederland Spanje later op dinsdagavond uitschakelt, is het écht einde oefening voor Nadal. „De realiteit is dat je dit moment niet wilt bereiken in je carrière”, zegt hij kalm tijdens zijn afscheidsspeech in het stadion. „Ik wil niet stoppen met spelen, maar mijn lichaam zegt wat anders en dat moet ik accepteren. Ik heb alles gegeven wat ik in me had en meer kon ik niet doen.”

Nadal bedankt geëmotioneerd iedereen die hem de afgelopen jaren heeft gevolgd. ,,En dan ook echt iedereen: collega’s, familie, tennisfans en de pers. Het was een enorme eer en ik ben jullie uit de grond van mijn hart dankbaar dat jullie een deel uitmaakten van mijn verhaal. Muchisimas gracias por todo.”

Op de grote schermen wordt een compilatie van zijn carrière afgespeeld. Persoonlijke boodschappen van tennisgrootheden als Serena Williams, Roger Federer, Novak Djokovic komen voorbij. Fans in het publiek pinken tranen weg, en ook Nadal kijkt met vochtige ogen toe. ,,We zullen je erg missen”, sluit de Spaanse Davis Cupcaptain David Ferrer af. Een daverend applaus volgt en nog één keer roepen honderden fans zijn naam: „Rafa!” Dan verlaat Rafael Nadal voor de laatste keer de tennisbaan.

Buiten het stadion staan Spaanse fans elkaar te troosten. „Het doet pijn, want hij verdiende nog één keer die winst voor zijn vertrek. Dat zou een mooi afscheidscadeau zijn geweest”, zegt Luis García Huergo teleurgesteld bij de uitgang. „Maar hij is op. Hij heeft ons hele mooie jaren gegeven en die moeten we koesteren.”

Delen

Mail de redactie