Waren de vijftien gedode hulpverleners in Gaza herkenbaar genoeg? ‘Dat is de verkeerde vraag, Israël had nooit mogen schieten’

Een door het universiteitsbestuur aangestelde commissie adviseert de Radboud Universiteit in twee dinsdag gepubliceerde adviezen om de samenwerking met twee Israëlische universiteiten in Israël voorlopig op te schorten. De Hebrew University in Jeruzalem en de Tel Aviv University dragen volgens de commissie van vier (emeritus) hoogleraren en bestuurders bij aan „ernstige en systematische mensenrechtenschendingen” in de Palestijnse gebieden.

Over de Hebrew University concludeert de commissie bijvoorbeeld dat deze bestuurlijk verweven is met het Israëlische leger. En de Tel Aviv University investeert in bewapende drones. Ook zouden beide universiteiten mensen opleiden voor de Israëlische inlichtingendiensten. Beide schenden mogelijk de wetenschappelijke integriteit van de instellingen, is een van de conclusies uit het adviesrapport.

Pas als de twee universiteiten onder andere aantonen dat ze niet bijdragen aan mensenrechtenschendingen en kennis uit onderzoeksprojecten niet wordt ingezet in Gaza en bezette Palestijnse gebieden, zou de Nijmeegse universiteit de samenwerking moeten hervatten.

Met de Hebrew University heeft de Radboud Universiteit afspraken over studentenuitwisselingen tot augustus 2025. Met de Tel Aviv University tot 2099. Maar op dit moment studeren er geen Nijmeegse studenten aan een van beide universiteiten, of andersom.

Inspraakbijeenkomst

Het college van bestuur heeft nog geen besluit genomen over het advies en organiseert maandag 7 april een inspraakbijeenkomst voor studenten en medewerkers. Ook gaat ze in gesprek met de verschillende decanen en vraagt ze de medezeggenschapsorganen nog om advies.

De Universiteit van Amsterdam besloot half maart al om voorlopig geen studenten meer uit te wisselen met de Hebrew University. Een adviescommissie concludeerde toen ook dat de UvA het risico liep betrokken te worden bij mensenrechtenschendingen.

Delen

Mail de redactie

Hollywoodster Val Kilmer was zijn tijd ver vooruit. Lang voordat iedereen zijn leven ging regisseren en streamen op YouTube en TikTok liep hij al rond met een videocamera, die in de loop der jaren steeds beter en lichter werd.

Dat leverde documentairemakers Ting Poo en Lee Scott een schatkamer op van duizenden uren video in veertig jaar: opkomst en neergang van een Hollywoodster. Hun documentaire Val, in 2021 te zien in Cannes, is een monument voor Val Kilmer: het arrogante jonge talent, de pretentieuze ster, de deemoedige oude man die tijdens zijn passieproject – een theatermonoloog als Mark Twain – zijn stem verloor door keelkanker en een tracheotomie. Hij overleed dinsdag in Los Angeles. Volgens zijn dochter werd een longontsteking hem fataal.

Val Kilmer had de reputatie aan een opgeblazen ego te lijden, sporen daarvan zag je nog altijd. Zie zijn malle, kakelbonte tenues met brokaat en zijde. Zie HelMel, het egomuseum dat Kilmer in Los Angeles voor zichzelf oprichtte, en dat tevens een ‘fun, sacred’ plaats is waar ‘eclectische artiesten’ bijeenkomen ‘to make change happen’. Kilmer meende altijd dat het lot iets bijzonders met hem voorhad – vandaar wellicht die impuls om alles wat hij beleefde op videotape vast te leggen. Een dergelijke motivatie is uitermate nuttig om het te maken als filmster, en dat deed hij. Maar tegelijk keek hij een beetje op die status neer. Val Kilmer wilde de nieuwe Marlon Brando zijn, bekende hij. Niet minder. De studio’s naar zijn pijpen laten dansen. Een vorstelijk betaalde rebel zijn. Maar karakterrollen gingen veelal aan zijn neus voorbij en Oscarnominaties eveneens. Hollywood zag vaak alleen de mooiboy.

Doorbraak

Val Kilmer werd geboren in 1959 in een welgesteld huishouden in Los Angeles. Zijn ouders scheidden toen hij acht was, zijn epileptische broer Wesley verdronk als 15-jarige in vaders jaccuzzi – een diep familietrauma. Kilmer was het goudhaantje: als jongste student ooit toegelaten op de elitaire dramaschool van Juilliard in New York, hij was daar klasgenoot van Kevin Spacey. Kilmer rebelleerde tegen de klassieke acteersopleiding, tegen de eindeloze, bloedsaaie stemoefeningen. Hollywood had hem snel in het vizier. Francis Ford Coppola, later een vriend, wilde hem in 1983 al in jeugdbendefilm The Outsiders, Kilmer poeierde de titaan van The Godfather af wegens toneelverplichtingen. Maar alle wegen leidden naar Hollywood: in dat off-Broadwaystuk speelt hij samen met Sean Penn en Kevin Bacon, die hij op video vastlegde terwijl ze hem moonden. „Dit shot wordt nog eens veel geld waard”, riep Bacon.

Na zijn eerste, komische hoofdrol in Top Secret liet Kilmer zich in 1985 met tegenzin strikken voor Top Gun, een film over marinepiloten die hij als een militaristische natte droom zag. Kilmer speelde de koele perfectionist Iceman, de grote rivaal, en later vriend, van rebelse improvisator Maverick, vertolkt door Tom Cruise. De film was hun beider doorbraak; in een ontroerend moment in deel twee – Top Gun: Maverick in 2022 – is Iceman inmiddels tot admiraal geproveerd, en kan hij stervend aan keelkanker zijn oude vriend Maverick niet langer beschermen. Kilmers stem werd voor die film digitaal gereconstrueerd.

Als acteur trokken rollen van historische personages Kilmer het meest: Doc Holliday, Elvis Presley. Hoogtepunt in zijn resumé werd Jim Morrison in Oliver Stones biopic The Doors (1991), een prachtrol in een matig ontvangen film. Hollywood zag meer een actieheld in hem. Hij speelde Batman in Joel Schulmachers vrolijk cartooneske Batman Forever (1995). Kilmer ervoer de ongemakkelijke ‘batsuit’ als een roestig harnas: iedere anonymus kon volgens hem Batman spelen, de superschurken stalen de show. De film deed het goed, maar Kilmer liet het bij één optreden.

De jaren negentig bleken wisselvallig. Als meester in vermommingen Simon Templar in The Saint (1997) was hij geen succes, Batman, de koloniale actiefilm The Ghost and the Darkness (1996) en Michael Manns misdaaddrama Heat (1995) maakten hem tot een bijna-superster. Maar het peperdure fiasco The Island of Doctor Moreau bevestigde in 1996 zijn reputatie van lastpak en ruzieschopper. Het was een rampset met de dikke, onzekere en veeleisende Brando en Kilmer die vastbesloten was de verpiswedstrijd van het oude icoon te winnen. Kilmer dreinde en terrorisseerde invalregisseur John Frankenheimer, een befaamde egomasseur- zelf hij liet weten nooit meer met Kilmer te willen werken.

Val Kilmer zelf schaamde zich ook voor dat wangedrag. Als verzachtende omstandigheid voerde hij de scheidingsperikelen met zijn grote liefde op, de Britse actrice Joanne Whalley, met wie hij een relatie kreeg tijdens de opnames van fantasyhit Willow (1988) en twee kinderen had, Mercedes en Jack.

Zelfspot

Veel krediet had Kilmer al met al niet. Toen zijn sf-actiefilm Red Planet in 2000 flopte, liet Hollywood de toen 41-jarige acteur vallen als een baksteen. Rollen als leading man in blockbusters waren verleden tijd, in de 21ste eeuw moest hij het doen met kleiner genrewerk en bijrollen. Soms heel interessante, zoals in culthit Kiss Kiss Bang Bang (2006) of in Terence Malicks Song of Songs (2018). En natuurlijk bleef er altijd het theater en de musical; Kilmer stond graag op het podium en had een goede zangstem.

In de documentaire Val dreef hij de spot met zijn vroegere pretenties. Hij gunde de makers zijn afgewezen auditietapes: als korporaal Joker in Stanley Kubricks Full Metal Jacket, als Henry Hill in Scorseses Goodfellas. Het is komisch te zien hoezeer hij voor die iconische rollen de plank misslaat, en dat wist Kilmer: de documentaire is zijn boetekleed. In een diep ontroerend moment zien we hem voor 55 dollar handtekeningen verkopen op een fandag, halverwege rent hij misselijk van een chemokuur naar een toilet. Waar hij in tranen vertelt dat zijn oude ik diep zou neerkijken op de Val Kilmer van nu. „Dieper kan een mens toch niet zinken?”

Maar nu is hij dankbaar en nederig, vervolgt Kilmer. Dat de films waarvoor hij zijn neus ophaalde – Batman, Top Gun, The Saint – zoveel voor fans betekenen. En daarom ook voor hem, nu zijn toekomst achter hem ligt en hij geen mooie jongen meer is. De jaren hadden hem nederig gemaakt.

Delen

Mail de redactie

Je kan er niet om heen, vandaag is de dag. Vanavond Nederlandse tijd maakt de Amerikaanse president Donald Trump bekend welke maatregelen de VS neemt tegen landen die Amerika hebben ,,afgezet”. Aldus Trump. Hij noemt het Bevrijdingsdag, velen zien het als een escalatie van een handelsoorlog.

We hebben de belangrijkste vragen (en antwoorden) over de importheffingen en andere maatregelen op een rij gezet.

Verder in het nieuws vanmorgen:

• De VS versoepelen de regels tegen witwassen voor Amerikaanse bedrijven en burgers. Dat kan slecht uitpakken voor de internationale strijd tegen criminele geldstromen, vrezen experts. Dat schrijft Het Financieele Dagblad woensdag.
• De Europese Commissie heeft vijftien autofabrikanten beboet omdat deze jarenlang samenspanden in een kartel. Ook de Europese brancheclub krijgt een boete. In totaal bedraagt deze 458 miljoen euro. Alles draaide om de recycling van afgeschreven auto’s.
• In Lyon zag het FD hoe een cluster is ontstaan van farmaceutische bedrijven en medisch-technische ondernemingen. In onder meer het oude abattoir van de stad zijn bijna duizend bedrijven gevestigd die vaccins en medicijnen ontwikkelen en op de markt brengen.
• Het is geen rommel, het is basisassortiment. Zegt directeur Hajir Hajji van winkelketen Action in De Telegraaf. In het interview legt ze het Action-model uit: als de inkoop van een product te duur is verkopen ze het niet. Dat kan een supermarkt niet: die kan niet beslissen geen cola meer te verkopen.
• In een uitgebreid artikel beschrijft de Financial Times hoe Donald Trump strijdt met ‘Big Law’. De grote advocatenkantoren in de VS zitten in een identiteitscrisis, stelt de krant. Wie hard procedeert tegen de staat dreigt een fors deel van z’n business te verliezen.
• Het FD schrijft woensdag ook over een rechtszaak tussen drie voormalige partners van de Nederlandse investeringsmaatschappij Egeria en hun oud-werkgever. Egeria, voormalig eigenaar van NRC Media, vindt dat de drie geen eigen investeringsmaatschappij hadden mogen beginnen.
• Het Japanse gamebedrijf Nintendo toont woensdag de aankomende console Switch 2, de opvolger van de Switch uit 2017. De presentatie wordt gedaan via een zogenaamde Nintendo Direct-livestream. Het is nog niet bekend wanneer de console wordt uitgebracht.

Mensen doen op 1 april boodschappen in een supermarkt in Manhattan. Wereldwijd bereiden autofabrikanten en zakelijke leiders zich voor op de aankondiging van nieuwe tarieven door president Trump, die woensdag worden verwacht. Deze tarieven kunnen grote gevolgen hebben voor de prijzen van producten, variërend van wijn tot auto’s.