Let Ukraine Strike Back. Laat Oekraïne terugslaan. Terwijl president Joe Biden op het punt lijkt te staan de Oekraïense strijdkrachten meer ruimte te geven met westerse wapens, publiceerde een groep van zeventien Amerikaanse en Britse voormalige generaals en topdiplomaten woensdag een oproep aan hun regeringen om per direct de beperkingen op te heffen. Tot nu toe verbiedt Washington de inzet van westerse langeafstandsraketten door Oekraïne tegen militaire doelwitten in Rusland.
„We moeten snel handelen”, schrijven de veiligheidsexperts, onder wie de Amerikaanse generaals buiten dienst Philip Breedlove, Wesley Clark en Ben Hodges, die allemaal het commando voerden over Amerikaanse troepen in Europa. „Deze winter wordt de ergste tot nu toe, nu de Oekraïners proberen hun land draaiende te houden, ondanks de steeds intensievere bombardementen waarmee Moskou de Oekraïense energievoorziening wil vernietigen, en hen wil laten bevriezen in hun huizen.”
De opmerkelijke oproep volgt op maandenlang touwtrekken tussen de Oekraïense president Volodymyr Zelensky en de Amerikaanse regering over de inzet van westerse langeafstandsraketten tegen militaire doelen op Russisch grondgebied. Tot nu toe heeft president Biden dat verboden uit vrees voor escalatie en het verwijt van Amerikaanse betrokkenheid bij de oorlog in Oekraïne, maar deze week lijkt er enige beweging te komen in zijn standpunt.
Woensdag bezochten de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken en zijn Britse ambtgenoot David Lammy president Zelensky in de belegerde Oekraïense hoofdstad om te praten over mogelijke uitbreiding van de inzet van westerse wapens in Rusland; deze week krijgt Zelensky mogelijk groen licht uit Washington.
Doelwitten in Rusland
Verschillende westerse landen, waaronder Nederland, vinden dat de Oekraïense strijdkrachten hun land veel beter kunnen verdedigen tegen de aanhoudende Russische aanvallen met raketten, drones en glijbommen als Kyiv de wapens ook kan gebruiken tegen doelwitten in Rusland, zoals militaire vliegvelden.
Het is efficiënter om de boogschutter te doden dan te proberen zijn pijlen tegen te houden. Die militaire wijsheid gebruikte luitenant-admiraal Rob Bauer, het Nederlandse hoofd van het Militaire Comité van de NAVO, onlangs in een interview met The Washington Post, in antwoord op de vraag of het verstandig was Oekraïne toestemming te geven om NAVO-wapens in te zetten tegen militaire doelen op Russische bodem. „Als je illegaal wordt aangevallen vanuit een land dat een oorlog is begonnen en je moet je verdedigen, dan kun je twee dingen doen: je kunt wachten tot de raketten jou bereiken, en proberen je daartegen te verdedigen, of je probeert de schutter te raken die ze afvuurt.”
Lees ook
Levering van honderden Iraanse raketten aan Rusland is een nieuwe bedreiging voor Oekraïense steden
Afgelopen voorjaar stemde Biden in met een lichte verruiming van de Oekraïense mogelijkheden voor het gebruik van westerse wapens in Rusland, maar dat bleef beperkt tot militaire doelwitten vlak over de Russische grens bij Charkiv, en alleen als Oekraïne direct werd bedreigd vanuit de Russische regio ten noorden van Charkiv, Belgorod.
Iraanse raketten
Waarom de Amerikaanse president nu meer geneigd zou zijn Oekraïne alsnog toestemming te geven is niet bekend, maar vermoedelijk speelt de recente levering van honderden Iraanse raketten aan Rusland daarbij een rol. Blinken noemde dat dinsdag „een bedreiging voor heel Europa”.
De Amerikaanse en Britse pleitbezorgers van meer Oekraïense vrijheid met westerse langeafstandswapens stellen dat „herhaalde dreigementen” van de Russische president Vladimir Poetin „niets meer zijn dan een poging om de Oekraïense bondgenoten af te schrikken om het land fatsoenlijk te bewapenen”. De oud-generaals schrijven verder: „Verzachting van de beperkingen voor de inzet van westerse wapens zal Moskou niet aanzetten tot escalatie. Dat weten we omdat Oekraïne al aanvallen met deze wapens uitvoert op grondgebied dat Rusland beschouwt als Russisch – inclusief de Krim en Koersk – en de reactie van Moskou blijft onveranderd.”
President Poetin heeft eerder deze zomer gedreigd „met ernstige problemen” als Oekraïne westerse wapens gaat inzetten op Russische bodem. Rusland zelf maakt bij zijn dagelijkse aanvallen in Oekraïne al maanden gebruik van wapens en munitie uit Iran en Noord-Korea. Teheran levert Rusland onder meer drones en ballistische raketten, Noord-Korea heeft Moskou onder meer raketten en miljoenen granaten voor de Russische artillerie geleverd.
Vliegvelden en munitiedepots
Oekraïne wil met name Amerikaanse Atacms gebruiken tegen militaire doelwitten in Rusland, ballistische raketten met een bereik van driehonderd kilometer. De Britten hebben Oekraïne Storm Shadow-kruisraketten geleverd, met een iets korter bereik. Volgens het Institute for the Study of War (ISW), een Amerikaanse denktank, bevinden zich in de zone van driehonderd kilometer van de Oekraïens-Russische grens „honderden” potentiële militaire doelwitten, waaronder zestien militaire vliegvelden.
Washington stelde onlangs dat het inzetten van Atacms in Rusland de Oekraïense strijdkrachten weinig voordeel zou opleveren, omdat de Russische luchtmacht „90 procent” van zijn gevechtsvliegtuigen zou hebben verplaatst naar vliegvelden op grotere afstand van Oekraïne.
Maar in de lange lijst die ISW vorige maand publiceerde zijn honderden militaire doelen aangegeven binnen de zone van driehonderd kilometer, waaronder commandocentra, logistieke knooppunten, wapenfabrieken, andere vliegvelden, luchtdoelbatterijen, verbindings- en radarstations en trainingskampen. „Ruim 85 procent van bekende Russische objecten in Atacms-bereik zijn geen vliegvelden”, aldus de militaire analisten van ISW.
Successen op de Krim
Op de Krim en in het bezette deel van de Donbas hebben de Oekraïners de afgelopen maanden naar eigen zegen met veel succes tal van Russische radar- en luchtverdedigingsinstallaties uitgeschakeld en andere militaire doelwitten aangevallen, uiteenlopend van munitiedepots tot brandstofopslagplaatsen, commandocentra, militaire vliegvelden en faciliteiten van de Russische Zwarte Zeevloot. Mede daardoor wagen Russische oorlogsschepen zich nauwelijks meer in de buurt van het bezette schiereiland.
Als Oekraïne in staat wordt gesteld het Russische grondgebied rechtstreeks aan te vallen met moderne westerse wapens, dan kan dat volgens militaire analisten meehelpen het aantal Russische aanvallen op Oekraïne te verminderen – alleen al omdat de militaire transportlijnen van Rusland naar Oekraïne beduidend langer zullen worden. Rusland heeft de afgelopen maanden tal van dodelijke raket- en bomaanvallen uitgevoerd op steden als Charkiv, Kyiv, Soemy, Poltava, Kryvy Rih en Dnipro. Ook hebben Russische raketten dit jaar enorme schade aangericht aan de Oekraïense elektriciteitsvoorziening.