Wanneer mag justitie de mails van de advocaat lezen? OM en advocatuur worden het niet eens

Posted on February 13, 2023 by admin

N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.

Geheimhouding De Nederlandse Orde van Advocaten is ontevreden over het voorstel van het OM om op een andere manier met vertrouwelijke informatie om te gaan.

Camil Driessen

13 februari 2023 om 19:00

Leestijd 2 minuten

Tussen het OM en de advocatuur speelt al jaren een conflict over het verschoningsrecht van advocaten, dat steeds meer een principekwestie is geworden.

Foto Roos Koole/ANP

Het Openbaar Ministerie en de advocatuur liggen nog steeds overhoop vanwege de wijze waarop het OM en opsporingsdiensten omgaan met vertrouwelijke informatie die per mail tussen advocaten en cliënten wordt uitgewisseld. Ook een nieuwe, door het OM aangepaste werkwijze is volgens de Nederlandse Orde van Advocaten in strijd met het verschoningsrecht dat vertrouwelijke communicatie tussen advocaat en cliënt waarborgt. Dat blijkt uit een reactie op deze werkwijze die de orde eind vorige week naar het OM stuurde.

In de toekomst wil het OM de rechter – en niet een speciale officier van justitie – laten bepalen of bepaalde informatie onder het verschoningsrecht valt. Maar volgens de advocatenorde bevat die werkwijze „nog onvoldoende waarborgen” om te voorkomen dat opsporingsambtenaren kennis nemen van vertrouwelijke communicatie, bijvoorbeeld als zij een databestand inzien zonder te weten dat dit vertrouwelijke informatie bevat. Ook zou nog onvoldoende zijn uitgewerkt hoe zulke informatie, nadat die eenmaal is verkregen, moet worden vernietigd.

Vertrouwelijke e-mails

Tussen het OM en de advocatuur speelt een hoog opgelopen conflict over het verschoningsrecht dat is terug te voeren op een strafzaak tegen de Brabantse vermogensbeheerder Box Consultants. Vorig jaar maart oordeelde de rechtbank Oost-Brabant dat het OM in de strafzaak tegen Box Consultants, waar in 2015 de fiscale opsporingsdienst FIOD een inval deed, meerdere malen in strijd met het verschoningsrecht had gehandeld. De schendingen kwamen naar buiten nadat advocaten van advocatenkantoor Stibbe hadden ontdekt dat het OM en de FIOD vertrouwelijke e-mails die zij met hun cliënt uitwisselden hadden ingezien en hadden gebruikt in een tuchtzaak.

Het OM en landsadvocaat Pels Rijcken ontkenden eerst dat deze schendingen waren gebeurd. Maar Stibbe kreeg de afgelopen jaren via allerlei juridische procedures en getuigenverhoren steeds meer bewijzen daarvan boven tafel.

Maandag stelde Stibbe bij het gerechtshof Den Bosch dat uit getuigenverklaringen van FIOD- en OM-medewerkers en computergegevens blijkt dat hun vertrouwelijke mails door de FIOD digitaal gekopieerd werden en op verschillende plekken en in verschillende computersystemen werden opgeslagen. Ook zou er door het onderzoeksteam gericht in de mails zijn gezocht. Vandaar dat Stibbe-advocaat Tim de Greve meermaals de verklaringen van de landsadvocaat en het OM „vals” en „gelogen” noemde.

Principezaak

Het conflict over het verschoningsrecht is de afgelopen jaren steeds meer een principezaak geworden. De Nederlandse Vereniging van Strafrechtadvocaten (NVSA) sloot zich vorig jaar aan bij de zaak die Stibbe-advocaten bij de rechtbank Oost-Brabant tegen het OM en de FIOD voerden. Na reconstructies van de Box-zaak in NRC en FD toonde ook de Nederlandse Orde van Advocaten haar afkeuring.

Stibbe nam zelfs de vergaande stap om tuchtklachten in te dienen tegen Pels Rijcken, landsadvocaat Reimer Veldhuis en een prominente partner: een unicum in de top van de Nederlandse advocatuur. Het kantoor verwijt hen, naast het schenden van het verschoningsrecht, de rechter bewust verkeerd te hebben voorgelicht – wat zij met klem ontkennen.

Het OM erkent dat er in de Box-zaak fouten zijn gemaakt en paste op punten zijn werkwijze aan. Toch ging het in hoger beroep, „omwille van de rechtspraktijk en rechtsvorming”. Zo zou het nog altijd onduidelijk zijn welke procedures precies gevolgd moeten worden als tijdens een strafzaak heimelijk e-mails in beslag worden genomen.

Tijdens de behandeling maandag van het hoger beroep was er opnieuw veel discussie over het verschoningsrecht, zonder dat partijen het eens werden. Het gerechtshof besloot maandag bij de Hoge Raad advies in te winnen, via zogeheten prejudiciële vragen.

Twee advocaten van Pels Rijcken stelden maandag dat Stibbe ten onrechte „incidentele menselijke fouten presenteert als kwade trouw”. Ook zouden getuigenverklaringen en gegevens uit computerbestanden uit hun verband zijn gerukt. Volgens de advocaten staat het verschoningsrecht en de wijze waarop daar in de praktijk mee wordt omgegaan „hoog op agenda van het OM”.

Illustratief daarvoor zou zijn dat het OM uit zichzelf een nieuwe werkwijze invoerde, en die voorlegde aan de Nederlandse Orde van Advocaten.

Die haar dus nog niet steunt, omdat ze „nog onvoldoende bescherming biedt aan het verschoningsrecht”.

Lees ook: Strafzaak tegen vermogensbeheerder kantelt: hoe fout zat opsporing zelf?

NPO-videodirecteur Remco van Leen vertrekt

admin
November 14, 2024
0

Remco van Leen, directeur Video bij de Nederlandse Publieke Omroep (NPO), verlaat de organisatie per 1 januari 2025. Dat meldt de NPO donderdagavond in een persbericht. Van Leen stond sinds februari dit jaar op non-actief na „signalen van vermeend grensoverschrijdend gedrag bij de toenmalige TROS”, waar Van Leen tot 2014 werkzaam was.

Naar aanleiding van die signalen stelde de NPO een onafhankelijk onderzoek in. Van Leen zei in februari zich niet in de beweringen te herkennen, maar volledig mee te werken aan het feitenonderzoek.

De NPO en Van Leen waren destijds naar eigen zeggen „op de hoogte van één eerdere melding waarin sprake zou zijn van mogelijk grensoverschrijdend gedrag door Van Leen” in zijn tijd bij de TROS (inmiddels AvroTros). „Na meerdere gesprekken met betrokkenen […] waren er op dat moment geen gronden die een goede vervulling van zijn werkzaamheden in de weg zouden staan”, aldus de NPO.

In Van Leens tijd bij de NPO waren er volgens de publieke omroep geen meldingen geweest van grensoverschrijdend gedrag. Ook uit het onderzoek naar grensoverschrijdend gedrag van de Commissie-Van Rijn kwamen geen klachten naar voren.

De NPO schrijft nu dat „de feiten van het onderzoek” een terugkeer bij de NPO „niet in de weg staan”, maar dat Van Leen er toch voor kiest de NPO te verlaten. “Het was voor mij geen eenvoudige keuze”, zegt Van Leen in het persbericht, „omdat de NPO en vooral ook mijn naaste collega’s mij zeer na aan het hart liggen. Maar de tijd schrijdt voort en ik kies er nu voor om mijn carrière elders te vervolgen”.

Weggevoerde demonstranten beschuldigen ME van excessief geweld. ‘Ze joegen op ons’

admin
November 14, 2024
0

„We rennen al”, „ik kan niet meer”, „ik loop toch?” Op videobeelden die online rondgaan en op beelden en audiofragmenten die NRC kreeg doorgestuurd is te horen hoe demonstranten in paniek op de vlucht zijn voor politieagenten. De agenten manen hen te rennen, zij geven daaraan gehoor, maar niet iedereen is even snel. Sommigen vallen. De politie haalt uit. Het is pikdonker, er is niemand anders in de buurt.

Woensdagavond komen enkele honderden mensen bij elkaar op de Dam in Amsterdam om te demonstreren tegen de oorlog in Gaza en tegen het afgekondigde demonstratieverbod. Afgezien van een paar opstootjes blijft het rustig. Maar aan het eind van de avond ontvangt NRC berichten en beelden: politieagenten die op wegrennende demonstranten inslaan. Een deel van die beelden verschijnt ook op sociale media. De politie kondigt een onderzoek aan naar de toedracht ervan.

Wat is er gebeurd? Een verslag op basis van gesprekken met vijftien aanwezige demonstranten.

Demonstratie verplaatst

Een half uur voor aanvangstijd van de demonstratie maakt de Amsterdamse veiligheidsdriehoek bekend dat de aanvankelijk verboden demonstratie alsnog mag plaatsvinden, alleen dan wel op het Westergasterrein en niet op de Dam. Enkele honderden demonstranten trekken zich daar niets van aan en gaan toch naar de Dam. Het protest begint om 18:00 uur. Actievoerders schallen leuzen als „Free, free Palestine” en „From the river to the sea, Palestine will be free” terwijl de politie hen omsingelt.

De politie vraagt demonstranten om te vertrekken, iets voor 19.00 uur. Wie blijft wordt aangehouden, en riskeert dus ook geweld. De groep die besluit te blijven wordt ingesloten. „We mochten kiezen of we vrijwillig naar de arrestantenbus wilden lopen of niet”, zegt demonstrant Thomas Owens.

Achtergelaten

Vanaf dat moment komen de ervaringen van inzittenden van de twee bussen die niet op het Westergasterrein mochten uitstappen overeen. Alle demonstranten die NRC sprak, zeggen dat ze na vrijlating worden achtergelaten. Owens: „We waren toen ineens helemaal alleen, zonder instructies te hebben gekregen van de politie.” „Op het moment dat we de bus uit waren, sjeesde de politie weg”, zegt een ander.

Mensen kijken op hun telefoon waar ze zijn, waar de dichtstbijzijnde bushalte is, of ze in contact kunnen komen met iemand om ze op te halen. Ze blijven in groepjes bij elkaar. Rond de tweede bus blijft een aantal demonstranten hangen, omdat er iemand is achtergebleven in de bus en ze die niet achter willen laten. Dan, zo’n vijf à tien minuten na het verdwijnen van de politie, komt er met grote snelheid en loeiende sirenes een politiebusje aangereden. En dan nog één, en nog één. In totaal spreken demonstranten van zes tot negen busjes.

De politie vraagt demonstranten op de Dam om te vertrekken omdat er een demonstratieverbod is, wie blijft wordt aangehouden.

Agenten van de Mobiele Eenheid (ME) stappen uit de busjes en beginnen volgens de getuigen willekeurig op demonstranten in te slaan. De paniek slaat toe, demonstranten rennen verschillende richtingen op, sommigen verstoppen zich tussen de vrachtwagens op het parkeerterrein. Dekker hoort in de verte het „paniekerig gegil” en het „geschreeuw van agenten”.

Ook demonstrant Jelle wordt achterna gezeten. De politie beveelt hem te rennen, maar dat kan hij vanwege een tumor in zijn hersenen niet. „Ik heb dat tegen de politie gezegd, heb zelfs mijn litteken laten zien.” Hij krijgt toch klappen op zijn been en rug. „Ze joegen op ons”, zegt demonstrant Dez. Met ongeveer een tiental anderen maakt ze zich uit de voeten, de politie achtervolgt ze.

Het was wegrennen, op adem komen, en weer rennen omdat ze met hun stokken dichterbij kwamen

Laleh Almarjani
demonstrant

„‘Rennen’, riepen ze, maar als we dat deden, renden ze achter ons aan”, zegt Van der Meulen. Sommigen zeggen tijdens het rennen geslagen te worden. „Maar ik rén toch!?”, wordt geroepen. „We renden door hoog gras, sprongen over een sloot, struikelden over kuilen in het gras”, zegt een activist. Op videobeelden is te zien dat agenten ook mensen die op de grond vallen blijven slaan. „We zijn ruim een kilometer opgejaagd”, zegt demonstrant Laleh Almarjani. „Het was wegrennen, op adem komen, en weer rennen omdat ze met hun stokken dichterbij kwamen.”

Alle demonstranten vertellen over een Egyptische man en zijn vriendin die in het tumult achterop raken en de meeste klappen krijgen. De man zou er een hoofdwond aan overgehouden hebben en wordt uiteindelijk door een taxichauffeur naar het ziekenhuis gebracht. NRC had zelf geen contact met hem.

De demonstratie op de Dam was verboden, toch kwamen veel mensen protesteren.

De politie „blijft jagen”, zegt een demonstrant. „Op een gegeven moment was ik buiten adem en dacht ik wel ver genoeg gerend te hebben. Maar toen kwamen ze nog steeds slaand achter ons aan. Ik dacht: wat willen ze nou?” Sommigen verstoppen zich onderweg in bosjes. De groepen raken versplinterd. Van der Meulen bereikt met een aantal anderen om 22.15 uur een bushalte, waar taxichauffeurs die door anderen zijn ingeseind al staan te wachten om demonstranten gratis naar huis te brengen. Een andere groep, onder wie activist Diana zich bevindt, wordt naar eigen zeggen pas om 22.45 uur met rust gelaten.

De vraag waar alle activisten mee achterblijven: waarom gebeurde dit? Als de politie ze wilde arresteren omdat ze iets fout deden, waarom werden ze dan niet naar het bureau gebracht maar opgejaagd? Het OM en de politie onderzoeken dat nu „met hoge prioriteit”, schreef Femke Halsema donderdag in een brief aan de gemeenteraad.

Met medewerking van Jamila Meischke

Reactie politie ‘Voorkomen dat de Dam weer volliep’

De politie zegt dat de demonstranten niet naar het Westergasterrein maar naar de locaties in het Westelijk Havengebied gebracht werden, omdat zij zag dat mensen uit de eerste bus terugliepen naar de Dam. De politie wilde voorkomen dat het daar weer volliep.

De politie schreef woensdagavond in het persbericht dat demonstranten vernielingen hadden aangebracht in een van de GVB-bussen.

Verschillende inzittenden bevestigen dat er in de tweede bus inderdaad een ruit was ingeslagen. Het is onduidelijk of dit de aanleiding was voor het geweld, dat moet nog blijken uit het onderzoek, zegt de politie. Het geweld dat door de collega’s gebruikt is, is zoals gebruikelijk gemeld bij een Hulpofficier van Justitie, schrijft de politie in een reactie aan NRC.

Na 25 jaar leugens en complottheorieën wordt Infowars onderdeel van een satirische nieuwswebsite

admin
November 14, 2024
0

Infowars.com, het extreemrechtse complotkanaal van de failliete Amerikaanse presentator Alex Jones, wordt eigendom van The Onion, het satirische nieuwsmedium. Met de aankoop komt er „een einde aan decennia van haatdragend nepnieuws” op het platform, schrijven de nieuwe eigenaars donderdag in een persbericht.

Jones richtte Infowars op in 1999 als postorderbedrijf voor de complotdocumentaires die hij met zijn vrouw maakte. In de jaren daarna ontpopte de radiopresentator uit Texas zich tot, in de woorden van de anti-haatgroep SPLC, „de meest actieve complotdenker van de hedendaagse Verenigde Staten”.

Zijn miljoenenpubliek vormde een goudmijn voor Jones, die tussen zijn tirades door veelvuldig reclame maakte voor de vitaminepillen, voedingssupplementen en survivalspullen in zijn webwinkel. In januari 2022 bleek dat Jones’ webwinkel in drie jaar tijd zo’n 165 miljoen dollar had omgezet.

Uiteindelijk deed één complottheorie Jones de das om. In december 2012 schoot de 20-jarige Adam Lanza 26 mensen, waaronder 20 jonge kinderen, dood in de Sandy Hook-basisschool in het stadje Newtown. In de nasleep van de schietpartij beweerde Jones dat de gebeurtenis in scène was gezet door politici die erop uit waren vuurwapens te verbieden.

De voormalige Infowars-eigenaar **Alex Jones**

Foto David J. Phillip/AP

Laster

Het resultaat: meerdere ouders van de vermoorde kinderen ontvingen zelf doodsbedreigingen. Eén vader van een jong slachtoffer zei dat complotdenkers over het graf van zijn zoon hadden geürineerd, omdat er toch niemand in zou liggen.

In 2018 klaagden drie ouders Jones aan wegens laster. Er volgde een soms opzienbarende rechtszaak, waarin Jones’ advocaat per ongeluk zelf het bewijs leverde dat zijn cliënt had gelogen over zijn inkomsten. In 2022 beval de rechter Jones een schadevergoeding te betalen van omgerekend 1,4 miljard euro. Jones vroeg prompt een faillissement aan.

En zo gebeurde het dat Infowars en de bijbehorende webwinkel vorige week werden geveild in een faillissementsverkoop. Zowel fans als tegenstanders van Jones hadden geprobeerd het mediakanaal te kopen, schrijft persbureau AP, maar uiteindelijk werd de veiling gewonnen door The Onion, gefinancierd door de ouders van de Sandy Hook-slachtoffers. De hoogte van het aankoopbedrag is onbekend.

The Onion is vergelijkbaar met de Nederlandse website De Speld en publiceert sinds 1988 satirische nieuwsberichten. Beroemd is het artikel dat de website steevast plaatst na iedere grote schietpartij: „Hier was niets aan te doen, zegt het enige land waar dit telkens opnieuw gebeurt”. Het bedrijf is van plan om Infowars in januari 2025 opnieuw te lanceren als parodie op zichzelf. De eerste grote adverteerder wordt Everytown For Gun Safety, een Amerikaanse non-profitorganisatie die strijdt tegen vuurwapengeweld.

„We hopen dat de families van Sandy Hook snel kunnen genieten van de kosmische grap die we van Infowars.com gaan maken”, schrijft bestuursvoorzitter Ben Collins. „The Onion is trots op zijn aankoop van Infowars en ziet uit naar de voortzetting van een rijke traditie: de bezoekers van de website bang maken met leugens tot ze hun koude, harde knaken aan ons geven. Of Bitcoin. We accepteren ook Bitcoin.”

Luister naar