„No edits, no cuts, just the undeniable truth.” Met deze woorden deelde het Israëlische leger woensdag een zeven minuten durende video op X vanuit het Al-Shifa-ziekenhuis in Gaza-Stad. Daarin gaf de internationale perswoordvoerder, luitenant-kolonel Jonathan Conricus, een rondleiding door het MRI-centrum van grootste ziekenhuis van Gaza, dat na dagen van zware gevechten was ingenomen door het Israëlische leger.
De aanval kreeg wereldwijd veel kritiek, want ziekenhuizen hebben tijdens oorlogen een beschermde status. Er lagen honderden patiënten in het Al-Shifa en duizenden ontheemden hadden er de afgelopen weken hun toevlucht gezocht. Maar volgens Israël gebruikte Hamas het ziekenhuis voor militaire doeleinden, en zat er zelfs een belangrijk commandocentrum onder, waardoor die beschermde status verviel.
De video was een eerste poging van Israël om die beschuldigingen te bewijzen. Maar het resultaat was zo weinig overtuigend, dat de video op sociale media door velen werd bespot. Er was geen spoor te bekennen van het tunnelnetwerk en het commandocentrum waarvan Israël recent gedetailleerde driedimensionale animatie had vertoond. In plaats daarvan liet Conricus enkele sporttassen met kalasjnikovs, handgranaten en kogelwerende vesten zien die het leger zou hebben aangetroffen in het MRI-centrum.
„De interessantste dingen die we hebben gevonden bevestigen zonder enige twijfel dat Hamas systematisch gebruik maakt van ziekenhuizen tijdens militaire operaties, in strijd met het internationaal recht”, zegt Conricus in de video. „En dit is slechts het topje van de ijsberg.”
Hoon
Op sociale media dreven mensen de spot met details in de video. Ze wezen erop dat die roestige kalasjnikovs net zo goed konden zijn achtergelaten door ziekenhuisbewakers. En dat je wapens niet naast een MRI-apparaat moet verstoppen omdat dat een gigantische magneet is. Ook de doos met dadels die naast de wapens lag uitgestald kon op de nodige hoon rekenen. Was dat alles?
„Israël zal met veel meer moeten komen dan een handvol ‘grab and go’-geweren om de sluiting van de ziekenhuizen in het noorden van Gaza te rechtvaardigen, met de enorme kosten die dit met zich meebrengt voor een burgerbevolking met dringende medische behoeften”, twitterde Kenneth Roth, voormalig directeur van de mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch.
Enkele uren later had het Israëlische leger de video alweer verwijderd. Dit leek aanvankelijk een poging om de imagoschade te beperken na de storm van kritiek. Maar niet veel later deelde het leger een nieuwe, kortere versie van de video, waarvan alleen het einde was geschrapt. In het ontbrekende deel was een laptop te zien met een foto op het scherm van de Israëlische soldaat Ori Megidish, een van de weinige gijzelaars die door Hamas zijn vrijgelaten. Conricus wijst op de laptop en noemt haar naam. Het leger gaf geen verklaring waarom dit is verwijderd. Megidish’ naam en foto zijn publieke informatie en zijn ook gepubliceerd door veel Israëlische media.
Verplaatst
De video was pas het begin van het Israëlische pr-offensief rond het Al-Shifa. De Amerikaanse zender Fox News en de Britse BBC waren dezelfde dag uitgenodigd voor een toer door de MRI-afdeling van het ziekenhuis. Daar kregen ze ook grotendeels dezelfde wapenvangst te zien die in de video van het leger voorbijkwam. Op sociale media wezen enkele factcheckers, zoals de Nederlandse freelance journalist Thomas van Linge, erop dat er vreemde verschillen zaten tussen de beelden. In de video van het leger was er maar één kalasjnikov te zien achter het MRI-apparaat, maar in de reportages van Fox en de BBC leken er twee kalasjnikovs te zijn toegevoegd. Dit verschil wekt volgens Van Linge twijfel over alles wat het leger laat zien, want het lijkt erop dat het wapens heeft verplaatst.
De beelden van het Al-Shifa die het leger een dag later naar buiten bracht werden aan hetzelfde grondige onderzoek onderworpen. Want een dag nadat het het ziekenhuiscomplex had ingenomen, was het leger het uitgestrekte terrein nog steeds aan het uitkammen. Een van de video’s die het leger naar buiten bracht toonde een witte pick-up truck waarin boobytraps en wapens zouden zijn aangetroffen: kalasjnikovs, raketwerpers, sluipschuttersgeweren, granaten en andere explosieven. Het leger had ze op de grond onder een stuk zeil uitgestald. Daarnaast vonden militairen het levenloze lichaam van een van de gijzelaars, kinderjuf Yehudit Weiss (65), in een gebouw naast het ziekenhuis. Ook deelde het leger een video van een ‘terreurtunnel’ die was aangetroffen aan de noordkant van het Al-Shifa.
„De laatste 24 uur hebben we veel vragen gekregen over de initiële vangst van Hamas’ wapens en explosieven in het Al-Shifa-ziekenhuis”, twitterde legerwoordvoerder Peter Lerner met de beelden van de pick-up truck en de tunnel. „Te veel journalisten trokken de conclusie dat als we niet onmiddellijk het hele fort van terreur konden laten zien, dat het niet zou bestaan.”
Volgens hem heeft Hamas ook ruim de tijd gehad om bewijzen van zijn militaire activiteiten in het ziekenhuis te verwijderen. „Sinds ze op 7 oktober de aanval op Israël lanceerden, hebben ze zich voorbereid op de dag dat het Israëlische leger het Al-Shifa-ziekenhuis zou bereiken.” Toch valt een tunnelnetwerk of commandocentrum moeilijk weg te moffelen. De komende dagen of weken moet blijken of die daadwerkelijk onder het ziekenhuis lagen.
